Cercle Artistique et Littéraire de Bruxelles

voormalig kunstenaarscollectief in Brussel

De Cercle Artistique et Littéraire de Bruxelles was een Brusselse vereniging van beeldende kunstenaars, musici en schrijvers.

Feestavond van de Cercle Artistique et Littéraire in 1848

Geschiedenis

bewerken

De vereniging groeide uit de “Cercle des Arts”, in 1843 gesticht door beeldend kunstenaars en schrijvers in de Elsense taveerne “Le Chasseur Vert”. Voornaamste initiatiefnemers waren de kunstschilder I. Tavernier, de schilder-graficus Paul Lauters en de schrijver T. Jouret.

De officiële stichting onder de naam “Cercle Artistique et Littéraire” gebeurde in 1847. Het lokaal was in de Koninginnegalerij 10. De eerste voorzitter was Adolphe Quetelet, directeur van het Observatorium. De eerste ondervoorzitters waren de kunstschilder Eugène Verboeckhoven en de beeldhouwer Louis-Eugène Simonis.

Trefpunt voor samenkomsten van kunstenaars en kunstliefhebbers in een soort select clubverband, organiseren van concerten, lezingen en tentoonstellingen van leden-kunstenaars van en voor eigen leden waren de voornaamste doelstellingen. In 1851 werd een tijdelijk tentoonstellingslokaal gebouwd aan de Regentschapslaan naar plannen van Alphonse Balat. Balat verbouwde voor de Cercle later zalen in het Broodhuis aan de Grote Markt. De Cercle nam er in 1859 zijn intrek.

Mijlpaal was 1864 met een markante tentoonstelling met werk van voornamelijk realistische kunstenaars (in een gebouw op het Troonplein). Deelnemers waren onder andere Louis Artan, Théodore Baron, Louis Dubois, Hippolyte Boulenger, Joseph Coosemans, Edouard Huberti, Edmond Lambrichs, Constantin Meunier, Alfred Stevens, Alfred Verwee, Camille Corot, Gustave Courbet, Johan Barthold Jongkind en Jean-François Millet.

In 1869 verhuisde de vereniging naar de Leopoldstraat, op de eerste verdieping van de Salle Sainte-Cécile. In december 1871 was er de definitieve verhuis naar een eigen lokaal, de Waux-Hall in het Warandepark, ingericht door de architect Wynand Janssens.

De eerste tentoonstelling was in 1872, met enkel werk van leden-kunstenaars. Zo'n groepstentoonstelling werd elk jaar herhaald in april-mei. Auguste Rodin stelde er in januari 1877 zijn eerste grote werk voor, De Bronstijd. In 1878 was er een individuele tentoonstelling van Gustave Courbet.

In 1881 startte het bestuur met het systeem van systematische organisatie van kortlopende individuele tentoonstellingen of tentoonstellingen per twee of drie. Zo kregen vele kunstenaars, ook vele jongeren, de kans om zich te manifesteren.

De vereniging is in 1951 samengesmolten met de Cercle Royal Gaulois tot de Cercle Royal Gaulois Artistique et Littéraire.

Uit het palmares van de tentoonstellingen

bewerken
  • 1920 : Auguste DanseJehan Frison
  • 1920 : Servais DutilleuxHenri De Clerck
  • 1920 : Maurice Langaskens
  • 1920 : Juliette Cambier
  • 1920 : Anna De Weert – Pierre Paulus
  • 1920 : Maurice Blieck
  • 1920 : André Lutens
  • 1920 : Ernest Welvaert
  • 1920 : Géo Bernier
  • 1920 : Les Figuristes & Section commémorative d’oeuvres d’artistes morts pour la Patrie
  • 1920 : 56° Salon Société Royale Belge des Aquarellistes
  • 1920 : Franz Van Holder
  • 1920 : Paul Leduc – Louis G. Cambier – Marten Vander Loo
  • 1920 : Omer CoppensArmand Apol
  • 1920/21 : Frans Smeers – Albert Delstanche – Eugène Canneel
  • 1920 : H. Roidot – Hubert Glansdorff – Lecroart
  • 1921 : A. Claes-Thobois – L. Ch. Crespin – Oswald Poireau
  • 1921 : Pierre Abattucci
  • 1921 : Jean Laudy
  • 1921 : Ketty Gilsoul-Hoppe – Navez
  • 1921 : A. Marcette – Victor Creten – Thomas
  • 1921 : Retrospectieve Guillaume Vogels
  • 1921 : Armand Jamar
  • 1921 : Jenny Montigny – Henri Anspach
  • 1921 : Pour l’Art
  • 1921 : VIII° Salon de Printemps
  • 1921 : Société Royale Belge des Aquarellistes 57° Salon
  • 1921 : Binard – Léon Houyoux – Fernand Allard l'Olivier
  • 1921 : Firmin Baes
  • 1921 : Henri Logelain – Roméo Dumoulin – Vandamme-Sylva
  • 1921 : Jules Merckaert – Jacques Bergmans – Van den Bossche – Célos – Werlemann – Mascré – Van Haelen – Pieter Stobbaerts
  • 1921 : Alfred Van Neste – Firmin Baes
  • 1922 : Taelemans
  • 1922: Colin – Godfrinon
  • 1922: Michel Sterckmans – Wollès – Strebelle – Geudens – Van Holsbeek
  • 1922 : De Kat – Leon Desmet
  • 1922 : Louis Titz – Albert Sirtaine – Londot – Haustraete
  • 1922 : Franz Courtens
  • 1922 : Pour L’Art XXIV° Salon (cat.)
  • 1922 : Salon de la Société Royale des Beaux-Arts
  • 1922 : 58° Exposition des Aquarellistes
  • 1923 : 3° Salon voor moderne religieuze kunst
  • 1923 : Louis Thévenet
  • 1923 : Walter Sauer – L. Buisseret – Ch. Michel – R.M. Van Dantzig – Louis Raemaekers
  • 1924 : Henri Evenepoel (postuum) – Louis G. Cambier – Clémence Lacroix – Jean Gaspar
  • 1924 : François Beauck – Maurice Langaskens – René Ovyn – Paul Stoffyn
  • 1924 : Achiel Van Sassenbrouck – André Lynen – Louis Crespin – Vandevoorde – Jeanne Hovine – Berthe Art – Jenny Lorrain
  • 1924 : F. Dehaspe – Frans Smeers – P. Thevenet – A. Denonne – Marcel Jaspar – Albert Delstanche – Eugène Canneel
  • 1924 : Eric Wansart – Pros De Wit – Pierre Abattucci – Jenny Montigny – Henriette Bosché
  • 1924 : Arsène Matton
  • 1924 : Société des Aquarellistes – Alfred Verhaeren – Edg. Tytgat
  • 1924 : Marcel CanneelJean Canneel
  • 1924 : Fernand Verhaegen
  • 1925 : Albéric Coppieters (postuum)
  • 1925 : Blomme, Cauchie, Sarteel
  • 1925 : André Blandin
  • 1925 : Michel Sterckmans
  • 1925 : Blanc et Noir
  • 1925 : Emile Lecomte
  • 1925 : Armand Mallot
  • 1925 : L’Emulation
  • 1925 : Pour l’Art
  • 1925 : Charles Hermans (postuum)
  • 1925 : Société Royale Belge des Aquarellistes
  • 1925 : Juliette Wytsman (retrospectieve)
  • 1925 : Jules Brouwers – Julien Célos – César Scrouvens
  • 1925 : J. Ghobert – Jules-Marie Canneel – Fernand Scouflaire
  • 1925 : Estelle Juste – Gh. V. Carte – Herman Richir
  • 1927 : (April) Joseph Witterwulghe - Léon Londot - Henry Meuwis - Jean Vervisch
  • 1927 : Médard Verburgh
  • 1929 : Georges Rogy
  • 1930 : Amedée Lynen (retrospectieve)(cat.)
  • 1931 : Exposition rétrospective du Portrait de la Femme 1830-1930
  • 1932 : Thévenet
  • 1932 : Exposition rétrospective de l’enfant 1830-1930
  • 1933 : Georges Rogy
  • 1933 : 1000 objets nègres de la collection Walschot, art nègre uit de collectie van Jeanne Walschot
  • 1935 : Welvaert – Cassiers – De Meester
  • 1935 : Aspects de Paris
  • 1935 : Louis-Ch. Crespin – Jan Van Looy – Louis ClesseAlfred Bastien – Pinot – Camille Sturbelle
  • 1935 : Pierre Abattucci
  • 1935 : Groep “Le Noeud” – Virginie Cockelberghs – René Choprix – Henri Stiellemans – Olivier Duchâteau – Roméo Dumoulin
  • 1935 : XXXVI° Salon “Pour l’Art”
  • 1935 : “Les Aquarellistes” – 71° Exposition
  • 1935-1936 : F. Lantoine – Paul Cauchie – A. Denonne – Jenny Montigny – Paule Bisman – G. Van Strydonck – Léon Houyoux
  • 1936 : Xylographes belges/La gravure originale belge
  • 1936 : Henriette Singer – Sonja Abeloos – Le Chaînon – Jules Bernaerts – M.J. Cantens
  • 1936 : Académie Brabançonne et Art Libre – Ad. Crespin – Louis Devrint
  • 1936 : L’Art et le Sport (o.a. Willy Kreitz)
  • 1939 : L’Art Olympique Belge (o.a. Willy Kreitz)

Uit het palmares van lezingen in de Cercle Artistique et Littéraire

bewerken

Enkele leden

bewerken

Literatuur

bewerken
  • Cercle Artistique et Littéraire. Statuts, Règlements et Liste des membres effectifs, Brussel, 1849.
  • (C. EKONOMIDES),Pericles Pantazis, Sint-Gillis, s.d.