De Afrikaner Broederbond of Broederbond was tussen 1918 en 1994 een geheim genootschap ter bevordering van de belangen van de Afrikaners, de blanke Zuid-Afrikaanse bevolking van niet-Engelse afkomst. De Broederbond was een genootschap van blanke Afrikaanstalige mannen met een calvinistische achtergrond.

De leiding van de Broederbond in 1918

De Broederbond werd in juni 1918 opgericht door Henning Klopper, Hendrik van der Merwe, Danie du Plessis en ds. Jozua Naudé (vader van Beyers Naudé) als Jong Zuid Afrika. In 1920 kreeg het de naam Afrikaner Broederbond.

In 1948 kwam in Zuid-Afrika de Nasionale Party aan het bewind. Onder de Nationale Party werd de apartheid officieel overheidsbeleid. Zij bleven tot 1994 aan de macht, toen de zwarte meerderheid van de bevolking voor het eerst mocht deelnemen aan de verkiezingen. Alle presidenten en ministers-presidenten, de meeste ministers en hoge officieren van leger en politie waren in die tijd lid van de Broederbond.

In 1983 ontstond er een richtingenstrijd in de Broederbond, naar aanleiding van hervormingsplannen van premier Pieter Willem Botha. Volgens deze plannen zou er een machtsdeling komen tussen blanken, Indiërs en kleurlingen. De Broederbond had deze plannen in 1982 al goedgekeurd. Het bureau voor rassen-aangelegenheden "Sabra", een door de regering gesubsidieerd wetenschappelijk instituut en denktank van de Nasionale Partij, was echter een fel tegenstander. Sabra wilde een strikte rassenscheiding en een apart thuisland voor kleurlingen.[1]

Hernoeming als Afrikanerbond en hervorming

bewerken

In 1994 werd de Afrikaner Broederbond hernoemd tot "Afrikanerbond". In 2007 kreeg de Afrikanerbond Jan Bosman als nieuwe hoofdsecretaris, die van plan was de Bond open te stellen voor leden van iedere taal, kleur of geloof.[2] Blijkens hun website was de Bond in 2021 evenwel nog altijd gericht op de belangen van de Afrikaners, met de christelijke bijbel als grondslag.[3]

In 2019 schreef Bosman namens de Afrikanerbond een open brief aan de president met een voorstel voor het instellen van een ministerie voor Zuid-Afrikaanse minderheden en gemeenschappen, een nationale ombudsman voor deze groepen en een speciaal presidentieel kantoor om hun belangen te behartigen. De Bond stelde ook een handvest voor minderheidsrechten voor als aanvulling op de grondwet.[4]

Voorzitters

bewerken
Naam Van Tot
Henning Klopper 1918 1924
William Nicol 1924 1925
J.H. Greijbe 1925 1928
J.W. Potgieter 1928 1930
L.J. du Plessis 1930 1932
J.C. van Rooy 1932 1938
Nicolaas Diederichs 1938 1942
J.C. van Rooy 1942 1952
H.B. Thom 1952 1960
Meyer, PJ 1960 1972
Andries Treurnicht 1972 1974
Gerrit Viljoen 1974 1980
Carel Boshoff 1980 1983
J.P. de Lange 1983 1993
Tom de Beer 1993
Jaco Schoeman 2018 -
Dries Wiese anno 2021 -

Belangrijke leden

bewerken
bewerken
bewerken