Aluminiumdodecaboride
Aluminiumdodecaboride (AlB12) is een zeer harde chemische verbinding die voor 17 gewichtprocenten uit aluminium bestaat.
Aluminiumdodecaboride | ||||
---|---|---|---|---|
Algemeen | ||||
Molecuulformule | AlB12 | |||
IUPAC-naam | Aluminiumdodecaboride | |||
Molmassa | 156,714[1] g/mol | |||
SMILES | [B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[Al]
| |||
InChI | 1S/Al.12B
| |||
CAS-nummer | 12041-54-2 | |||
EG-nummer | 234-924-2 | |||
PubChem | 6336895 | |||
Wikidata | Q4737382 | |||
Beschrijving | gele tot zwarte, glanzende vaste stof[1][2] | |||
Fysische eigenschappen | ||||
Aggregatietoestand | vast[3] | |||
Dichtheid | α-vorm: 2,55[1] - 2,56[2] g/cm³ | |||
Smeltpunt | 2070[1] - 2150[4] °C | |||
Oplosbaarheid in water | onoplosbaar g/L | |||
Goed oplosbaar in | (heet) salpeterzuur (ontleed),[5][6] Zwavelzuur (ontleed)[6] | |||
Geometrie en kristalstructuur | ||||
Kristalstructuur | Tetragonaal (α-form) Orthorombisch (γ-form) | |||
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | ||||
|
Het is het hardste aluminiumboride. Deze groep verbindingen omvat ook AlB, AlB2, AlB4 en AlB10.
Eigenschappen
bewerkenB12-Ikosaeder in de structuren van α- en γ-aluminiumdodecaboride | B19-eenheid in de structuur van α- en γ-aluminiumdodecaboride |
Aluminiumdodecaboride bestaat in twee kristallijne vormen:
- α-AlB12
- Deze vorm kristalliseert tetragonaal, ruimtegroep P43212 (ruimtegroep Nr 96) of P41212 (ruimtegroep Nr 92) met roosterconstanten: a = 1016 pm, c = 1427 pm)
- γ-AlB12
- De γ-vorm is orthorombisch met ruimtegroep P212121 en roosterconstanten: a = 1657 pm, b = 1751 pm und c = 1014 pm.[7]
Beide vormen lijken veel op elkaar en bestaan uit een drie-dimensionaal netwerk van B12 en B19 eenheden.[8] De laatste bestaat uit twee onvolledige ikosaeders (beide missen een atoom) die via een gemeenschappelijke driehoek met elkaar verbonden zijn. Zowel de B12- als de B19-eenheden zijn via B-B-bindingen met andere eenheden verbonden.
De aluminium-atomen zijn regelmatig over meerdere posities in de kristalstructuur verdeeld.
- β-Aluminiumdodecaboride
- Het vroeger als β-Aluminiumdodecaborid beschreven boride kristalliseert orthorombisch (a = 1234 pm, b = 1263 pm, c = 508 pm). Het gaat hierbij niet om een zuiver aluminiumboride, maar om een stof met de formule C2Al3B48.[9] Deze stof is wel heel bruikbaar als uitgangsstof voor andere boriden.[2]
Synthese
bewerkenDe α-vorm kan bereid worden in een reactie van boor(III)oxide met zwavel en aluminium. Wordt aan het mengsel ook koolstof toegevoegd dan ontstaat de β-vorm.[2]
Toepassingen
bewerkenDe grote hardheid van AlB12 maken het uitermate geschikt als toevoeging aan PCBN inserts, dat vooral toepassing vindt als vervangen van diamant en corundum in allerlei snij-gereedschap..
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Aluminium dodecaboride op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Aluminiumdodecaborid op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Externe links
- ↑ a b c d (2011). Ed.: William M. Haynes CRC Handbook of Chemistry and Physics. (92nd ed.) 4.45 – CRC Press (Boca Raton, FL) ISBN 1439855110
- ↑ a b c d Georg Brauer (Hrsg.), unter Mitarbeit von Marianne Baudler u. a.: Handbuch der Präparativen Anorganischen Chemie. 3., umgearbeitete Auflage. Band I, Ferdinand Enke, Stuttgart 1975, ISBN 3-432-02328-6, S. 789.
- ↑ Online catalogus van Sigma Aldrich, geraadpleegd op 3 februari 2021.
- ↑ {{Roger Blachnik (Hrsg.): Taschenbuch für Chemiker und Physiker. Band III: Elemente, anorganische Verbindungen und Materialien, Minerale. begründet von Jean d’Ans, Ellen Lax. 4., neubearbeitete und revidierte Auflage. Springer, Berlin 1998, ISBN 3-540-60035-3, S. 292 (eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche). | Seite = 292}}
- ↑ Martienssen, Werner, Warlimont, Hans (2005). Springer Handbook of Condensed Matter and Materials Data. Springer-Verlag, 1025. ISBN 9783540443766.
- ↑ a b Rebekoff Reeve, Martin (1991) Method of producing an aluminium boride. EP 0130016 B1. Gearchiveerd op 15 mei 2016.
- ↑ I. Higashi: Crystal Chemistry of α-AlB12 and γ-AlB12. In: Journal of Solid State Chemistry, 154, 2000, S. 168–176, doi:10.1006/jssc.2000.8831.
- ↑ Iwami Higashi. (2000). Crystal chemistry of α-AlB12 and γ-AlB12 Journal of Solid State Chemistry. 154 168–176 DOI:10.1006/jssc.2000.8831
- ↑ V.I. Matkovich, R. F. Giese, J. Economy: Phases and twinning in C2Al3B48 (β-AlB12). In: Zeitschrift für Kristallographie, 122(1–2), 1965, S. 108–115, doi:10.1524/zkri.1965.122.1-2.108.