Algemene verkiezingen in Zambia (1991)

De algemene verkiezingen in Zambia van 1991 waren vervroegde verkiezingen als gevolg van de afschaffing van het eenpartijstelsel in het najaar van 1990[1] Naast de United National Independence Party (UNIP) die sinds 1964 ononderbroken onder leiding van president Kenneth Kaunda aan de macht was geweest verschenen verschillende kleinere partijen die echter als gevolg van het districtenstelsel geen kans hadden op een zetel in het parlement. De Movement for Multiparty Democracy (MMD), waarin zich tal van oud-politici van de UNIP hadden verzameld en onder leiding kwam te staan van Frederick Chiluba werd gezien als de grote uitdager van de UNIP.[1]

Zambiaanse algemene verkiezingen 1991
Datum 31 oktober 1991
Land Zambia
Opkomst 45,1%
Resultaat
Grootste partij MMD
Nieuwe Frederick Chiluba
Vorige Kenneth Kaunda
Opvolging verkiezingen
1988     1996
Portaal  Portaalicoon   Politiek
Stemverhoudingen in %
De kiesdistricten gewonnen door Frederick Chiluba zijn blauw gekleurd; de districten gewonnen door Kenneth Kaunda zijn rood gekleurd.

Presidentsverkiezingen bewerken

President Kaunda besloot zich opnieuw kandidaat te stellen namens de UNIP, terwijl oud-vakbondsleider Chiluba als presidentskandidaat werd aangewezen door de MMD. Chiluba versloeg Kaunda met 75% van de stemmen, Kaunda bleef steken op 25%.[1] Hiermee kwam er een einde aan het meer dan 25 jaar durende presidentschap van Kaunda. Overigens was de opkomst van 45% bijzonder laag te noemen.

Kandidaat Partij Stemmen %
Frederick Chiluba Movement for Multiparty Democracy 972.605 75,76
Kenneth D. Kaunda United National Independence Party 311.022 24,24
Ongeldige stemmen/ blanco stemmen 41.531 3,24
Totaal 1.283.234 100
Geregistreerde kiezers/ opkomst 2.931.909 45,1
Bron: AED

Uitslagen per kiesdistrict bewerken

Kiesdistrict Electoraat Opkomst % Frederick Chiluba
(MMD)
Kenneth Kaunda
(UNIP)
Stemmen % Stemmen %
1. Chisamba 17.087 27,8 3.117 68,3 1.447 31,7
2. Katuba 14.920 41,8 4.185 68,9 1.892 31,1
3. Keembe 25.497 31,6 5.142 65,8 2.678 34,2
4. Bwacha 30.963 49,9 11.578 77,3 3.408 22,7
5. Kabwe 41.148 48,3 16.939 87,1 2.501 12,9
6. Kapiri Mposhi 25.523 31,6 6.125 78,3 1.693 21,7
7. Mkushi North 20.130 32,5 3.668 58,7 2.579 41,3
8. Mkushi South 22.931 27,1 3.657 62,1 2.229 37,9
9. Mumbwa 16.505 39,2 4.696 74,8 1.580 25,2
10. Mwembeshi 14.532 40,9 4.524 77,7 1.300 22,3
11. Nangoma 13.417 35,2 3.760 82,7 786 17,3
12. Chitambo 9.002 31,8 1.958 72,4 746 27,6
13. Muchinga 8.671 38,7 1.865 57,2 1.396 42,8
14. Serenje 11.104 42,1 3.141 70,0 1.346 30,0
Bron: Electoral Commission of Zambia

Nationale Vergadering bewerken

 
Zetelverdeling na de verkiezingen van 1991:
 Benoemde leden: 8
 Voorzitter (benoemd): 1

In aanloop naar de verkiezingen betoonden zowel de UNIP als de MMD zich voorstanders van economisch liberalisering wat onder meer de verkoop van de staatsbedrijven inhield. Chiluba (MMD) beschuldigde de UNIP er echter van uitsluitend uit noodzaak over te gaan tot de liberalisering van de economie, terwijl zijn eigen MMD er juist uit volle overtuiging voor koos.[1] De MMD behaalde een grote overwinning op de UNIP en verkreeg 125 van de 150 te verdelen zetels. De UNIP bleef steken op 25. President Chiluba benoemde als nieuwgekozen staatshoofd negen aanvullende parlementariërs waaronder de voorzitter (Speaker) van de Nationale Vergadering. Tot voorzitter werd benoemd Robinson Nabulyato, die eerder van 1968 tot 1988 deze functie bekleedde.

Partij Zetels %
Movement for Multiparty Democracy 125 74,01
United National Independence Party 25 24,99
Overige partijen 0 1,00
Benoemingen 9
Totaal 159 100
Geregistreerde kiezers/ opkomst 1.166.637 82,47%
Bron: AED

Literatuur bewerken

  • John J. Grotpeter, Brian V. Siegel: Historical Dictionary of Zambia, Scarecrow Press, Inc., Lanham, MD & Londen 1998
  • B. de Gaay Fortman: Winkler Prins Jaarboek 1992. Een encyclopedisch verslag van het het jaar 1991, Elsevier A'dam/Brussel 1992

Verwijzingen bewerken