Wikipedia:De kroeg/Archief/20240129

Re: Krupp (familie)

Misschien ligt het aan mij, maar is dit niet een buitengewoon rare frase:

 'Fritz' was een filantroop, iets wat zeldzaam was onder industriële leiders in het Ruhrgebied. Hij steunde onder andere de studie naar eugenetica. 

'Eugenetica financieren' noemen ter illustratie van 'filantropie'? Misschien even een ander voorbeeldje zoeken? - Kweetal nl (overleg) 6 jan 2024 18:58 (CET)

In de Engelse versie staat 'He was particularly interested in promoting the application of genetics to social science and public policy'. Hobbema (overleg) 6 jan 2024 19:11 (CET)

Ipv filantropie schrijven dat hij geld gaf aan wat hij als goede doelen beschouwde, oid. Hobbema (overleg) 6 jan 2024 19:17 (CET)

Friedrich Alfred Krupp overleed in 1902. Op dat moment stond de eugenetica nog in de kinderschoenen, en werd deze (pseudo)wetenschap door vele progressieve idealisten nog gezien als een humane, legitieme manier om ziektes uit te bannen en de mensheid te verbeteren. Pas later, toen men in de VS begon met het gedwongen steriliseren van 'asociale' types, en zeker na het bizarre streven naar een zogeheten rassenhygiëne in nazi-Duitsland, heeft de eugenetica haar kwade reputatie gekregen. — Matroos Vos (overleg) 6 jan 2024 20:32 (CET)

Ik weet het. Je zou denken dat deze zin onmogelijk bedacht kon worden. - Kweetal nl (overleg) 6 jan 2024 20:41 (CET)

Het staat er al sinds de eerste versie uit 2008. Google Translate bestond toen al. –bdijkstra (overleg) 6 jan 2024 21:27 (CET)

Genoemde frase is een bewering zonder bron, en ook nog omstreden. In het veel langere Duitstalige artikel over deze Fritz is er niets over terug te vinden. Wammes Waggel (overleg) 7 jan 2024 14:10 (CET)

In essentie lijkt het toch wel te kloppen. Cor Hermans schrijft in zijn proefschrift De dwaaltocht van het sociaal-darwinisme. Vroege sociale interpretaties van Charles Darwins theorie van natuurlijke selectie, 1859-1918:

"De Duitse industrieel Krupp loofde in 1900 een prijs uit voor de beste verhandeling over de vraag wat Darwins 'afstammingsleer' betekende voor de binnenlandse politiek en de wetgeving, een uitnodiging als het ware tot het schrijven van sociaal-darwinistische bijdragen. Diverse winnende of als interessant beoordeelde inzendingen werden gepubliceerd onder de titel 'natuur en staat'; alleen al hierdoor werd dit een veelbesproken thema. Maar ook buiten de Krupp-prijsvraag om kreeg het de nodige aandacht. Het ging bij dit thema om de biologische basis van de nationale staat (bijvoorbeeld als Lebensraum van een almaar groeiende bevolking), en om een visie op nationale staten als biologische soorten waartussen een strijd om het bestaan woedt. In het tijdperk van het imperialisme had deze benadering ontegenzeglijk een zekere actualiteit. Ook hier was er een verbinding met de eugenetica: de kwaliteit van het nationale ras werd vaak gezien als een belangrijke factor voor succes of falen van naties in de internationale competitie. De eugenetische programma's die werden ontwikkeld, leidden bovendien vanzelf tot fundamentele vragen over de rol van de staat bij de bevordering van de 'raciale hygiëne' en de mate waarin het individu hierbij ondergeschikt kon worden gemaakt aan het collectieve, raciale, belang."

— (2003, p.226)

Verderop schrijft Hermans dat het prijzengeld 30.000 mark bedroeg, en dat Krupp dit bedrag anoniem ter beschikking stelde (p. 433).

Ik meen overigens ook wel eens ergens gelezen te hebben dat Krupp nogal worstelde met zijn homoseksualiteit en dat hij de eugenetica als mogelijke 'oplossing' voor zijn probleem zag, maar dat zou ik nog eens moeten nazoeken. — Matroos Vos (overleg) 7 jan 2024 15:51 (CET)

Om op basis van bovenstaand citaat te concluderen dat hij een filantroop was en studie naar eugenetica ondersteunde gaat veel te ver. Wammes Waggel (overleg) 9 jan 2024 12:20 (CET)

Dat doe ik dan ook niet. Ik reageerde op je opmerking dat er "niets" terug te vinden is over Friedrich Alfred Krupps band met de eugenetica, en dat wordt gelogenstraft door de door mij geciteerde passage. Hoe het precies zat, moet uiteraard nog worden uitgezocht. Zojuist vond ik ook nog een artikel getiteld 'Social Welfare and Business: The Krupp Welfare Program, 1860-1914', waarin te lezen is dat deze zelfde Krupp miljoenen marken aan de liefdadigheid schonk. Voorlopig lijkt het er dus sterk op dat het citaat uit ons Krupp-lemma waarmee Kweetal dit draadje begon, wel degelijk klopt. — Matroos Vos (overleg) 9 jan 2024 13:29 (CET)

Ik schreef "niets" in het Duitstalige artikel, niet "niets" in het algemeen. Wammes Waggel (overleg) 14 jan 2024 16:09 (CET)

Klopt, maar omdat je dat niets zo stellig cursiveerde, ging ik er eigenlijk van uit dat je ook nog wel wat verder had gezocht. Maar goed, dat was misschien iets te snel geconcludeerd. Terug naar onze Fritz. Ik heb intussen ook nog wat gezaghebbende publicaties gevonden waarin melding wordt gemaakt van zijn interesse in en financiële ondersteuning van diverse takken van wetenschap. Ik zal eens kijken of ik de formulering in ons Krupp-lemma iets kan aanpassen. Er zijn echter zo veel boeken verschenen over de familie Krupp, alsook over deze telg in het bijzonder, dat ik het wat lastig vind om de kern van de goede man in een paar zinnen te treffen, zonder me eerst nog veel grondiger in te lezen. Eigenlijk zou hij natuurlijk een eigen lemma moeten krijgen, waarin dan bijvoorbeeld ook zijn vermoedelijke zelfmoord aan bod zou moeten komen, die waarschijnlijk was ingegeven door een dreigende aanklacht vanwege zijn gelijkslachtige affaires. — Matroos Vos (overleg) 21 jan 2024 19:22 (CET)