Wikipedia:De kroeg/Archief/20231019

Puzzel: waar bevond zich dit ziekenhuis?

Anno 1944

Grondplan van Groot-Antwerpen 1943 (zuidelijke helft)

Het Adolf Stappaertsgasthuis bevond zich in de Antwerpse wijk Kiel aan de Lage Hobokense Weg (tegenwoordig Lage Weg geheten) en werd tijdens de Tweede Wereldoorlog verwoest in december 1944, aldus het artikel (zonder coördinaten). Maar waar het dan precies stond wordt me niet duidelijk. Iemand hier een idee van? Romaine (overleg) 10 okt 2023 18:35 (CEST)

Volgens Meisjeshuis (Antwerpen) heette dit vroeger het Meisjeshuis (en het artikel heeft ook een adres). Was dit dezelfde locatie? -- Effeietsanders (overleg) 10 okt 2023 18:52 (CEST)

Op de kaart die ik heb toegevoegd kun je het gasthuis vinden, vlakbij het Kiel. Ten zuidwesten van het Zuidstation staat het op de kaart. -- Bernardus63 (overleg) 10 okt 2023 19:04 (CEST) (voorheen Leo de Beo)

Als het ziekenhuis in de wijk Kiel lag dan moet het water op de achtergrond de voormalige Herentalse Vaart zijn, thans de Plantin-Moretuslei. Daar zou het ziekenhuis dan ten noorden gelegen moeten hebben, want aan de zuidzijde stond de kaarsenfabriek den Bougie. — Chescargot ツ (overleg) 10 okt 2023 19:08 (CEST) Klopt niks van wat ik schreef. Zie Bernardus63's bijdrage. — Chescargot ツ (overleg) 10 okt 2023 19:24 (CEST)

Op basis van de kaart kon ik ongeveer lokaliseren waar het stond, via Geopunt een oude kaart van rond 1850 kunnen lokaliseren waar dat water zich bevond, en zo coördinaten gevonden. Dank voor de hulp! Romaine (overleg) 10 okt 2023 20:42 (CEST)

Nee trouwens, Effe. Da's een andere locatie. Ik gooi voor dit soort klussen in Google Earth de betreffende oude plattegrond als overlay eroverheen op 50% transparant, Romaine. Werkt ook, en vindt de locatie zeer precies (in dit geval staan de gebouwen er niet op, maar slechts een naam; daar ben je natuurlijk wel afhankelijk van... ). Bernardus63 (overleg) 11 okt 2023 00:06 (CEST)

@Bernardus63, moet je dan Google Earth als software downloaden of gebruik je een webapplicatie? Ymnes (overleg) 11 okt 2023 07:56 (CEST)

Voor meelezers: controleer wel de maatgetrouwheid van je kaart. Zelfs nog aan het eind van de 19e eeuw vind je Nederlandse kaarten die op een kilometer een afwijking hebben van meer dan twintig meter. Bij grotere oppervlakten is ook de kaartprojectie van belang.

Maar zeker handig en nuttig. Wij doen in een handomdraai dingen waar cartografen een eeuw geleden niet van durfden te dromen!  →bertux 11 okt 2023 09:09 (CEST)

Het georefereren (klooien zodat plattegrond en google earth goed op elkaar liggen) doe je daarom het beste met punten die vrij dicht bij je area of interest liggen. Want wat Bertux zegt zijn inderdaad mogelijk bronnen van onnauwkeurigheid. Software downloaden, Ymnes, op de desktop, liefst met een lekker groot scherm ;). Bernardus63 (overleg) 11 okt 2023 09:39 (CEST)

Bedankt! Ymnes (overleg) 12 okt 2023 17:48 (CEST)

Milen: mijlen, miles, zeemijlen? Van Mieris?

Aankondiging uit 1375 […] dat wi van deser tijt voert nemmermeer orlof gheven noch ghehengen en zullen, dat men eenige moerdiken of cornekoten utdelft erghent binnen vier milen na den utersten dike van Zuythollant"⁴.

Lit. ⁴Van Mieris III 315.

Oftewel […] dat wij van nu af aan nooit meer toestaan of gedogen zullen dat men moerdijken of zoutketen uitgraaft binnen vier mijl van de buitendijk van Zuid-Holland.

Dat heb ik gisteren toegevoegd aan Moernering. Wat voor mijlen kunnen dat geweest zijn in 1375 in Zuid-Holland? Er waren nogal wat varianten.

En bijkomend: altijd fijn als iemand toevallig makkelijk kan achterhalen welk werk van welke Van Mieris er bedoeld wordt, voor mij is dat minder belangrijk, maar nieuwsgierig ben ik altijd  →bertux 11 okt 2023 21:37 (CEST)

Er is het artikel Nederlandse mijl, maar helaas staan daar geen tijdsindicaties van voor 1816. –bdijkstra (overleg) 11 okt 2023 22:09 (CEST)

• (na bwc) Nieuwsgierigheid is een schone zaak, zeker voor een encyclopedist. De bronnenlijst van Van Berkel en Samplonius is helaas niet in de Etymologiebank te vinden, maar ik vermoed dat ze verwijzen naar de vier delen van het Groot charterboek der graaven van Holland, van Zeeland en heeren van Vriesland, van de hand van Frans van Mieris. — Matroos Vos (overleg) 11 okt 2023 22:16 (CEST)

Mijn vermoeden blijkt te kloppen. Het derde deel van dat charterboek, uitgegeven in 1755, is hier te bewonderen, en op pagina 315, in de eerste alinea, is de betreffende tekst, uit 1375, inderdaad te vinden. — Matroos Vos (overleg) 11 okt 2023 22:36 (CEST)

De Rijnlandse voet meet 0,314 meter. Maar ja, het is alleen de vraag of die gehanteerd werd in het Zuid-Hollandse in de 13de eeuw. Dat zou goed kunnen, maar is aan de andere kant bepaald niet een zekerheidje. Als iemand daar achter kan komen, zou natuurlijk tof zijn. Maar een mijl is 5000 voeten. En, 4*5000*0,314 meter = 6280 meter. Dat is voor nu even de schatting. Mochten ze op minder grote voet hebben geleefd, of zelfs op grotere dan zal het niet een extreem verschil opleveren, dit komt sowieso goed in de richting. [1][2] Bernardus63 (overleg) 11 okt 2023 23:25 (CEST) (voorheen Leo de Beo)

Dank, bdijkstra, Matroos Vos en Bernardus63!

Zoals de laatstgenoemde al aangeeft is alleen onzekerheid min of meer zeker.

Ik vond deze leerzame woorden: Zo bezat in Brussel het bunder links van de Zenne een andere oppervlakte dan rechts van deze rivier. Maar inzake inhoudsmaten was de verscheidenheid nog veel groter. Soms gebruikte elke instelling (vb. abdij), elke heerlijkheid of parochie zijn eigen maten. Er waren ook "grote" en "kleine" maten met dezelfde naam. [...] In het zestiende-eeuwse Antwerpen werd een onderscheid gemaakt tussen de landmaat en de watermaat. De eerste werd gebruikt voor graan dat over land werd aangevoerd en de tweede voor graan dat via het water in de haven werd binnengebracht.

Daartussen nog de geruststellende mededeling dat het in onze contreien (Vlaanderen) best meeviel. Bij maten voor cartografie lijkt het inderdaad mee te vallen: je hebt de Franse mijl in twee varianten (5555 m of 4444 m) en de Nederlandse (5520), Duitse (7407) en Engelse (1609). Ik zal het artikel aanvullen met een noot die op de onzekerheid wijst: 6,5 of 22 kilometer scheelt nogal wat; de Duitse laat ik maar even buiten beschouwing  →bertux 11 okt 2023 23:43 (CEST)

(p.9) Net als andere middeleeuwse maten varieerde de lengte van de mijl per streek. In en om de Biesbosch hebben we te maken met de Zuidhollandse maat, de Dordtse maat, de Altenase maat, de Besooijse maat en de maat van Gorinchem. In alle gevallen telde men twintigduizend voet in een mijl. De grootte van de Altenase voet is onbekend, maar voor de andere mijlen levert dit waarden op die variëren van 6,0 tot 6,6 kilometer. Deze zeer leeswaardige bron maakt de twintigduizend voet in een mijl waarschijnlijker dan de 5000 die ik bij het DWC vond: [3]. Apart dat het DWC met 5000 voet op de proppen komt, en ook alleen die 5000. Maar het zal toch eerder ruim 22 zijn. Nieuwe schatting 22 - 26 km. :) Bernardus63 (overleg) 12 okt 2023 00:17 (CEST)

Het zou zomaar kunnen dat er een korte mijl van 5000 voet en een lange van 20.000 heeft bestaan. Afhankelijk van regio of toepassing zal dan een van de twee de overhand hebben gekregen. En inderdaad, een waarschuwing voor onthutsende incompleetheid had niet misstaan boven DWC  →bertux 12 okt 2023 00:29 (CEST)

Hoeveel mijl gaan er in een meter? Zweetnippel (overleg) 12 okt 2023 15:12 (CEST)

Daar valt geen verstandig antwoord op te geven, Zweetnippel. Ligt er gewoon totaal en helemaal aan met wie je bent, want: goed gezelschap maakt korte mijlen. Bernardus63 (overleg) 12 okt 2023 18:28 (CEST)