Marnixbad
Het Marnixbad was een zwembad in Amsterdam-Centrum gelegen aan de kruising Marnixstraat en Marnixplein. Architect Jan Leupen leverde vermoedelijk het ontwerp voor de eerste versie.
Eerste versie bewerken
Het begint in 1920 als de gemeente constateert dat er onvoldoende was- en badgelegenheden zijn. Er werd gezocht naar een geschikt terrein, maar men kon het niet eens worden. Vervolgens brak de crisis in het interbellum uit en daarna de Tweede Wereldoorlog. In 1949 werd men het eens over de definitieve plaats. In mei 1952 besloot de gemeente Amsterdam dat het er dan echt van moest komen. Destijds was berekend dat in circa 25 % van de Amsterdamse woningen in een of andere vorm een badcel aanwezig was, voor de Jordaan en Staatsliedenbuurt zou dat percentage toen 5 bedragen. Bovendien was er behoefte aan een wasgelegenheid (met wasmachine!). Snel ging de besluitvorming niet, want pas in augustus 1953 ging de eerste heipaal de grond in, in wat voorheen een speeltuin was. Heien ging niet eenvoudig, want er werden funderingsresten aangetroffen van de oude stadswallen.
Het zou een gecombineerde was-, bad- en zwemgelegenheid worden. Het badhuis bestand uit een wachtkamer, dertien douchecellen, een kuipbad en een toilet. Het zwembad werd 10 bij 20 meter met een diepte van 0,50 tot 1 meter, voor volwassenzwemmen kon de waterdiepte aangepast worden tot 2 meter. Om de werkzaamheden te kunnen beginnen werd de grond afgegraven waardoor een natuurlijk zwembad ontstond met water uit de nabijgelegen Singelgracht.[1] De kosten liepen steeds op, in februari 1955, toen het gebouw nog niet af was, werd het budget opgehoogd tot twee miljoen gulden. Daarvoor kon dan wel een beeldhouwwerk "De baadster" van Hildo Krop en een tegeltableau en een aantal kleine mozaïeken van Peter Alma[2] aangebracht worden. Inmiddels waren de voorzieningen in het gebouw aangepast tot 27 douchecelen en twee badkuipen.
De wasgelegenheid geëxploiteerd door de dienst WSBZ was gelijkvloers geplaatst om de wassende vrouw niet met de “zware was de trappen op- en af te laten lopen. Het zwembad werd gebouwd op de eerste verdieping. Het water werd verwarmd door drie oliestookketels in de kelder. Op 8 augustus 1955 zou het geopend worden, maar het werd 2 a 3 september. Het was een van de modernste badhuizen van West-Europa. Ten noorden van het complex bleef een ruimte over die gebruikt werd als rolschaatsbaan.
Tweede versie bewerken
In 1973 werd het startsein gegeven voor een aanmerkelijke aanpassing van het gebouw. In februari van dat jaar werd besloten dat er naast het instructiebad een "echt" zwembad zou worden gebouwd. Op 20 juli 1973 ging de eerste paal de grond in op hetzelfde terrein voor het eerste zwembad voor de bevolking van de eerder genoemde wijken, die anders moest blijven uitwijken naar andere delen van de stad. Het nieuwe bad werd 25 bij 12 meter. Het zou 1 oktober 1974 geopend worden; het werd een maand later. Bij deze verandering zijn de wasgelegenheid (iedereen had inmiddels een wasmachine) en rolschaatsbaan gesneuveld. Het nieuwe bad was (vanwege de gelijkvloerse plaatsing) ook geschikt voor zwemmen voor ouderen en gehandicapten.[3] Eind jaren zeventig werd het bad wederom getroffen door de crisis, er was dermate bezuinigd op aanwezig personeel, dat schoolhoofden hun leerlingen weghielden van het Marnixbad. Een van de vaste gasten was destijds Majoor Bosshardt. In 2003 kreeg het Marnixbad het extra druk. Het Zuiderbad kreeg een nieuwe kuip en een nieuw dak, zwemmers daar moesten uitwijken naar het De Mirandabad en het Marnixbad.
In 2002 werd besloten om het bad te sluiten. Het voldeed niet meer aan de toenmalige eisen. Vanwege het Zuiderbad bleef het nog even open, maar begin 2004 kreeg de slopershamer vat op het gebouw. Bij de sloopwerkzaamheden en het inrichten van de bouwput voor Het Marnix werd door de afdeling archeologie van de gemeente wederom resten van de stadswal aangetroffen.[4] Het tableau van Peter Alma verhuisde naar het Amstelstation, waar al een dergelijk werk van Alma te bewonderen was. Het beeld van Krop werd opgeslagen en het is de bedoeling dat het in 2017 weer aan de gevel van Het Marnix geplaatst zou worden; het liep uit tot 2019.
Bij de hoofdingang staat sinds 1975 het beeld Alle eendjes zwemmen in het water van René Nijssen.
Bronnen, noten en/of referenties
|