Lijst van grootste Nederlandse kerkgebouwen naar zitplaatsen

Wikimedia-lijst

In dit artikel wordt een opsomming gegeven van de grootste Nederlandse kerken, gemeten naar het aantal zitplaatsen.

Inleiding bewerken

Ondanks de secularisatie worden in Nederland nog veel grote kerken gebouwd, vooral door reformatorische en evangelische gemeenten. In de grote steden en in de katholieke delen van Nederland zijn evenwel ook vele grote kerken reeds gesloopt. Voorbeelden hiervan zijn de Westerkerk te Rotterdam met 1470 zitplaatsen, de Sint-Bonifatiuskerk te Amsterdam met 1850 zitplaatsen en de Willemskerk te Den Haag met 2086 zitplaatsen.

Criterium is het aantal vaste zitplaatsen. Doordat veel grote bekende kerken (zoals de Laurenskerk) geen vaste zitplaatsen meer hebben vanwege hun multifunctionele gebruik komen deze in deze lijst niet voor. Qua vloeroppervlakte is een totaal andere indeling te maken. De grootste kerk van Nederland qua vloeroppervlak is de Sint-Janskathedraal in 's-Hertogenbosch gevolgd door de Kathedrale basiliek Sint Bavo in Haarlem.

Naam Zitplaatsen Bouwjaar Kerkverband Plaats Afbeelding
1 Kerkgebouw GGiN Opheusden 2.824 1999 Gereformeerde Gemeenten in Nederland Opheusden  
2 De Hoeksteen 2.531 2008 Gereformeerde Gemeenten in Nederland Barneveld  
3 Congreshal van Jehovah's getuigen 2.400 2016 Jehovah's getuigen Swifterbant
4 Dorpskerk 2.300 1952 Hersteld Hervormde Kerk Staphorst  
5 Adventkerk 2.220 1998 Gereformeerde Gemeenten Veenendaal  
6 Rehobothkerk 2.200 1967 Gereformeerde Gemeenten Barneveld  
7 Sionkerk[1] 2.115 2012 Gereformeerde Gemeenten Scherpenzeel  
8 De Levende Steen 2.011 2013 Evangelische gemeente Spijkenisse  
9 Noorderkerk 1.970[2] 1957 Gereformeerde Gemeenten Rijssen  
10 Zuiderkerk 1.950 1968 Gereformeerde Gemeenten Rijssen  
11 Kerkgebouw GG Nunspeet 1.950[3] 1978 Gereformeerde Gemeenten Nunspeet  
12 Adullamkerk 1.936 2008 Gereformeerde Gemeenten Barneveld  
13 Sionkerk 1.900[4] 1979 Gereformeerde Gemeenten Goes  
14 Kerkgebouw GG Opheusden 1.900[5] 2015 Gereformeerde Gemeenten Opheusden  
15 Nieuwe Kerk 1.900 1887 Protestantse Kerk in Nederland Katwijk  
16 Jachin en Boazkerk 1.800 2003 Gereformeerde Gemeenten Genemuiden  
17 Sint-Vituskerk 1.800 1892 Rooms-Katholieke Kerk Hilversum  
18 Kerkgebouw GG Kootwijkerbroek 1.780 1985 Gereformeerde Gemeenten Kootwijkerbroek  
19 Bethelkerk 1.750 2000 Vrije Baptistengemeente Drachten  
20 Jachin Boazkerk 1.650[6] 1960 Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland Urk  
21 Grote of Sint-Janskerk 1.635 1485 Protestantse Kerk in Nederland Gouda  
22 Mieraskerk 1.631 1962 Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland Krimpen aan den IJssel  
23 Petrakerk 1.620 1974 Gereformeerde Gemeenten Hendrik-Ido-Ambacht  
24 Elimkerk 1.524 1977 Gereformeerde Gemeenten 's-Gravenpolder  
25 Bethelkerk 1.509 2003 Gereformeerde Gemeenten Geldermalsen  
26 Sint-Janskathedraal 1.500 1220 Rooms-Katholieke Kerk 's-Hertogenbosch  
27 Oude Kerk 1.500 1566 Protestantse Kerk in Nederland Veenendaal  
28 Levensstroomkerk 1.450 2006 Pinksterkerk Leiderdorp  
29 Kerkgebouw VOGG Ede 1.440 1951 Vrije Oud Gereformeerde Gemeente Ede  
30 Kerkgebouw GG Yerseke 1.435 1963 Gereformeerde Gemeenten Yerseke  
31 Grote Kerk 1.400[7] 1892 Protestantse Kerk in Nederland Apeldoorn  
32 Andreaskerk (Kerkje aan Zee) 1.400 1460 Protestantse Kerk in Nederland Katwijk aan Zee  
33 De Ark 1.400 2007 Protestantse Kerk in Nederland Urk  
34 Sint-Petruskerk 1.400 1936 Rooms-Katholieke Kerk Leiden  
35 Bethelkerk 1.390 1989 Gereformeerde Gemeenten Werkendam  
36 Kerkgebouw GG Krabbendijke 1.362 1930 Gereformeerde Gemeenten Krabbendijke  
37 Bethelkerk 1.352[8] 2012 Hersteld Hervormde Kerk Genemuiden  
38 Petrakerk 1.350 1996 Gereformeerde Gemeenten Kapelle  
39 Kerkgebouw GG Gouda 1.325 2008 Gereformeerde Gemeenten Gouda  
40 Hervormde kerk 1.300 1845 Protestantse Kerk in Nederland Doornspijk  
41 Grote Kerk 1.300 1898 Protestantse Kerk in Nederland Alblasserdam  
42 Sint-Lambertuskerk 1.300 1863 Rooms-Katholieke Kerk Veghel  
43 Stadskerk 1.300[9] 1924 Vrije Baptistengemeente Groningen
44 Kerkgebouw HHK Elspeet 1.256 2010 Hersteld Hervormde Kerk Elspeet  
45 Schildkerk 1.250 12e eeuw Protestantse Kerk in Nederland Rijssen  
46 Bovenkerk 1.250 12e eeuw Protestantse Kerk in Nederland Kampen  
47 Elimkerk 1.250 1993 Gereformeerde Gemeenten Amersfoort  
48 Ter Hoogekerk 1.250 1997 Gereformeerde Gemeenten Middelburg  
49 Ichtuskerk 1.250 2012 Christelijke Gereformeerde Kerken Urk  
50 Bethlehemkerk 1.236 1931 Protestantse Kerk in Nederland Den Haag  
51 Oosterkerk 1.228 1931 Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland) Zeist  
52 Sebakerk 1.225 1955 Gereformeerde Gemeenten Krimpen aan den IJssel  
53 Eben-Haëzerkerk 1.220 1985 Gereformeerde Gemeenten De Valk-Wekerom  
54 Noorderkerk 1.216 1878 Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Spakenburg  
55 Heilig Hart van Jezuskerk (Koepelkerk) 1.200 1953 Rooms-Katholieke Kerk Maastricht  
56 Nieuwe Kerk 1.200 1939 Protestantse Kerk in Nederland Ermelo  
57 Gereformeerde Kerk Klundert 1.200 1889 Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland) Klundert  
58 Koningsvijver 1.200 1980 Volle Evangelie gemeente Nehemia Ministries Zwijndrecht
59 Heilig Hart van Jezuskerk 1.200 1883 Rooms-Katholieke Kerk Vinkeveen  
60 Eben-Haëzerkerk 1.200[10] 1971 Gereformeerde Gemeenten Hardinxveld-Giessendam  
61 Kerkgebouw GG Moerkapelle 1.200[11] 1962 Gereformeerde Gemeenten Moerkapelle  
62 Kerkgebouw GGiN De Beek-Uddel 1.190 1920 Gereformeerde Gemeenten in Nederland De Beek (Ermelo)  
63 Sint-Franciscuskerk 1.152 1882 Rooms-Katholieke Kerk Oudewater  
64 Bethelkerk 1.150 1972 Gereformeerde Gemeenten Ridderkerk
65 Kerkgebouw GG Kruiningen 1.150[12] 2015 Gereformeerde Gemeenten Kruiningen
66 Dorpskerk 1.150 1883 Protestantse Kerk in Nederland Genemuiden  
67 Obrechtkerk 1.150 1930 Rooms-Katholieke Kerk Amsterdam  
68 Oude Kerk 1.140 15e eeuw Protestantse Kerk in Nederland Huizen  
69 Rehobothkerk 1.140 1972 Gereformeerde Gemeenten Zeist  
70 Oude Kerk 1.133[13] 14e eeuw Protestantse Kerk in Nederland Putten  
71 Dorpskerk 1.125 1847 Protestantse Kerk in Nederland Nieuw-Lekkerland  
72 Kerkgebouw GGiN (bv) 1.125 1980 Gereformeerde Gemeenten in Nederland (buiten verband) Veenendaal  
73 Oosterkerk 1.116 1929 Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Groningen  
74 Vredeskerk 1.110 1940 Rooms-Katholieke Kerk Delft  
75 Sint-Jacobus de Meerderekerk 1.105 1878 Rooms-Katholieke Kerk Den Haag  
76 Poortkerk 1.100[14] 1951 Gereformeerde Gemeenten Kampen  
77 Oude Kerk 1.100 13e eeuw Protestantse Kerk in Nederland Barneveld  
78 Grote Kerk 1.100 1851 Protestantse Kerk in Nederland Gorinchem  
79 Onze Lieve Vrouwekerk 1.100 1509 Protestantse Kerk in Nederland Breda  
80 Kathedrale basiliek Sint Bavo 1.100 1930 Rooms-Katholieke Kerk Haarlem  
81 De Ark 1.100 2007 Protestantse Kerk in Nederland Urk  
82 Grote of Sint-Bavokerk 1.100 1520 Protestantse Kerk in Nederland Haarlem  
83 Kandelaarkerk 1.100 1970 Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Assen  
84 Julianakerk 1.100 1928 Protestantse Kerk in Nederland Veenendaal  
85 Gereformeerde Kerk 1.100 1928 Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Appingedam  
86 Ontmoetingskerk 1.100 1968 Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland) Sleeuwijk
87 Plantagekerk 1.100 1875 Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Zwolle  
88 Sint-Antonius van Paduakerk 1.100 1914 Rooms-Katholieke Kerk Millingen aan de Rijn  
89 Sint-Agathakerk 1.100 1903 Rooms-Katholieke Kerk Lisse  
90 Groote Kerk 1.100 1639 Protestantse Kerk in Nederland Maassluis  
91 Dorpskerk 1.080 1858 Protestantse Kerk in Nederland Nunspeet  
92 Kandelaarkerk 1.080 1980 Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Heemse
93 Tabernakel 1.074 2003 Gereformeerde Gemeenten Rijssen
94 Eben Haëzerkerk 1.071 2013 Hersteld Hervormde Kerk Ouddorp  
95 Grote kerk 1.070 1461 Protestantse Kerk in Nederland Nijkerk  
96 Triumfatorkerk 1.066 1964 Hersteld Hervormde Kerk Katwijk aan Zee  
97 Immanuëlkerk 1.066 1954 Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland) Maassluis  
98 Bethelkerk 1.052 1851 Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland) Urk  
99 Pelikaankerk 1.050 1931 Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Kerken in Nederland) Leeuwarden  
100 Kerkgebouw GG Meliskerke 1.050 1976 Gereformeerde Gemeenten Meliskerke  
101 Dorpskerk 1.050 1567 Protestantse Kerk in Nederland Oud-Beijerland  
102 De Schuilplaats 1.050 2006 Evangelische gemeente Ede  
103 Dorpskerk 1.050[15] 16e eeuw Protestantse Kerk in Nederland Elspeet  
104 De Pijler 1.047 2001 Evangelische gemeente Lelystad
105 Salemkerk 1.030 1936 Gereformeerde Gemeenten Lisse  
106 Immanuelkerk 1.020 2007 Christelijke Gereformeerde Kerken Urk  
107 Julianakerk 1.016 1927 Gereformeerde Gemeenten Dordrecht  
108 Sint-Annakerk 1.014 1952-1953 Rooms-Katholieke Kerk Heerlen  
109 Kerkgebouw GKV Axel 1.010 1899 Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Axel  
110 Petruskerk 1.008 14e eeuw Protestantse Kerk in Nederland Woerden  

Grootste kerken in het verleden bewerken

  • 1886 - 1900 - Sint-Bonifatiuskerk, Amsterdam. 1850 zitplaatsen
  • 1900 - 1910 - Nieuwe Kerk, Katwijk. 1900 zitplaatsen
  • 1910 - 1952 - Willemskerk, Den Haag. 2086 zitplaatsen
  • 1952 - 1957 - Kerkgebouw GG Mijnsheerenlaan, Rotterdam-Zuid. 100 zitplaatsen
  • 1957 - 1992 - Noorderkerk, Rijssen. 2400 zitplaatsen
  • 1992 - 1999 - Dorpskerk, Staphorst. 2300 zitplaatsen
  • 1999 - 2008 - Kerkgebouw GGiN, Opheusden. 2.624 zitplaatsen
  • 2008 - heden - Kerkgebouw GGiN, Opheusden. 2850 zitplaatsen

Reformatorische kerken bewerken

Veel van de grootste kerkgebouwen zijn van de Gereformeerde Gemeenten of een van de daaraan verwante kerkgenootschappen. Enkele oorzaken dat deze kleine kerkgenootschappen zulke grote kerkengebouwen hebben:

  • De concentratie van de woonplaatsen (en dus de kerken) van de bevindelijk gereformeerden in de Bijbelgordel; hierdoor zijn landelijk kleine kerkgenootschappen plaatselijk soms groot.
  • Het geringe aantal predikanten maakt het minder aantrekkelijk om een gemeente te splitsen, aangezien dan een gemeente zonder predikant ontstaat.[16]
  • Leden van deze kerken zijn vaak trouw in het tweemaal per zondag bezoeken van de kerkdiensten.
  • In tegenstelling tot vroeger, zien de meeste gelovigen geen bezwaar meer in het gebruik van de auto voor kerkbezoek op zondag.[17]

De Hersteld Hervormde Kerk is in 2004 ontstaan uit kerken en leden van de Nederlandse Hervormde Kerk die het niet eens waren met de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland. Toen het stof van onder andere gerechtelijke procedures was opgetrokken, bleken er twintig nieuwe kerken te zijn gebouwd voor een bedrag van 50 miljoen euro.[18]

Kritiek bewerken

Reeds in 1371 protesteerde de prediker Geert Grote tegen de hoogte van de toren van de Domkerk te Utrecht, die volgens hem een teken was van hoogmoed. In de rooms-katholieke traditie is verfraaiing van een kerk om God te eren. Aanleiding (niet de hele oorzaak) tot de breuk met het protestantisme was een inzamelingsactie voor de Sint Pieterskerk te Rome.

In de door de Amerikaanse cultuur beïnvloede evangelische beweging heeft men vaak geen bezwaren tegen grote kerkgebouwen. Succes wordt vaak als zegen van God gezien en kan worden afgelezen aan uiterlijke zaken.[19] Toch zijn er ook groepen die vinden dat men geen geld moet steken in een eigen gebouw. Sommigen vinden dat de gemeenten opgesplitst moeten worden in kleine groepen die samenkomen in woonhuizen of bijvoorbeeld een verbouwde garage.[20]

In de Gereformeerde gemeenten en verwante kerken is het bouwen van mooie, grote kerken te zien als een breuk met het verleden, toen de kerkgebouwen de vorm hadden van een schuur of een stal.[21]