Ridderkerk

plaats en gemeente in Zuid-Holland, Nederland

Ridderkerk (uitspraak) is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland op het eiland IJsselmonde (een klein gedeelte ligt op het subeiland de Zwijndrechtse Waard). De gemeente telt 47.713 inwoners (1 januari 2024, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 25,26 km². De gemeente is een van de BAR-gemeenten en maakt deel uit van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Bij Ridderkerk ligt een druk verkeersknooppunt 'Ridderkerk' van de Rijkswegen A15 en A16. In Ridderkerk ligt ook Rijksweg A38, de kortste snelweg (1,5 km) van Nederland. Voor de postcodes liggen in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) alle woonplaatsen binnen de gemeente Ridderkerk "in" de woonplaats Ridderkerk. In de middeleeuwen was Ridderkerk een ambachtsheerlijkheid.

Ridderkerk
Gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Locatie van de gemeente Ridderkerk (gemeentegrenzen CBS 2016)
Situering
Provincie Vlag Zuid-Holland Zuid-Holland
COROP-gebied Groot-Rijnmond
Coördinaten 51°52'NB, 4°36'OL
Algemeen
Oppervlakte 25,26 km²
- land 23,72 km²
- water 1,54 km²
Inwoners
(1 januari 2024)
47.713?
(2012 inw./km²)
Bestuurscentrum Ridderkerk
Belangrijke verkeersaders A15 A16
Politiek
Burgemeester (lijst) Marco Oosterwijk (SGP)
Economie
Gemiddeld inkomen (2012) € 26.300 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014) € 213.000
WW-uitkeringen (2014) 41 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 2981–2989
Netnummer(s) 0180, 078 (dorp Oostendam)
CBS-code 0597
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Amsterdamse code 10646
Website www.ridderkerk.nl
Bevolkingspiramide van de gemeente Ridderkerk
Bevolkingspiramide (2023)
Foto's
Portaal  Portaalicoon   Nederland

Naam bewerken

De naam Ridderkerk is afkomstig van Riederkercke gelegen in de Riederwaard, waarbij ried verwijst naar het oudnederfrankische woord voor riet.[1]

Geschiedenis bewerken

De naam Ridderkerk (Riederkercke) komt voor het eerst voor in een bericht van hertog Hendrik IV van Brabant, waar sprake is van Riede, gelegen aan de Merwede. De Merwede heet nu de Maas. Waarschijnlijk is het gebied in de 12e eeuw voor het eerst bedijkt. In 1277 droeg Diederik van Alkemade het land, met de kerk in leen, op aan graaf Floris V van Holland, wiens opvolgers meermalen een pastoor aanstelden (patronaatsrecht) in het ambacht Riede in de Riederwaard.

In de 14e eeuw had deze waard veel te lijden van overstromingen en tussen 1373 en 1375 moest de schaarse bevolking zich terugtrekken op de zuidelijke waterkeringen daar de Riederwaard onder water kwam te staan.

In 1404 kwam het herstel van de Molendijk gereed en was de Oud-Reijerwaard herwonnen. Een dijkdoorbraak tijdens de Sint-Elisabethsvloed (1421) werd direct hersteld.

19 december 1427 werd Ridderkerk een ambachtsheerlijkheid en de eerste ambachtsheer is Ridder Roeland van Uitkerke, heer van Uitkerke en Gouverneur van Holland. Hij kreeg deze titel van Filips de Goede. Zijn vrouw, Margaretha van der Clite , wordt in 1441 ambachtsvrouw van Ridderkerk en in datzelfde jaar wordt de polder Nieuw Reijerwaard herdijkt.

In 1446 regelt Margaretha het bestuur en de rechtspraak in haar ambacht. Dit handvest vormde tot in de achttiende eeuw de basis voor het bestuur en de rechtspraak in Ridderkerk. Daarom wordt 1446 beschouwd als het ontstaansjaar van Ridderkerk. In 1855 ging de gemeente Rijsoort en Strevelshoek op in de gemeente Ridderkerk.

De wijk Rijsoord in de gemeente Ridderkerk kreeg tijdens de Tweede Wereldoorlog landelijke bekendheid doordat daar op 15 mei 1940 in een schoolgebouw de capitulatieovereenkomst tussen Nederland en Duitsland werd ondertekend door generaal Winkelman.

Rijsoord bezit nog één molen, genaamd De Kersenboom, die in de jaren 90 gerestaureerd is en verplaatst werd naar de andere zijde van de Waal, een dode rivierarm.

Na de Tweede Wereldoorlog is het inwoneraantal in Ridderkerk fors gestegen door de bouw van diverse nieuwe wijken. In 2007 is het nieuwe centrum geopend met onder andere het gemeentehuis en een centraal plein voor evenementen met diverse horeca en een theater.

Archeologie bewerken

 
Kaart van Jan Jansz. Potter uit 1584 van het ringdorp Ridderkerk

In de tweede helft van de vorige eeuw is er in Ridderkerk veel archeologisch onderzoek gedaan. Diverse opgravingen brachten sporen van bewoning aan het licht uit de Romeinse tijd. De bewoners hielden zich toen al bezig met akkerbouw en veeteelt.

De Kievitsdonk in Bolnes werd bij de aanleg van de Rotterdamseweg archeologisch onderzocht. Daar zijn vuurstenen voorwerpen gevonden uit een periode van duizenden jaren voor Chr., waaruit blijkt dat de donk daar, vanwege de hoge ligging, toen is gebruikt als kampplaats door rondtrekkende jagers.

De oeverstroken langs de bocht van de Waal in Strevelshoek zijn duizend jaar geleden vrij intensief bewoond geweest. Aardewerkvondsten uit de 13e en het begin van de 14e eeuw tonen dit aan. Toen in die tijd het gebied voortdurend overstroomde zijn de bewoners vertrokken en is de bebouwing verdwenen. Ook opgravingen bij De Nes en de voormalige Borchhoeve in Rijsoord leverden veel informatie op over vroegere bewoning binnen de grenzen van Ridderkerk.

In 1968 vond een opgraving plaats van het Huis te Woude aan de Ringdijk te Slikkerveer. In 1371 werd aldaar een begin gemaakt met de bouw van een kasteeltje dat nooit helemaal is voltooid. Door de grote vloeden in 1373 en 1374 overstroomde de Riederwaard en kwam het bouwwerk in het water te staan. Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten werd het omvergehaald door de Hoeken die vreesden dat de tegenpartij er zich zou nestelen. Bij latere overstromingen spoelde een kleilaag over de ruïne en onttrok de resten aan het zicht. In 1969 heeft men de fundamenten van het huis gedeeltelijk gereconstrueerd. Archeologische vondsten ter plekke gaven meer inzicht in de Ridderkerkse geschiedenis.

Kerkelijk bewerken

 
Singelkerk

De beschermheilige van Ridderkerk is St. Joris. Een groot gedeelte van de bevolking was lid van een kerk, maar dit percentage is de laatste decennia sterk afgenomen. De grootste gemeente is de PKN, waarin de Nederlands Hervormde Gemeente en Gereformeerde Kerken zijn opgegaan. Een deel behoort tot de bevindelijke Gereformeerde Bond. Een van de kerken die door deze gemeente wordt gebruikt is de Singelkerk. Verder zijn er in Ridderkerk onder meer twee gereformeerde gemeenten, een oudgereformeerde gemeente aan het Laantje in Bolnes, een vrijgemaakt-gereformeerde kerk, een christelijke gereformeerde Kerk, een koninkrijkszaal, een Molukse gemeente, een Leger des Heils, een rooms-katholieke kerk en kapel, 2 moskeeën en een hersteld hervormde kerk. In totaal zijn er 22 gebedshuizen te vinden in Ridderkerk.

Gemeentewapen bewerken

Het wapen van Ridderkerk bevat een afbeelding van een gehelmde Sint Joris te paard, die een draak overwint.

  Zie Wapen van Ridderkerk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Kernen bewerken

 
Topografische gemeentekaart van Ridderkerk, september 2022 (klik voor vergroting)

Inwoners op 1 januari 2022:[2]

Totaal gemeente Ridderkerk 47.099 inwoners.

Wijken bewerken

  • Drievliet/Het Zand is de recentste uitbreiding van de kern Ridderkerk, in het oosten van de gemeente en telt ruim 11.000 inwoners. Het bedrijvenpark 'Donkersloot' grenst eraan. De wijk beschikt onder andere over een wijkcentrum, de Fuik, een sporthal, een kunstgras voetbalveld. Aan het Vlietplein zijn diverse winkels en scholen gevestigd. In 2010 is dit plein ingrijpend gerenoveerd. In Drievliet zijn de basisscholen De Botter en de Bongerd gevestigd.
  • Ridderkerk Oost
  • Ridderkerk West
  • Centrum (dit is het hart van de gemeente met een historische oude kern, een modern winkelcentrum en een stadsplein waar horeca te vinden is en diverse evenementen plaatsvinden.
  • Slikkerveer
  • Bolnes
  • Oostendam

Rekarreks bewerken

Rekarreks was het dialect van de plaats Ridderkerk. Anno 2021 is het dialect door het Rotterdams beïnvloed.

Economie bewerken

Winkelen bewerken

  • Winkelplein Doctor Colijnstraat
  • Winkelcentrum Vlietplein
  • Winkelhart Ridderkerk met centrumdelen Jorishof, Koningshof, Ridderhof en Ridderkern
  • Weekmarkt is er iedere vrijdagmorgen van 9:00 tot 15:30 uur op Parkeerterrein Ridderhof, het gedeelte van dit parkeerterrein tussen de Frans Halsstraat en Paulus Potterstraat.
  • Winkelcentrum de Werf
  • Plein Oost
  • Dillenburgplein

Industrie bewerken

Gelegen langs de rivieren de Noord en de Nieuwe Maas ontwikkelden zich in vroeger jaren diverse scheepswerven. In de kern Bolnes 'Boele-Bolnes' en in Slikkerveer 'De Groot & Van Vliet'. De heer Cornelis Verolme, eigenaar van Verolme Scheepswerf Alblasserdam (V.S.A.) en later RSV (Rijn-Schelde-Verolme) was woonachtig te Ridderkerk.

In Rijsoord werd vlas verbouwd en verwerkt tot linnen en touw. Het vlas werd geroot in de Waal. Uit het vlas werd ook lijnzaad gewonnen en geëxporteerd door de firma De Groot & Van Nes.

De haven van Ridderkerk is de Ridderhaven.

Bedrijventerreinen bewerken

  • Bedrijventerrein Cornelisland
  • Bedrijventerrein De Groenenwaert
  • Bedrijventerrein Donkersloot Noord/de Woude
  • Bedrijventerrein Donkersloot Zuid
  • Bedrijventerrein De Gieterij
  • Bedrijventerrein Nieuw-Reijerwaard (in ontwikkeling)
  • Bedrijventerrein Veren Ambacht

Recreatie bewerken

Het vlas is verdwenen uit Rijsoord, maar de Waal trekt toeristen en sportvissers. Er zijn enkele plekken langs de oevers waar men roeiboten en kano's kan huren. Ook voor visboten (fluisterboten) en verhuur van visspullen kan men er terecht.

In het Oosterpark is een recreatieplas met een strandje en een pannenkoekenhuis.

Op het Koningsplein in het centrum vinden diverse evenementen plaats.

In Slikkerveer is een recreatieplas met een strandje.

Cultuur en natuur bewerken

Er zijn twee musea in Ridderkerk, namelijk het Museum Johannes Postschool, wat ook bekend is als capitulatiemuseum Johannes Post en de Oudheidkamer. Ridderkerk heeft ook een theater aan het Koningsplein. Er is een actieve kunstenaarsgemeenschap die jaarlijks exposities en een Kunstroute organiseert.

Natuurgebieden bewerken

  • De Crezéepolder is een buitendijks getijdennatuurgebied van 75 hectare
  • De Ridderkerkse griend is een natuurgebied gelegen in het oosten van de gemeente
  • De Gorzen, een natuur- en recreatiepark van 40 hectare
  • Het Donckse Bos, landgoed en buitendijkse griend bij Huys ten Donck van 22 hectare
  • Het Waalbos, een nieuw gebied in Rijsoord van 190 hectare, afwisselend stukken bos met struweel, waterpartijen met rietoevers en open weidegebied. In 2020 opende een bezoekerscentrum.

Monumenten bewerken

In de gemeente is er een aantal rijksmonumenten en oorlogsmonumenten, zie:

Kunst in de openbare ruimte bewerken

In de gemeente Ridderkerk zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:

Openbaar vervoer bewerken

Ridderkerk heeft twee verschillende OV-mogelijkheden: de bus en de waterbus. De waterbus doet via twee lijnen de gemeente aan. Een gaat van Ridderkerk naar Kinderdijk en Krimpen aan de Lek en de andere die van Rotterdam naar Dordrecht gaat legt ook aan in de gemeente. Diverse buslijnen verbinden de gemeente met omringende plaatsen en vooral met Rotterdam. Er zijn sinds de jaren 90 plannen om een metrolijn of tramlijn vanuit Rotterdam naar Ridderkerk te laten lopen. De aanleg is door de stadsregio Rotterdam uitgesteld tot na 2020. Wel is de grond voor een traject voor zowel een metro- als een tramlijn gereserveerd.

Politiek bewerken

Gemeenteraad bewerken

De gemeenteraad van Ridderkerk bestaat uit 29 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1990:

Gemeenteraadszetels
Partij 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2022
Partij 18PLUS - - - - - - 1 5 7
SGP - - - 4 6 5 5 4 5
PvdA/Groenlinks - - - - - - - - 4
Leefbaar Ridderkerk - - - 7 4 10 6 3 3
ChristenUnie - - - 2 3 2 3 2 3
Echt voor Ridderkerk - - - - - - 5 4 2
CDA 8 6 5 5 3 2 3 3 2
VVD 3 4 6 3 3 2 2 2 2
Burger op 1 - - - - - - - 1 1
PvdA 9 7 8 6 8 4 2 3 -
GroenLinks - - - - - - - 1 -
D66 4 4 2 - - - - 1 -
D66-GroenLinks - - - 2 1 2 2 - -
Nieuw Rechts * - - - - 1 - - - -
GPV-RPF-SGP 5 7 8 - - - - - -
Overigen - 1 - - - - - - -
Totaal 29 29 29 29 29 27 29 29 29

Nieuw Rechts = Het gemeenteraadslid Martin Dijkhuizen is aan het begin van de raadsperiode verder gegaan onder de naam Ridderkerks Belang. Deze partij is opgegaan in MoedigNL.nl.

College van B&W bewerken

Samenstelling college van burgemeester en wethouders periode 2022-2026.[3][4]

College van burgemeester en wethouders
Burgemeester Marco Oosterwijk (SGP)
(Anny Attema (PvdA) tot 15 mei 2023)
openbare orde en veiligheid, politie en brandweer, algemeen bestuurlijke zaken, bestuurlijke coördinatie en samenwerking en handhaving
Wethouders Henk van Os (Partij 18PLUS) boa’s en buurtpreventie, economie inclusief bedrijfshuisvesting (Nieuw Reijerwaard, Dutch Fresh Port, enz.), bedrijfsvoering en dienstverlening, maatschappelijk vastgoed, energietransitie en circulaire economie inclusief afvalbeleid
Kees van der Duijn Schouten (SGP) financiën, grondbeleid, Omgevingswet (ruimtelijke ontwikkelingen), wonen en regionale economie
Peter Meij (CDA) verkeer en vervoer, archeologie/erfgoed, leefklimaat (inclusief waterkeringen) en buitenruimte (inclusief dierenwelzijn)
Edward Piena (VVD) jeugdzorg, Wmo, Participatiewet (werk en inkomen), volksgezondheid en wijkteams
Fleur Stip (Partij 18PLUS) welzijn, cultuur en evenementen, sport en spelen, onderwijs en onderwijshuisvesting, participatie en communicatie
Gemeentesecretaris Henk Klaucke

Bekende mensen uit Ridderkerk bewerken

Aangrenzende gemeenten bewerken

   Aangrenzende gemeenten   
 Rotterdam              Krimpenerwaard 
             
    Molenlanden
Alblasserdam 
           
 Barendrecht       Zwijndrecht       Hendrik-Ido-Ambacht 
Zie de categorie Ridderkerk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.