De grote vissen eten de kleine (tekening)

werk van Pieter Bruegel de Oude

De grote vissen eten de kleine is een pentekening van de Zuid-Nederlandse schilder Pieter Bruegel de Oude, die zich in het Albertina in Wenen bevindt.

De grote vissen eten de kleine
De grote vissen eten de kleine
Kunstenaar Pieter Bruegel de Oude
Jaar 1556
Techniek Pen in blauwgrijs op papier
Afmetingen 21,5 × 30,2 cm
Museum Albertina
Locatie Wenen
Portaal  Portaalicoon   Kunst & Cultuur

Voorstelling bewerken

Het stelt een oude man voor die een klein jongetje wijst op een enorme vis met in zijn bek en in zijn maag een grote hoeveelheid kleinere vissen, die op hun beurt weer nog kleinere vissen in hun bek hebben. De tekening diende als model voor een gravure van Pieter van der Heyden. Deze gravure is getiteld de Verdruckinghe der armen met als ondertitel De rijcke lieden verdrucken u door gewelt. Deze titel is ontleend aan het evangelie naar Jacobus en vermaant de rijken de armen niet uit te buiten.

Toeschrijving bewerken

 
Pieter van der Heyden (naar Pieter Bruegel (I). De grote vissen eten de kleine. 1556-1572. Gravure. Londen, British Museum.

De tekening is rechtsonder gesigneerd ‘1556 // breughel’. Op de gravure naar deze tekening staat echter dat Jheronimus Bosch de ontwerper was. Dit heeft waarschijnlijk de uitgever van de prent laten doen, omdat Bosch destijds veel bekender was dan Bruegel en hij de gravure zo dus beter kon verkopen. Dat de tekening teruggaat op een verloren gegaan werk van Bosch wordt echter niet uitgesloten. De uitvergrote voorwerpen, zoals het mes waar de vis mee opengesneden wordt en de vervreemdende elementen, zoals de vliegende vis zijn direct aan Bosch ontleend.