Associatie van veldrus en gevlekte orchis

associatie uit het verbond van biezenknoppen en pijpenstrootje

De associatie van veldrus en gevlekte orchis (Crepido-Juncetum acutiflori) is een associatie uit het verbond van biezenknoppen en pijpenstrootje (Junco-Molinion). Het is een vrij algemene plantengemeenschap van natte zandgronden, gedomineerd door de veldrus.

Associatie van veldrus en gevlekte orchis
Vegetatieaspect
Vegetatieaspect
Syntaxonomische indeling
Klasse:Molinio-Arrhenatheretea
(klasse van matig voedselrijke graslanden)
Orde:Molinietalia
(pijpenstrootje-orde)
Verbond:Junco-Molinion
(verbond van biezenknoppen en pijpenstrootje)
Associatie
Crepido-Juncetum acutiflori
(Br.-Bl. 1915) Oberd. 1957
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons

Naamgeving en codering bewerken

De wetenschappelijke naam Crepido-Juncetum acutiflori is afgeleid van de botanische namen van twee diagnostische soorten voor de associatie; dit zijn moerasstreepzaad (Crepis paludosa) en veldrus (Juncus acutiflorus).

Fysiognomie bewerken

De associatie van veldrus en gevlekte orchis wordt gekenmerkt door een weinig soortenrijke, hoog opgaande kruidlaag (80 cm of hoger) met overwegend grassen en grasachtige planten als veldrus. Bijkomend vinden we overblijvende kruiden met vooral moerasrolklaver en kale jonker.

De boom- en struiklaag zijn afwezig, en de moslaag is weinig opvallend en evenmin divers.

Ecologie bewerken

Deze plantengemeenschap komt vooral voor op natte, humeuze of venige zandgrond, vooral op plaatsen waar zwak tot sterk zuur grondwater lateraal beweegt. Soms komt ze ook op echte veengrond voor. De standplaatsen staan in de winter meestal onder water.

Verspreiding bewerken

Het verspreidingsgebied van de associatie van veldrus en gevlekte orchis is beperkt tot West- en westelijk Centraal-Europa.

In Nederland is deze associatie beperkt tot de valleiflanken van pleistocene beekdalen, en de randen van natte heide- en laagveengebieden, waar ze vrij algemeen zijn.

In Vlaanderen is ze vooral te vinden in de Centrale en Zuidelijke Kempen.

Beheer bewerken

Deze associatie wordt vooral bedreigd door verdroging en omzetting naar productieve graslanden en -weiden. Het op peil houden van het grondwater en vermijden van bemesting is cruciaal voor het behoud.

Deze graslanden worden in principe eenmaal per jaar gemaaid.

Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen bewerken

Deze associatie van veldrus en gevlekte orchis is binnen het verbond het minst soortenrijk. De enige kensoort, klein glidkruid (Scutellaria minor), is zowel in Nederland als in Vlaanderen zeldzaam en zelden bruikbaar. De veldrus (Juncus acutiflorus) komt praktisch altijd voor en is meestal dominant, maar kan niet als kensoort gebruikt worden omdat deze ook in andere vegetatietypes durft opduiken. Maar de combinatie dominante veldrus met de soorten van het bovenliggende verbond en orde, vooral moerasrolklaver, kale jonker, lidrus, echte koekoeksbloem, scherpe boterbloem en pinksterbloem, zijn wel bepalend.

In de onderstaande lijst staan de belangrijkste diagnostische plantentaxa van de associatie.

Kentaxon Diff.soort Presentie Nederlandse naam Botanische naam Opmerking Afbeelding
kA - < 10% klein glidkruid Scutellaria minor  
kV - > 80% moerasrolklaver Lotus pedunculatus  
kV - > 50% echte koekoeksbloem Silene flos-cuculi  
kV - > 30% grote ratelaar Rhinanthus angustifolius  
kV - > 30% tweerijige zegge Carex disticha  
kV - < 10% brede orchis Dactylorhiza majalis  
kV - > 10% gewone dotterbloem Caltha palustris subsp. palustris  
kO - > 80% kale jonker Cirsium palustre  
kO - > 60% lidrus Equisetum palustre  
kO - > 40% gewone engelwortel Angelica sylvestris  
kO - > 40% biezenknoppen Juncus conglomeratus  
kO - > 30% wilde bertram Achillea ptarmica  
kO - > 20% kleine valeriaan Valeriana dioica  
kK - > 80% gestreepte witbol Holcus lanatus  
kK - > 60% scherpe boterbloem Ranunculus acris  
kK - > 60% pinksterbloem Cardamine pratensis  
kK - > 60% veldzuring Rumex acetosa  
kK - > 40% gewone brunel Prunella vulgaris  
kK - > 30% vogelwikke Vicia cracca  
kK - > 20% knoopkruid Centaurea jacea  
kK - > 20% gewone hoornbloem Cerastium fontanum subsp. vulgare  
kK - > 10% rode klaver Trifolium pratense  
kK - > 10% beemdlangbloem Schedonorus pratensis  
kK - > 10% grasmuur Stellaria graminea  
- bg 100% veldrus Juncus acutiflorus  
- bg gewoon reukgras Anthoxanthum odoratum  
Kensoort Diff.soort Presentie Nederlandse naam Botanische naam Opmerking Afbeelding
kO - > 20% boompjesmos Climacium dendroides  
kK - > 50% gewoon haakmos Rhytidiadelphus squarrosus  

Biologische Waarderingskaart bewerken

In de Biologische Waarderingskaart (BWK) van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is deze associatie opgenomen in het vochtig schraalgrasland (hm).

Dit vegetatietype staat gewaardeerd als 'biologisch zeer waardevol'.

Fotogalerij bewerken

Externe links bewerken