Zuid-Afrikaanse rand

valuta

De Zuid-Afrikaanse rand (afgekort aangeduid als ZAR) is de munteenheid van Zuid-Afrika. De naam rand is afgeleid van de goudader in Witwatersrand. Deze munteenheid werd ingevoerd in 1961, toen Zuid-Afrika een republiek werd. De rand verving het Zuid-Afrikaanse pond als wettelijke munteenheid en wettig betaalmiddel.

Rand
Land Vlag van Zuid-Afrika Zuid-Afrika
Verdeling 100 cent
ISO 4217-code ZAR
Afkorting of valutateken R
Wisselkoers 1 EUR = 19,758 ZAR
1 ZAR = 0,051 EUR
(18 mei 2024)
Portaal  Portaalicoon   Economie
Koers ZAR - EUR

Sedert 1967 wordt er een gouden rand geslagen. Deze munt, de Krugerrand, is voornamelijk bestemd voor beleggers en, in mindere mate, voor muntverzamelaars.

Bankbiljetten

bewerken

Er zijn vijf bankbiljetten (van 10, 20, 50, 100 en 200 rand) en negen munten (van 1, 2, 5, 10, 20 en 50 cent alsmede 1, 2 en 5 rand). Sinds april 2002 worden de munten van 1 en 2 cent niet meer geslagen. In augustus 2004 werd een nieuwe munt van 5 rand ingevoerd. Deze bestaat, net als de 1 en 2 euromunten, uit twee verschillende metalen.

De eerste bankbiljetten, uitgegeven in 1961, beeldden Jan van Riebeeck af, de eerste Nederlandse gouverneur van de Kaapkolonie. In de jaren negentig werden nieuwe bankbiljetten ontworpen. In november 2012 werden nieuwe bankbiljetten ingevoerd met afbeeldingen van Nelson Mandela aan de voorkant. Op de achterkant hiervan staan grote dieren (de Grote Vijf, ook bekend als de Big Five) afgebeeld: neushoorns, olifanten, leeuwen, buffels en luipaarden.

(vijfde en huidige serie "Nelson Mandela" 2012)
Nominale waarde Voorkant Achterkant Kleur Talen Grootte (mm)
10 rand Nelson Mandela Neushoorns Groen Engels, Afrikaans, Swazi 128 x 70
20 rand Olifanten Bruin Engels, Zuid-Ndebele, Tswana 134 x 70
50 rand Leeuwen Rood Engels, Venda, Xhosa 140 x 70
100 rand Kafferbuffels Blauw Engels, Noord-Sotho, Tsonga 146 x 70
200 rand Luipaarden Oranje Engels, Zuid-Sotho, Zoeloe 152 x 70

Wisselkoers

bewerken

Zuid-Afrika hanteert een zwevende wisselkoersbeleid al heeft de centrale bank de mogelijkheid om in te grijpen bij scherpe fluctuaties.[1]

In september 2001 verloor de rand veel waarde ten opzichte van andere grote munteenheden. In december 2001 was de koers van de rand ZAR 13,85 tegen één Amerikaanse dollar, het laagste punt ooit. Sindsdien heeft de rand het waardeverlies weer deels goedgemaakt, tot ZAR 7,50 per dollar (2008). Daarna heeft de rand meer verlies geleden. Mede door de coronacrisis was de wisselkoers gedaald naar 19,9 rand/euro op 12 september 2020.

Wisselkoers rand versus Amerikaanse dollar
Jaar[2] Gemiddeld Jaar Gemiddeld
2010 7,321 2020 16,459
2011 7,261 2021 14,779
2012 8,210 2022 16,356
2013 9,655
2014 10,853
2015 12,759
2016 14,710
2017 13,324
2018 13,234
2019 14,448
bewerken
  • (en) Bank van Zuid-Afrika
Zie de categorie Money of South Africa van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.