Wikipedia:Archief/Wikipedia:Wist je dat/Oud

Overzicht beheerpagina's
Dit is een archiefpagina Gelieve onderstaande teksten NIET te wijzigen of er commentaar op te geven.

Archivering gedaan door Romaine op 29 apr 2011 18:20 (CEST) na verwijdernominatie.[reageer]


Wetenswaardigheden die op de Hoofdpagina hebben gestaan, staan hier nog eens op een rij.

Een compleet overzicht van alle actuele hoofdpagina-weeksjablonen staat op Wikipedia:Wist je dat.

Oude weetjes bewerken

Wist u dat...

...de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog ook Joden beschermde? Zij gebruikte Villa Bouchina, Huize De Schaffelaar en Huize De Biezen om Joden die vóór de oorlog een speciale maatschappelijke betekenis hadden gehad, voor het oog van de burgers te beschermen. In feite zat hier echter een listige tactiek achter: Plan-Frederiks.

... wat "de noordpool" van de aarde genoemd wordt, eigenlijk de magnetische zuidpool is?

 
Foto van Jupiter gemaakt door een Voyager ruimtesonde in 1979 (NASA)

... Jupiter vanaf de zon gezien de vijfde en tevens grootste planeet van ons zonnestelsel is? Net als Saturnus is Jupiter een gasreus en beschikt dus niet over een vaste oppervlakte. De planeet is vernoemd naar de Romeinse god Jupiter.

... Windsor Castle een van de officiële residenties is van de Britse koninklijke familie? Het kasteel staat in het stadje Windsor in het graafschap Berkshire. Het is het grootste nog bewoonde kasteel ter wereld. Sinds 1917 draagt het koninklijk huis ook de naam Windsor.

 
Schubbige bundelzwam

... Agaricales een orde is binnen de klasse van steeltjeszwammen (basidiomycetes)? Veel van de bekende paddenstoelen horen bij deze orde. Via deze pagina is veel te lezen over verschillende soorten zwammen.

 
Klokgevel

... een klokgevel een gevel is van een smal huis waarvan de bovenzijde een ronde vorm heeft als van een ouderwetse klok, die wel op een schoorsteenmantel stond? Klokgevels worden bijvoorbeeld in Amsterdam gebouwd in de periode ± 1660 - ± 1790.

 

... Florence in het Italiaans Firenze heet? Het is de hoofdstad van de regio Toscane. De stad telt circa 500.000 inwoners en ligt aan de rivier de Arno. Het is de bakermat van de Renaissance en daarmee een van de bekendste cultuursteden van Europa.

 
Apollo 10 insigne

... de Apollo 10 de vierde bemande vlucht was uit het Apollo programma en de generale repetitie voor de echte maanlanding van Apollo 11?

... Kermit de Kikker een muppet is die in de jaren '50 werd bedacht door Jim Henson? Kermit is vernoemd naar een vriend van Henson: Kermit Scott. Jim Henson deed zelf de stem van Kermit.

 
Mount Rushmore

... Mount Rushmore een nationaal park is in de Verenigde Staten? In een rots zijn tussen 1927 en 1941 de koppen van vier Amerikaanse presidenten uitgehakt, wat een belangrijke toeristische attractie vormt.

 
F-18 op transsonische snelheid

... de geluidsbarrière voor het eerst werd doorbroken op 14 oktober 1947 door de Amerikaan Chuck Yeager? De X-1 raket was niet vanaf de grond gelanceerd, maar door een vliegtuig omhoog gebracht.

 
Clemens VII

... Paus Clemens VII (1478-1534) paus was van november 1523 tot aan zijn dood, maar dat er ook een tegenpaus bestond met dezelfde naam?

 
Suikerriet

... suikerriet bestaat uit zes soorten van een familie van grassen (Poaceae)? De planten worden meer dan manshoog en zijn na een jaar rijp. Tot de ontdekking van de bietsuiker was het sap uit suikerriet de enige bron voor suiker.

 
Leopold Mozart

... Leopold Mozart (1719-1787) een Duits-Oostenrijks componist en violist was en de vader van Wolfgang Amadeus Mozart?

 
Simon Legree bedreigt Oom Tom

... De negerhut van Oom Tom een in 1852 uitgebracht invloedrijk boek is van de Amerikaanse schrijfster Harriet Beecher Stowe?

 
Pronkrug

... de Pronkrug een hondenras is afkomstig uit Zuid-Afrika? Hij werd oorspronkelijk gefokt voor de jacht op groot wild zoals de leeuw en ter verdediging van huis en haard. Kenmerkend voor dit ras is de strook haar op de rug die tegen de haarrichting in groeit en reeds vanaf de geboorte aanwezig is.

 

... dat de bedrukte kant van een compact disc de kwetsbare kant is, omdat het daar aanwezige dunne laagje aluminium alle informatie bevat.

 

... darmsnaren zoals die op een viool gebruikt werden niet van kattendarm maar van schapendarm gemaakt worden.

 
Zingende zaag

... de zingende zaag één van de weinige strijkinstrumenten is zonder snaren. De klank wordt voortgebracht door met een strijkstok de zaag in trilling te brengen.

 
Kernfusie

... kernfusie het samensmelten van de kernen van verschillende atomen is, waarbij een ander element wordt gevormd? Bij kernfusie blijven, in tegenstelling tot kernsplijting, niet noodzakelijkerwijs radioactieve materialen achter. Daarom proberen wetenschappers kernfusie op aarde te ontwikkelen als schone en veilige energiebron.

 
Britse Mark 1 tank; tank C15 op 26 september 1916

... de Britse Mark I tank de eerste was die werkelijk werd ingezet op het slagveld? Op 15 september 1916 deden 49 machines van dit type mee aan een aanval tijdens de Slag aan de Somme. Slecht 32 haalden de frontlinie en het merendeel hiervan werd al snel uitgeschakeld. De Mark I werd spoedig opgevolgd door betere typen en ook de Franse en Duitse legers kwamen weldra met een dergelijk wapen.

 
Mauna Loa

... de Mauna Loa de grootste vulkaan is op aarde? Ze stijgt zo'n 4170 m boven de zeespiegel uit en heeft een totale hoogte van zo'n 9 km. De vulkaan is zo zwaar dat zij de aardkorst vervormt en daarmee nog 8 km onder de zeebodem uitreikt. Van flank tot top is zij dus 17 km hoog.

 

... het merendeel van de mensheid na hun baby-tijd allergisch is voor melk t.g.v. lactose-intolerantie, en de West-Europese bevolking daar een uitzondering op is? Reclameslogans als ' melk is goed voor elk ' en ' melk de witte motor ' lijken dan ook achterhaald.

... de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog 1,5 miljoen mensen, voornamelijk joden, naar het concentratiekamp Auschwitz stuurden?
Bij aankomst vond een selectie plaats waarbij de ene groep door vergassing onmiddellijk werd vermoord en de andere groep door ziekte, honger en mishandeling na lang lijden in mensonterende omstandigheden omkwam.
Slechts zeer weinigen overleefden.

... OpenOffice.org een vrij en gratis officepakket is dat een belangrijk voorbeeld is van opensourcesoftware?

Het kan een groot aantal bestandstypen gebruiken, waaronder die van Microsoft Office. Het is volgens velen van hogere kwaliteit dan Microsoft Office en er zijn versies beschikbaar voor GNU/Linux, Windows, Solaris en voor Mac OS X.

 
Bosje bloemen voor Valentijnsdag

... Valentijnsdag een dag is waarop geliefden elkaar extra aandacht geven met cadeautjes, bloemen, of kaarten? Valentijnsdag wordt gevierd op 14 februari. Rond de 14e eeuw werd 14 februari een feestdag van verloofden, die al voor hun huwelijk elkaar trouw beloofden. De huidige cultus rond Valentijnsdag is begonnen in de Verenigde Staten van Amerika.

 
3D model van Aspirine

... Aspirine een merknaam is voor een medicijn van Bayer? De werkzame stof is acetylsalicylzuur. Aspirine is ook bekend onder de naam acetosal en werkt pijnstillend, koortsverlagend en ontstekingsremmend. Aspirine werd ontdekt door dr. Felix Hoffmann, die na zijn diensturen een pijnstillend middel zocht voor zijn zwaar reumatische vader. Aspirine is ook een bloedverdunner, onder de merknaam cardio-aspirin.

 
PM10 concentratie in België op 4 februari 2005, 24 uurs gemiddelde, bron IRCEL - CELINE

... fijnstof, ofwel in de lucht zwevende deeltjes kleiner dan 10 micrometer, deel uitmaakt van de luchtvervuiling? Het heeft zodoende een ongunstig effect op de gezondheid van mensen. Langdurige blootstelling aan fijn stof kan leiden tot problemen met de gezondheid en mogelijk zelfs voortijdig overlijden. Ziekten die kunnen ontstaan of verergeren door fijn stof zijn hart- en longziekten, bronchitis en astma.

 
Geuze uit eet een halve fles (37,5 cl)

... Geuze een biersoort is die ontstaat door het mengen van jonge en oude lambieken en dat 1 tot 2 jaar te laten hergisten op fles? Het mengen van die bieren wordt steken genoemd.

 

... de ruimtetelescoop Hubble 15 jaar oud is geworden? Astronomen hopen nog enkele jaren van de telescoop te genieten, welke nog altijd topwetenschappelijke resultaten oplevert.

... de maximumbreak, de hoogste break die een speler bij snooker kan maken, 147 punten is? De snelste maximumbreak in de geschiedenis is gemaakt door Ronnie O'Sullivan in het wereldkampioenschap van 1997, in amper 5 minuten en 20 seconden. Ook de op een na snelste maximum (6 minuten en 30 seconden) is door hem gemaakt, in het wereldkampioenschap van 2003.

 
Pinksterbloem

... Pinksteren een feest is van bijbelse oorsprong? In het Jodendom is het een oogstfeest, terwijl in het christendom de uitstorting van de Heilige Geest herdacht wordt. Voor een deel van de Vlamingen en Nederlanders betekent Pinksteren weinig meer dan een extra lang weekend, omdat aan de zondagse feestdag een extra vrije dag op de maandag erna is toegevoegd. Ook Sacramentsdag, dat in 2005 op 26 mei valt, is verbonden aan de paas- en pinksterdatum, en dat is dan weer een vrije dag in landen als Duitsland.

...een staafkerk een geheel uit hout opgetrokken kerkgebouw is? Deze typische bouwstijl wordt voornamelijk in Scandinavië aangetroffen. Staafkerken zijn ontstaan in de periode waarin het christendom in Scandinavië werd verspreid.

 
Hunebed bij Bronneger

...hunebedden en daarmee vergelijkbare door mensen gemaakte structuren te vinden zijn in heel noordwest Europa? Ze komen voor van Portugal tot Denemarken en op de Britse eilanden. Sommige zijn aan de binnenzijde voorzien van inscripties of versierselen die in de steen zijn gebeiteld. Van de 54 hunebedden die men nu nog kan zien in Nederland staan er 52 in de provincie Drenthe.

 
Het Japans ceremoniehuis is opgetrokken uit natuurlijke materialen. Op de voorgrond een steenlantaarn.

...de Japanse Tuin in Hasselt (België) met een oppervlak van 2,5 ha de grootste Japanse tuin in Europa is? De tuin is een resultaat van de vriendschapsbanden die de steden Itami (prefectuur Hyogo, Japan) en Hasselt sedert 1985 onderhouden. Hasselt schonk Itami in november 1991 een torenbeiaard en in Hasselt is de Japanse tuin een blijvende, symbolische aanwezigheid.

 
Een glas Port

... Port of Porto een zoete wijnsoort uit Portugal is? De wijn heeft een alcoholgraad die tussen 19 en 22 procent ligt. Om Port te kunnen maken zijn, naast de soort druiven, vooral ook het klimaat en de grondsoort van belang. Daarom kan Port alleen gemaakt worden in de Douro vallei in het noorden van het land. Het klimaat speelt de belangrijkste rol in het verkrijgen van een unieke kwaliteitsport die de vintage port genoemd wordt.

 

...het bekendste Oudnederlandse zinnetje: Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu wat unbidan we nu (Alle vogelen zijn nesten begonnen behalve jij en ik; waar wachten we nog op), waarschijnlijk door een Vlaamse monnik uit de Engelse havenstad Rochester is geschreven? Hij kwam oorspronkelijk uit een Normandisch klooster vlakbij de Franse stad Rouen. De zin Hebban olla vogala... is overigens niet de oudste Nederlandse zin, die staat in de Salische Wet (Lex Salica) uit de zesde eeuw: maltho thi afrio lito (ik zeg je: ik maak je vrij, halfvrije). Het oudst bekende Nederlandse woord is vadam (wad), het stamt uit het jaar 107 na Christus.

 

... de Mars Reconnaissance Orbiter op 12 augustus richting Mars gelanceerd is en objecten ter grootte van een klein bureau op het Marsoppervlak kan identificeren?

 
...het Afrikaans voor 95% lexicaal overeenkomt met het Nederlands? De talen zijn onderling meestal goed verstaanbaar. Dit komt onder andere omdat het Afrikaans eigenlijk pas ná de middeleeuwen ontstaan is uit het Nederlands dat toen gesproken werd door Hollandse schepelingen die op Kaap de Goede Hoop en omstreken neerstreken. In het Afrikaans kun je dan ook heel wat zeemanstermen uit de VOC-tijd terugvinden, zoals: kombuis (keuken), kooi (bed) en kombers (deken). Ook uit het Maleis naartjie (manderijn) en baaitjie (colbert) en de Bantoetalen (zoals gogga voor insect, komt uit het Zoeloe) zijn duidelijk invloeden aanwezig. Verder is het een erg puristische taal: e-pos (e-mail), lugversorging (airconditioning/klimaatregeling), rekenaar (computer), snydokter (chirurg), wipmat (meestal: trampoline) enzovoorts. Kijk ook eens op de Afrikaanse wikipedia!
 

... walvissen en evenhoevigen (zoals nijlpaarden) dankzij DNA-onderzoek tot dezelfde orde gerekend worden volgens taxonomen, die het over indeling van soorten overigens steeds vaker oneens zijn.

 
...herfstmaand een andere benaming is voor de maand september? Het Oudnederlands gebruikte vroeger niet de Latijnse maandnamen, maar de Nederlandse namen. Deze Oudnederlandse namen worden vandaag de dag ook nog gebruikt, het is echter gebruikelijker om de Latijnse maandnamen te gebruiken. Zo zijn bijvoorbeeld: oktober, november, december, januari; wijnmaand, slachtmaand, wintermaand en louwmaand.
 
Digitale camera

...door de opkomst van de digitale camera de film als medium hard op weg is te verdwijnen? Factoren als verbeterende kwaliteit, dalende aanschafprijs, technische mogelijkheden en prijs per foto zijn er de oorzaak van dat veel mensen overstappen van film naar digitaal.

Het Kooikerhondje een van oorsprong Nederlands hondenras is, dat vroeger werd gebruikt om eenden in een eendenkooi te lokken?

...de wintertijd eigenlijk de gewone tijd is en zo genoemd is als tegenhanger van de zomertijd? De wintertijd duurt vijf maanden en begint steeds op de laatste zondag van de maand oktober. Om 03.00u zomertijd wordt de klok teruggedraaid naar 02.00u wintertijd.

Door plannen van de Europese Unie kan de wintertijd van dit jaar wel eens een van de laatste zijn. De Nederlandse Ministerraad heeft besloten dat de zomertijd in elk geval tot en met 2006 ingaat op de laatste zondag van maart.

Voor de vergeetachtigen is er een Nederlandstalig ezelsbruggetje: je "wint-er" tijd mee. In het Engels is er ook een ezelsbruggetje: "Spring forward, fall back" Lente-spring vooruit, herfst fall-val achterover. In het Nederlands is er nog een ezelsbruggetje: "In het VOORjaar zet men de klok VOORuit en in het nAjaar zet men de klok Achteruit".

... op de Nederlandstalige Wikipedia een uitgebreide serie ontstaat over sciencefiction- en fantasyschrijvers? Een lijst van schrijvers is te vinden in de categorie Sciencefiction schrijvers.

Externe link bewerken