Voorstadspoorweg

passagiersvervoersdienst per spoor die hoofdzakelijk opereert tussen een stadscentrum en de middelste tot buitenste voorsteden

Een voorstadspoorweg (Engels, commuter rail; Frans, train de banlieue) is een spoorwegnetwerk dat een grote stad verbindt met zijn buitenwijken, voorsteden en slaapsteden.

treinen van de Long Island Rail Road

Voorstadspoorwegen bestaan bijna niet in Nederland, waar de steden relatief dicht bij elkaar liggen en voorsteden of slaapsteden vaak niet aan één enkele grote stad gebonden zijn. In België bestaat sinds 2015 het Brusselse Gewestelijk ExpresNet en sinds 2018 de S-netten in Antwerpen, Charleroi, Gent en Luik. In Noord-Amerika zijn ze een zeer bekend fenomeen. De grote steden liggen daar vaak zo ver uit elkaar dat er tussen de steden niet of zeer weinig met de trein gereisd wordt. Rondom een grote stad ligt meestal een aantal voorsteden of slaapsteden, waarvandaan grote aantallen forensen dagelijks naar de centrale stad reizen. De commuter trains voorzien in hun behoeften.

Alternatieve namen in het Nederlands zijn forensenspoorweg^[1] en voorstadsnet.^[2]

Enkele karakteristieken van een voorstadspoorweg zijn:

afstanden tot ongeveer 50 kilometer;
meestal radiale lijnen, van het centrum van de centrale stad naar buiten;
zwaarder materieel dan een metro, maar vaak iets lichter dan langeafstandstreinen;
afstanden tussen de stations korter dan bij langeafstandstreinen;
sporen soms gedeeld met andere treinsoorten; en
meestal frequenter dan een gewone trein, maar minder frequent dan een metro, en soms maar enkele treinen per dag op een traject.^[3]

Een categorie die het midden houdt tussen een metronetwerk en een voorstadspoorweg is Lightrail, zoals RandstadRail in Nederland.

Lijst van voorstadspoorwegen

Dit overzicht is mogelijk incompleet; u kunt helpen door het uit te breiden.

Afrika

Casablanca: Al Bidaoui
Durban: Metrorail KwaZulu-Natal
Kaapstad: Metrorail Western Cap
Johannesburg/Pretoria: Metrorail Gauteng
Rabat: Le Bouregreg
Tunis: Tunis-Goulette-Marsa-lijn (TGM)
Dakar: Train Express Regional

Azië

Calcutta: Kolkata Suburban Railway
Hong Kong: MTR Corporation
İzmir: IZBAN
Matsuyama: Voorstadstrein van Matsuyama, een netwerk van drie radiale lijnen uitgebaat door Iyotetsu in Matsuyama
Mumbai: Mumbai Suburban Railway
Osaka: Een deel van de lijnen van de West Japan Railway Company, zoals de Osaka-ringlijn, is als voorstadspoorweg te karakteriseren
Tokio: Een deel van de lijnen van de East Japan Railway Company, zoals de Yamanote-lijn, is als voorstadspoorweg te karakteriseren

Europa

België

Antwerpen: S-net Antwerpen
Brussel: Gewestelijk ExpresNet (of S-net Brussel)
Charleroi: S-net Charleroi
Gent: S-net Gent
Luik: S-net Luik

Duitsland

Zie S-Bahn#Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Frankrijk

Parijs: RER, Transilien
Lyon: Réseau express de l'aire métropolitaine lyonnaise

Italië

Trein van de Linee S Milaan.

Milaan: Linee S
Napels: Circumvesuviana en Ferrovia Cumana
Rome: Ferrovia regionale del Lazio (FL)
Turijn: SFM Turijn

Nederland

Den Haag en Rotterdam: Zoetermeer Stadslijn en Hofpleinlijn, in juni 2006 vervangen door RandstadRail, en Hoekse Lijn, is omgebouwd en aangesloten op de Rotterdamse metro. Een mogelijke ontwikkeling is de Stedenbaan
Utrecht: Randstadspoor

Oostenrijk

Zie S-Bahn#Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Spanje

trein van de Rodalies (Cercanías) in Barcelona

Zie Cercanías voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Verenigd Koninkrijk

Belfast: Belfast Suburban Rail
Cardiff: Valleys & Cardiff Local Routes
Londen: London Overground, Crossrail
Liverpool: Merseyrail

Zwitserland

Zie S-Bahn#Zwitserland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bazel: Regio S-Bahn van Basel
Bern: S-Bahn van Bern
Sankt Gallen: S-Bahn van Sankt Gallen
Lausanne: S-Bahn Léman (in de toekomst ook Gèneve)
Luzern: S-Bahn van Luzern
Zug: Stadtbahn van Zug
Zürich: S-Bahn van Zürich

Rest van Europa

Belgrado: Beovoz
Boedapest: HÉV
Dublin: Dublin Area Rapid Transit
Helsinki: Helsinki commuter rail
Kopenhagen: S-tog
Lissabon: CP Urbanos de Lisboa
Moskou: Moskouse Centrale Diameters (vanaf eind 2019)
Praag: Esko Praag
Stockholm: Stockholms pendeltåg
Tallinn: Elektriraudtee
Warschau: Szybka Kolej Miejska w Warszawie

Noord-Amerika

trein van de Deux-Montagnes lijn in Montreal

Locomotief in Deerfield, een voorstad van Chicago.

Canada

Montreal: treinen van de Agence métropolitaine de transport
Toronto: GO transit
Vancouver: TransLink (Brits-Columbia)

Verenigde Staten

Boston: MBTA Commuter Rail
Chicago: Metra
Dallas/Fort Worth: Trinity Railway Express
Denver: Regional Transportation District (RTD)
Los Angeles: Metrolink
Miami: Tri-Rail
Minneapolis: Northstar Commuter Rail
Nashville: Music City Star Commuter Rail
New York-Long Island: Long Island Rail Road
New York: Metro-North Railroad
New York/New Jersey: New Jersey Transit Rail Operations
Orlando: SunRail
Philadelphia: SEPTA Regional Rail
Portland (Oregon): Westside Express Service
Salt Lake City: Utah Transit Authority Front Runner North
San Diego: North County Transit District Coaster/Sprinter
San Francisco Bay Area: Altamont Commuter Express, Caltrain
Seattle: Sounder Commuter Rail
Washington - Baltimore: MARC Commuter Rail
Washington - Virginia: Virginia Railway Express

Oceanië

Zuid-Amerika

Buenos Aires (stad)
Rio de Janeiro (stad): SuperVia
São Paulo (stad): Companhia Paulista de Trens Metropolitanos (CPTM)
Santiago (Chili): Metrotrén

Referenties

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Voorstadspoorweg&oldid=68797637"