Internationale organisatie

Een internationale organisatie is een organisatie die zich over minstens drie landen uitstrekt. Een internationale organisatie wordt altijd opgericht op basis van een verdrag of een akkoord dat door de leden aanvaard en ondertekend wordt. Een internationale organisatie bezit rechtspersoonlijkheid, valt onder de regels van het internationaal recht en kan akkoorden afsluiten met staten of andere organisaties.

Gebruikelijk is de volgende tweedeling:

Intergouvernementele organisaties (IGO's): publieke organisaties, waarvan de leden hoofdzakelijk soevereine staten of andere intergouvernementele organisaties zijn. Voorbeelden zijn de Verenigde Naties, Europese Unie. Zulke organisaties werken steeds op basis van een afgesloten verdrag en volgens het principe van intergouvernementalisme, zodat dat tijdens de besluitvorming (meestal) unanimiteit vereist is.
Internationale niet-gouvernementele organisaties (INGO's): particuliere (private) organisaties, waarvan de leden diverser van aard zijn: individuen, partijen, bedrijven of andere organisaties. Voorbeeld van een INGO is Amnesty International.

Belangrijkste kenmerken van een internationale organisatie bewerken

Zij bezit rechtspersoonlijkheid.
Leden kunnen niet gedwongen worden tot lidmaatschap, het is vrijwillig.
De organisatie is van permanente aard.
De organisatie heeft een (formele) structuur die wordt erkend door alle leden.
Zij heeft een permanent secretariaat en administratie.
Zij heeft een vergadering, conferentie of overlegorgaan waar de vertegenwoordigers van de leden van de organisatie beslissingen over de werking, inrichting of strategie van de organisatie kunnen nemen.

Leden en functies bewerken

Internationale organisaties streven naar een verhoogde internationale samenwerking op het vlak van veiligheid, economie, diplomatie, rechtsregels, sociale zaken of trachten te werken rond thema's zoals mensenrechten, milieu, onderwijs en kinderen.

Internationale organisaties zijn er in alle maten en gewichten, ze verschillen daarom ook qua ledenaantal, procedures, structuren en hebben vaak erg verschillende lidmaatschapscriteria. Wereldwijde organisaties zoals de Wereldhandelsorganisatie zijn toegankelijk voor alle landen, terwijl een regionale organisatie zoals de Europese Unie enkel landen van het continent of de regio zal aanvaarden. Ook andere criteria kunnen van toepassing zijn: culturele en historische wortels (het Gemenebest van Naties), economische overeenkomsten (de OPEC) of religie.

Geschiedenis bewerken

Internationale organisaties zijn relatief nieuw en kwamen tot stand vanaf de 19de eeuw. De technische vooruitgang in de 19de eeuw maakte standaardisatie op zowel technisch als organisatorisch vlak noodzakelijk. Als oudste nog bestaande internationale organisatie wordt gezien de Centrale Commissie voor de Rijnvaart CCNR, opgericht in 1815. De oudste twee wereldwijd opererende organisaties zijn de International Telegraph Union, tegenwoordig genaamd International Telecommunication Union (ITU), uit 1865 en de Wereldpostunie, opgericht in 1874.

Vanaf de 20e eeuw zijn internationale organisaties belangrijke en invloedrijke actoren geworden en hebben ze een rol in zeer uiteenlopende domeinen. Tegenwoordig zouden er rond de 380 intergouvernementele (IGO) en 4700 internationale niet-gouvernementele (INGO) organisaties zijn.

In januari 2023 waarschuwde IMF-topvrouw Kristalina Georgieva dat de economische versnippering van de wereld door de afnemende mondiale samenwerking de economie tot 7 procent kon doen krimpen.^[1]