Wikipedia

Voerendaal (plaats)

dorp in de Limburgse gemeente Voerendaal, Nederland

Voerendaal (Limburgs: Voelender) is een dorp in het zuiden van de Nederlandse provincie Limburg en is de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente. De kern en het buitengebied tellen ongeveer 8.400 inwoners.

Voerendaal
Voelender
Dorp in Nederland Vlag van Nederland
Voerendaal (Limburg)
Voerendaal
Situering
Provincie Vlag Limburg Limburg
Gemeente Vlag Voerendaal Voerendaal
Coördinaten 50° 53′ NB, 5° 56′ OL
Algemeen
Oppervlakte 29,57[1] km²
- land 29,56[1] km²
- water 0,01[1] km²
Inwoners
(2023-01-01) 		8.400[1]
(284 inw./km²)
Woningvoorraad 4.020 woningen[1]
Overig
Postcode 6367
Netnummer 045
Woonplaatscode 1855
Belangrijke verkeersaders A76 A79
Foto's
Sint-Laurentiuskerk
Sint-Laurentiuskerk
Portaal  Portaalicoon   Nederland

Geschiedenis bewerken

Het dorp heeft een geschiedenis die teruggaat naar de 11e eeuw; het eerste geschrift waarin Voerendaal genoemd wordt is voor zover bekend een oorkonde van 20 juni 1065. In deze oorkonde staat een vermelding van de inwijding van de Sint-Laurentiuskerk door Paus Leo IX, die op 10 augustus 1049 zou hebben plaatsgevonden. De Sint-Laurentiuskerk bij het centrum is de enige door een paus ingewijde kerk van Nederland. Oudere documenten ontbreken, maar historici vermoeden dat het dorp nog vele eeuwen ouder moet zijn. Nabij de monumentale hoeve Ten Hove zijn vondsten gedaan van de resten van een Romeinse villa, de Villa Rustica Voerendaal-Ten Hove. Hiernaast zijn er nog vele andere resten aangetroffen van Romeinse bouwwerken.

Voerendaal was gedurende delen van de 11e eeuw en de 12e eeuw tot onbekende datum het centrum van het geloof binnen een uitgestrekt deel van de streek. Onder andere Kunrade, Ubachsberg en zelfs Heerlen behoorden destijds tot de parochie van Voerendaal. In Heerlen werd al gauw een nieuwe kerk gebouwd en de Sint-Pancratiusparochie opgericht, de andere dorpen volgden pas vele eeuwen later. Ook op bestuurlijk gebied behoren Ubachsberg en Kunrade al van oudsher tot Voerendaal en dat is ongewijzigd gebleven.

Op 10 maart 1745 werd de bekende Nederlandse rechtsgeleerde Johan Hendrik Swildens (1745-1809) geboren in Voerendaal. Hij schreef onder andere het Vaderlandsch A-B boek voor de Nederlandsche jeugd (1781) en het Deugden-boekje (1813). Het laatste werk is een postume uitgave.

Naamsverklaring bewerken

De naam Voerendaal slaat waarschijnlijk op "dal aan de Voer". De Voer zou de benaming zijn geweest van een beek die vroeger door Voerendaal stroomde. Op een kaart uit 1789 wordt deze beek als de "Veurder Beek" vermeld[2] en halverwege de 19e eeuw als "de Sprong".[3] Een andere theorie is dat de naam is afgeleid van Furenthela, een Romeinse nederzetting waarvan onder andere de opgraving van Villa Rustica getuigt.[4]

Een winkelcentrum met appartementen draagt de naam Furenthela als verwijzing naar deze nederzetting.

 
Furenthela Fase I, geopend in december 1999

Natuur en landschap bewerken

Voerendaal ligt aan de rand van het Zuid-Limburgs Heuvelland, in het zuidelijk deel van het Bekken van Heerlen en het Geleenbeekdal aan de voet van het Plateau van Ubachsberg waar de Kunraderbreuk de grens vormt tussen het lage bekken en het hoge plateau. Ten zuiden van deze Kunraderbreuk en ten zuiden van Voerendaal ligt de Kunderberg, tevens natuurgebied. De hoogte van Voerendaal bedraagt ongeveer 95 meter. Het dorp is ontstaan aan de samenloop van Dammerscheiderbeek en de beek "de Sprong". Voerendaal is volledig aaneengegroeid met buurdorp Kunrade; de grens tussen de twee plaatsen is nauwelijks zichtbaar. Grofweg omvat Voerendaal het gedeelte dat zich ten noorden van de Kunostraat en de Wachtendonkstraat bevindt (tussen Raadhuisplein en de Parkstraat). Voerendaal heeft met zijn 3100 inwoners minder inwoners dan Kunrade met 3700, ondanks het feit dat Kunrade van oorsprong een gehucht is van Voerendaal.

Voerendaal vormt samen met Kunrade de overgang van het verstedelijkte gebied van Heerlen aan de oostelijke zijde naar het landelijke gebied aan de andere zijden. Het jonge karakter van het dorp komt vooral doordat in de 20e eeuw veel gebouwd is, in het begin door de steenkoolwinning in het gebied, maar ook na de mijnsluitingen van de laatste 2 steenkoolmijnen Julia in Eygelshoven en de Oranje Nassaumijn I te Heerlen in december 1974. Rond de eeuwwisseling is in de dorpskern tevens het volledig nieuwe winkelcentrum Furenthela gebouwd. Fase I van het kernplan werd in december 1999 opgeleverd. Fase II werd na jaren van juridische procedures pas in maart 2017 voltooid met de opening van een nieuwe Plus supermarkt aan het Kerkplein, de verhuizing van de Aldi supermarkt naar een geheel vernieuwd pand aan het Furenthelaplein per 19 mei 2017, de heropening van DA drogisterij Duysens en de opening van een Eyewish Opticiens filiaal, beiden in het volledig gerenoveerde historisch pand Dautzenberg aan het Kerkplein, per begin juni 2017. Voerendaal heeft vooral een woon-en forensenfunctie. Midden in het dorp ligt het in 2015 geheel opgeknapte Parkgebied 't Brook met een tweetal visvijvers. Ten noorden van Voerendaal ligt een groot golfterrein van Golf en Countryclub Hoenshuis.

Bezienswaardigheden bewerken

Kastelen bewerken

 
Kasteel Cortenbach

Overige bezienswaardigheden bewerken

Zie ook

Verkeer bewerken

Voerendaal heeft een halte aan de spoorlijn Maastricht-Heerlen. Het station Voerendaal werd geopend in 1915 en is een van de twee stations binnen de gemeentegrenzen. Het voormalige stationsgebouw is nooit gesloopt.

 
Stationsgebouw
 
Vijverpark
 
Indeling van het kadaster in secties en bladen van de gemeente Voerendaal in 1822.

Geboren bewerken

Verenigingen bewerken

  • Voetbalclub RKVV Voerendaal.
  • Schutterij Sint-Sebastianus Voerendaal
  • Muziekvereniging Voerendaal
  • Carnavalsvereniging de Naate Voerendaal
  • Scouting Voerendaal
  • Carnavalsvereniging de Kaatboere, Kunrade
  • Buurtvereniging Kundesjheem - 1986 - heden - In Kunrade de grootste buurtvereniging
  • Buurtvereniging ut Baneblöksje - Een van de grootste buurtverenigingen in Voerendaal
  • SchaakVereniging Voerendaal, schaakvereniging die in het seizoen 2008-2009 uitkwam in de Meesterklasse.
  • Gymnastiekvereniging Furenthela Voerendaal
  • Judoclub Voerendaal
  • Tafeltennisvereniging Sempre Avanti Voerendaal
  • Volleybalclub VC Voerendaal - volleybal op nationaal niveau
  • Basketbalclub Giants Voerendaal
  • Zwemvereniging ZV Voerendaal
  • Bromfietsclub De Kompels - club voor klassieke bromfietsen
  • Handbalvereniging HV Gemini
  • Heemkunde Voerendaal - Kernen Voerendaal, Kunrade en Ubachsberg
  • Uitvaartvereniging Voerendaal

Nabijgelegen kernen bewerken

Kunrade, Hoensbroek (Nieuw Lotbroek), Klimmen

Zie ook bewerken

Zie de categorie Voerendaal van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Voerendaal_(plaats)&oldid=64370653"