Veldegem

Veldegem is een dorp in de Belgische provincie West-Vlaanderen. Het dorp is een deelgemeente van Zedelgem sinds 1977. Veldegem is een relatief jong dorp, dat pas vanaf de 19de eeuw uitgroeide. Nu wonen er meer dan 5500 mensen.

Veldegem

Deelgemeente in België
Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Gemeente	Zedelgem
Fusie	1977
Coördinaten	51° 6′ NB, 3° 10′ OL
Algemeen
Oppervlakte	10,95 km²
Inwoners (01/01/2020)	5.211 (476 inw./km²)
Overig
Postcode	8210
NIS-code	31040(C)
Detailkaart
Locatie in Zedelgem
Portaal    België

Onze-Lieve-Vrouwekerk in 2007

Geschiedenis

Veldegem ontstond eeuwen later dan de omliggende dorpen als 'het veld van Zedelgem'. Het grondgebied was vroeger immers een bosgebied en oude kaarten vermelden landduinen, moerassen en vijvers. Men vermoedt dat deze onvruchtbare grond daarom "'t Veld" genoemd werd. In de omgeving van het latere station is er al eeuwen bewoning: de oudste vermelding van de Lepemolen, ook Veldmolen of Rommelsmolen genoemd, dateert van 1645. Hij werd opgeblazen in 1918. Langs de Torhoutsesteenweg, nabij de grens met Torhout, was er ook nog de Kronemolen.

In de 18de eeuw, werden onder Napoleon inspanningen gedaan om het gebied uit te baten. De Franse regering schonk geld voor het aanplanten van zeesparren, die hars en hout opleverden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de laatste bomen van dit bos gerooid.

Doorheen het sparrenbos liep een rechte dreef, tussen de weg Brugge-Torhout (die dateerde uit de tijd van de Oostenrijkse Nederlanden) en het Ruddervoordse kruispunt Sijslo. Langs deze dreef werd van 1863 tot 1865 een kerk gebouwd, met als patroonheilige de Heilige Maagd Maria Onbevlekt Ontvangen. De kerk werd ingewijd op 27 september 1865 als een hulpkerk van de parochie Zedelgem. Er rond verschenen een 30-tal werkmanshuizen, en later ook een pastorij en scholen. In 1896 werd Veldegem een volwaardige onafhankelijke parochie.

Op 8 februari 1920 werd Veldegem een zelfstandige gemeente, ontstaan uit delen van Zedelgem (afstand van 768 ha met 2264 inwoners), Aartrijke (afstand van 43 ha met 57 inwoners), Ruddervoorde (afstand van 127 ha met 95 inwoners) en Torhout (afstand van 152 ha met 51 inwoners). De oppervlakte was 1090 ha en had dezelfde grenzen als de parochie reeds had. Er woonden op dat moment 2467 inwoners. De naam Veldegem werd gevormd naar analogie met de Frankische plaatsnaamgeving van buurgemeente Zedelgem.

Begin 1977 werd Veldegem opnieuw een deelgemeente van de fusiegemeente Zedelgem.

Burgemeesters

Als burgemeesters van Veldegem tussen 1920 en 1977 zijn te vermelden:

• Ludovicus Vandendriessche, burgemeester van 1920 tot 1926.
• Jules Janssens, hoofdonderwijzer, gemeentesecretaris (1920-1926) burgemeester van 1927 tot 1932.
• baron Raoul van Zuylen van Nyevelt (Dilbeek, 30 juni 1884 - Veldegem, 8 januari 1962), burgemeester van 1932 tot 1938.
• Hendrik Vandaele (Zedelgem, 16 juli 1889 - Veldegem, 18 augustus 1948), burgemeester van 1939 tot 1945.
• August Keirsebilck, interim-burgemeester in 1945-1946.
• baron Raoul van Zuylen van Nyevelt, burgemeester van 1947 tot 1962.
• Jozef Janssens, burgemeester van 1962 tot 1969.
• Henri Beselaere, burgemeester van 1969 tot 1971.
• Roger Vandierendonck, burgemeester van 1971 tot 1976.

Bezienswaardigheden

• De Onze-Lieve-Vrouwekerk is opgetrokken uit lokaal vervaardigde baksteen.
• Het domein Hoogveld, ooit de thuis van baron Raoul van Zuylen van Nyevelt, is nu een VKSJ-jeugdverblijfcentrum.
• Het voormalige gemeentehuis is tussen 1952 en 1957 gebouwd. De architect was Jos Priem.

Natuur en landschap

Veldegem ligt in Zandig Vlaanderen op een kleine zandrug met een hoogte van 18 à 20 meter. Enkele beken zijn betrekkelijk diep ingesneden. Veldegem ligt op voormalig heidegebied.

Demografische evolutie

• Bron: NIS 1920 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; 1976= bevolking op 31 december

Nabijgelegen kernen

De Leeuw, Aartrijke, Ruddervoorde, Torhout.

Literatuur

• G. BERINGS, Het oude land aan de rand van het vroeg-middeleeuwse overstromingsgebied van de Noordzee. Landname en grondbezit tijdens de middeleeuwen, in: Handelingen van de Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, 1985.
• L. BONDUEL, Het Zedelgem, Veldegem, Loppem en Aartrijke van toen, Een verzameling foto's en prentbriefkaarten aangevuld met beknopte historische gegevens, Brugge, 1983.
• Bertrand DENYS, De eerste achttien jaren van Veldegems zelfstandigheid (1921-1939), Veldegem tijdens het interbellum: een brok emo-geschiedenis, in: Zilleghem, Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, 2005.
• Bertrand DENYS, Karel-Louis Van Eecke, non-conformistische en paternalistische onderpastoor, begeleider van de Veldegemse groei naar parochiale en bestuurlijke zelfstandigheid (1892-1899; 1900-1917) in: Zilleghem, Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, 1997.
• Bertrand DENYS, Parochie Veldegem: sterke rank aan de Zedelgemse wijnstok, in: Zedelgem 900 jaar, Zedelgem, 1989.
• Bertrand DENYS, Pastoor Joannes Vuylsteke en het ontstaan van de proosdij Veldegem, in: Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, 1996.
• Bertrand DENYS, Veldegem tijdens het interbellum (2) (1921-1939), in: Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, 2005.
• Herinrichting dorpskern Veldegem, in: Info Zedelgem, 2005.
• Patricia VAN VLAENDEREN & Martien VRANCKX, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West- Vlaanderen, Gemeente Zedelgem met deelgemeenten Aartrijke, Loppem en Veldegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL47, 2010.
• Elisa WATTEEUW, Lokaal machtsverwervingproces in de gemeente Zedelgem 1946-1976. (Deel 5: Het lokaal machtsverwervingsproces in de gemeente Veldegem voor 1976), masterproef geschiedenis, Universiteit Gent, 2010.
• Jan VERPLANCKE, Baron Raoul van Zuylen van Nyevelt, Burggravin Marguerite de Spoelberch en het kasteelgoed Hoogveld, Veldegem-Zedelgem, 2021.

Bronnen, noten en/of referenties

• Inventaris Onroerend Erfgoed