Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Deventer (1864-1888)

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Deventer (1864-1888) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Deventer in de periode 1864-1888.

Het kiesdistrict Deventer was al ingesteld in 1848. De indeling van het kiesdistrict werd in 1864 gewijzigd door een aanpassing van de Kieswet. Tot het kiesdistrict behoorden vanaf dat moment de volgende gemeenten: Apeldoorn, Bathmen, Deventer, Diepenveen, Epe, Goor, Gorssel, Hellendoorn, Holten, Markelo, Olst, Raalte, Rijssen, Voorst en Wijhe.

In 1878 werd de indeling van het kiesdistrict gewijzigd. De gemeente Apeldoorn werd toegevoegd aan het kiesdistrict Amersfoort. Tevens werden gedeelten van de kiesdistricten Almelo (de gemeenten Ambt Delden en Stad Delden), Zutphen (de gemeente Diepenheim) en Zwolle (de gemeente Heerde) toegevoegd aan het kiesdistrict Deventer.

Het kiesdistrict Deventer was in deze periode een meervoudig^[1] kiesdistrict: het vaardigde twee leden af naar de Tweede Kamer. Om de twee jaar trad één van de leden af; er werd dan een periodieke verkiezing gehouden voor de vrijgevallen zetel. Bij algemene verkiezingen (na ontbinding van de Tweede Kamer) bracht elke kiezer twee stemmen uit. Om gekozen te worden moest een kandidaat minimaal de districtskiesdrempel behalen.^[2]

Legenda

cursief: in de eerste verkiezingsronde geplaatst voor de tweede ronde;
vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

14 juni 1864 (tussentijds) bewerken

De verkiezingen waren tussentijdse verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de omzetting van het kiesdistrict Deventer in een meervoudig kiesdistrict waardoor een tweede zetel beschikbaar kwam.^[3]

	14 juni	28 juni^[4]
Kiesgerechtigden	2.598	2.598
Opkomst	1.632	1.698
Geldige stemmen	1.595	1.680
Blanco stemmen	9	6
Kandidaten
A. van Delden	757	1.247
A.F. Vos de Wael	394	433
J.P.P. van Zuylen van Nijevelt	194
W. van Lynden	156
C.L.M. Smissaert van de Haere	51

14 juni 1864 (periodiek) bewerken

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	14 juni
Kiesgerechtigden	2.598
Opkomst	1.630
Geldige stemmen	1.603
Blanco stemmen	17
Kandidaten
G. Dumbar^[5]	1323
O. van Wassenaer van Catwijck	172

12 juni 1866 bewerken

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	2.631
Opkomst	1.064
Geldige stemmen	1.035
Blanco stemmen	11
Kandidaten
A. van Delden^[5]	774
O. van Wassenaer van Catwijck	238

30 oktober 1866 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[6]

	30 oktober	13 november^[7]
Kiesgerechtigden	2.631	2.631
Opkomst	1.985	1.593
Geldige stemmen	3.841	1.578
Blanco stemmen	115	11
Kiesdrempel	960	789
Kandidaten
A. van Delden^[5]	1.013
G. Dumbar^[5]	921	1.084
G.A. Vos de Wael	427	494
P.J. Teding van Berkhout	415
W.A.A.J. Schimmelpenninck van der Oye	403
J.A. van de Velde	394
M.D. van Otterloo	157
H.C. Dubois	36

22 januari 1868 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[8]

	22 januari
Kiesgerechtigden	2.719
Opkomst	1.841
Geldige stemmen	3.657
Blanco stemmen	21
Kiesdrempel	914
Kandidaten
A. van Delden^[5]	1.134
G. Dumbar^[5]	1.055
W.A.A.J. Schimmelpenninck van der Oye	766
E. van Lynden	665

8 juni 1869 bewerken

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	8 juni
Kiesgerechtigden	2.725
Opkomst	1.828
Geldige stemmen	1.815
Blanco stemmen	11
Kandidaten
G. Dumbar^[5]	1.242
J.J. Teding van Berkhout	532

13 juni 1871 bewerken

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	13 juni
Kiesgerechtigden	2.771
Opkomst	1.224
Geldige stemmen	1.209
Blanco stemmen	11
Kandidaten
A. van Delden^[5]	887
G.A. Vos de Wael	111
M.D. van Otterloo	102
W.L.F.C. van Rappard	58
A.F. Vos de Wael	31

1 augustus 1872 bewerken

Albertus van Delden, gekozen bij de verkiezingen van 13 juni 1871, trad op 6 juli 1872 af vanwege zijn toetreding tot het kabinet-De Vries-Fransen van de Putte. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	1 augustus
Kiesgerechtigden	2.814
Opkomst	1.032
Geldige stemmen	1.011
Blanco stemmen	14
Kandidaten
P. Blussé van Oud-Alblas	688
A. Schimmelpenninck van der Oye	199
W.A.A.J. Schimmelpenninck van der Oye	113

10 juni 1873 bewerken

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	2.937
Opkomst	1.611
Geldige stemmen	1.596
Blanco stemmen	5
Kandidaten
W.H. Dullert	903
A. Schimmelpenninck van der Oye	673

15 juli 1873 bewerken

Willem Dullert was bij de verkiezingen van 10 juni 1873 gekozen in twee kiesdistricten, Arnhem en Deventer. Hij opteerde voor Arnhem, als gevolg waarvan in Deventer een naverkiezing gehouden werd.

	15 juli
Kiesgerechtigden	2.937
Opkomst	2.132
Geldige stemmen	2.101
Blanco stemmen	15
Kandidaten
A. Schimmelpenninck van der Oye	1.072
W. van der Kaay	850
G. Dumbar	170

8 juni 1875 bewerken

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	8 juni
Kiesgerechtigden	2.923
Opkomst	2.214
Geldige stemmen	2.201
Blanco stemmen	11
Kandidaten
P. Blussé van Oud-Alblas^[5]	1.299
J.W. Gefken	898

12 juni 1877 bewerken

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	3.064
Opkomst	2.356
Geldige stemmen	2.348
Blanco stemmen	4
Kandidaten
A. van Delden	1.355
A. Schimmelpenninck van der Oye^[5]	992

10 juni 1879 bewerken

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	10 juni
Kiesgerechtigden	3.090
Opkomst	1.961
Geldige stemmen	1.949
Blanco stemmen	12
Kandidaten
P. Blussé van Oud-Alblas^[5]	1.092
A.P.R.C. Borch van Verwolde	563
F.T. Westerwoudt	273

14 juni 1881 bewerken

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	14 juni
Kiesgerechtigden	3.173
Opkomst	2.111
Geldige stemmen	2.101
Blanco stemmen	6
Kandidaten
A. van Delden^[5]	1.234
A.P.R.C. Borch van Verwolde	859

12 juni 1883 bewerken

De verkiezingen waren periodieke verkiezingen; zij werden gehouden vanwege de afloop van de zittingstermijn van een gekozen lid.

	12 juni
Kiesgerechtigden	3.243
Opkomst	2.585
Geldige stemmen	2.573
Blanco stemmen	7
Kandidaten
P. Blussé van Oud-Alblas^[5]	1.426
A.P.R.C. Borch van Verwolde	1.141

28 oktober 1884 bewerken

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[9]

	28 oktober
Kiesgerechtigden	3.297
Opkomst	2.793
Geldige stemmen	5.562
Blanco stemmen	16
Kiesdrempel	1.391
Kandidaten
A. van Delden^[5]	1.621
P. Blussé van Oud-Alblas^[5]	1.572
A. Schimmelpenninck van der Oye	1.193
A.P.R.C. Borch van Verwolde	1.156

15 juni 1886 bewerken

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[10]

	15 juni
Kiesgerechtigden	3.470
Opkomst	3.059
Geldige stemmen	6.086
Blanco stemmen	24
Kiesdrempel	1.522
Kandidaten
A. van Delden^[5]	1.846
P. Blussé van Oud-Alblas^[5]	1.804
A. Schimmelpenninck van der Oye	1.242
C. van Hövell	736
P.F. Besier	447

14 juni 1887 bewerken

Pieter Blussé van Oud-Alblas, gekozen bij de verkiezingen van 15 juni 1886, overleed op 19 mei 1887. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	14 juni
Kiesgerechtigden	3.438
Opkomst	2.280
Geldige stemmen	2.273
Blanco stemmen	5
Kandidaten
H.J. Dijckmeester	1.466
R.J. Schimmelpenninck	608
W.G. Brantsen van de Zijp	196

1 september 1887 bewerken

De verkiezingen waren algemene verkiezingen; zij werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.^[11]

	1 september
Kiesgerechtigden	3.438
Opkomst	1.479
Geldige stemmen	2.786
Blanco stemmen	170
Kiesdrempel	697
Kandidaten
A. van Delden^[5]	1.341
H.J. Dijckmeester^[5]	1.331

Voortzetting bewerken

Na de grondwetsherziening van 1887 werden de meervoudige kiesdistricten opgeheven; het kiesdistrict Deventer werd derhalve omgezet in een enkelvoudig kiesdistrict.^[1] De gemeente Rijssen werd toegevoegd aan het kiesdistrict Almelo, de gemeente Epe aan het kiesdistrict Apeldoorn, de gemeente Heerde aan het kiesdistrict Kampen, de gemeenten Ambt Delden, Diepenheim, Goor, Gorssel, Markelo en Stad Delden aan het kiesdistrict Lochem, de gemeenten Holten en Raalte aan het kiesdistrict Ommen en de gemeenten Hellendoorn en Wijhe aan het kiesdistrict Zwolle.

Zie ook bewerken

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Deventer op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ ^a ^b Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer, een meervoudig kiesdistrict twee of meer leden.
↑ De districtskiesdrempel werd bepaald door de volgende formule: 50% van het aantal uitgebrachte geldige stemmen, gedeeld door het aantal in het district te verkiezen zetels.
↑ In 1864 werd het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van 72 naar 75. Daarom werden op 14 juni 1864 in drie kiesdistricten tussentijdse verkiezingen gehouden.
↑ Omdat geen van de kandidaten er in de eerste ronde in slaagde de districtskiesdrempel te overschrijden, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee niet-direct gekozen kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Deventer.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat deze een motie had aangenomen waarin het kabinetsbeleid op het gebied van Koloniën werd afgekeurd.
↑ Omdat niet het vereiste aantal kandidaten er in de eerste ronde in slaagde de districtskiesdrempel te overschrijden, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee niet-direct gekozen kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ Nadat de begroting voor Buitenlandse Zaken door de Tweede Kamer verworpen was, bood het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt zijn ontslag aan. Hierop ontbond de Koning de Tweede Kamer.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.
↑ De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[enkel-meer-1] Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer, een meervoudig kiesdistrict twee of meer leden.

[drempel-2] De districtskiesdrempel werd bepaald door de volgende formule: 50% van het aantal uitgebrachte geldige stemmen, gedeeld door het aantal in het district te verkiezen zetels.

[3] In 1864 werd het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van 72 naar 75. Daarom werden op 14 juni 1864 in drie kiesdistricten tussentijdse verkiezingen gehouden.

[tweede_ronde-4] Omdat geen van de kandidaten er in de eerste ronde in slaagde de districtskiesdrempel te overschrijden, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee niet-direct gekozen kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[zittend-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Deventer.

[6] De Tweede Kamer was ontbonden nadat deze een motie had aangenomen waarin het kabinetsbeleid op het gebied van Koloniën werd afgekeurd.

[geen-twee-7] Omdat niet het vereiste aantal kandidaten er in de eerste ronde in slaagde de districtskiesdrempel te overschrijden, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee niet-direct gekozen kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[8] Nadat de begroting voor Buitenlandse Zaken door de Tweede Kamer verworpen was, bood het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt zijn ontslag aan. Hierop ontbond de Koning de Tweede Kamer.

[9] De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[10] De Tweede Kamer was ontbonden nadat het kabinet-Heemskerk Azn.zijn functie ter beschikking had gesteld.

[11] De Tweede Kamer was ontbonden na aanvaarding van een voorstel tot grondwetsherziening in eerste lezing.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]