Trolleybus van Boedapest

De trolleybus van Boedapest is het trolleybusnetwerk van de Hongaarse hoofdstad Boedapest. Het is het grootste en oudste trolleybusnet van het land en wordt uitgebaat door de naamloze vennootschap Budapesti Közlekedési (BKV). Het net kwam in dienst in 1933 en werd na de Tweede Wereldoorlog in 1949 volledig heropgestart als onderdeel van het openbaarvervoernetwerk dat verder bestaat uit de in 1866 geopende tram van Boedapest, de in 1896 geopende metro van Boedapest, de voorstedelijke spoorlijnen van de Budapesti Helyiérdekű Vasút en de stedelijke autobuslijnen.

Trolleybus van Boedapest
Basisgegevens
Locatie	Boedapest, Hongarije
Vervoerssysteem	Trolleybus
Startdatum	16 december 1933, heropend 21 december 1949
Einddatum	21 september 1944
Aantal lijnen	16
Uitvoerder(s)	Budapesti Közlekedési Zrt.
Netwerkkaart
Portaal    Openbaar vervoer

Geschiedenis

De eerste trolleybuslijn was 2,7 kilometer lang en bediende vanaf 16 december 1933 de wijk Óbuda op de rechteroever van de Donau. De lijn verbond Vörösvári út – het huidige eindpunt van tramlijnen 1 en 17 - met de begraafplaats van Óbuda. Op het knooppunt met de tram bevond zich een kleine stelplaats voor de oorspronkelijk drie trolleybussen. Het traject werd eerder op 5 juni 1927 in dienst genomen als buslijn 7 en bij de elektrificatie ervan werd het lijnnummer behouden. Pas in 1935 volgde de hernummering tot lijn T, afgeleid van de Hongaarse aanduiding trolibusz. Op 21 september 1944 werd de trolleybuslijn slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog en nadien niet meer heraangelegd. Het was het trambedrijf BSzK dat toen verantwoordelijk was voor de trolleybusexploitatie terwijl het autobusnet uitgebaat werd door het bedrijf SzAÜ.

De eerste lijn van het huidige net in het stadsdeel Pest op de linkeroever van de Donau) kwam op 21 december 1949 in dienst als lijn 70. De exploitatie kwam opnieuw in handen van het trambedrijf dat vanaf 1950 opereerde onder de naam FVV. Pas in 1967 kwamen alle stedelijke vervoermodi onder de hoede van hetzelfde bedrijf. In de naoorlogse periode werd het net geleidelijk aan uitgebreid maar de trolleybus stak op geen enkele plaats de Donau over. Lijn 83 in het Zuiden van de stad neemt een bijzondere plaats in gezien deze enkel met de rest van het net en de stelplaats Pongrác middels een bovenleiding zonder regulier verkeer.

Net

Het in Boedepest gebruikelijke trolleybussymbool

Het trolleybusnet van Boedapest telt 16 lijnen. De beide lijnen met een A in het lijnnummer zijn een verkort traject van de langere lijn zonder A maar in het geval van lijn 80/80A is lijn 80A wel de hoofdlijn.

Lijn	Traject
70	Erzsébet királyné útja, aluljáró – Kossuth Lajos tér M
72	Zugló vasútállomás (Hermina út) – Deák Ferenc tér M
73	Keleti pályaudvar M – Deák Ferenc tér M
74	Csáktornya park – Károly körút (Astoria M)
74A	Csáktornya park – Mexikói út M
75	Puskás Ferenc Stadion M – Jászai Mari tér
76	Keleti pályaudvar M – Jászai Mari tér
77	Puskás Ferenc Stadion M – Öv utca / Egressy út
78	Keleti pályaudvar M (Garay utca) – Kossuth Lajos tér M
79	Keleti pályaudvar M – Kárpát utca
80	Keleti pályaudvar M – Örs vezér tere M+H
80A	Keleti pályaudvar M – Csertő utca
81	Örs vezér tere M+H – Fischer István utca
82	Örs vezér tere M+H – Uzsoki Utcai Kórház
83	Orczy tér – Fővám tér M
CITY	Fővám tér M – Lehel tér M

Voertuigen

Voormalige voertuigen

	Nummers	Aantal	Fabrikant	Elektrisch gedeelte	Type	Soort	Levering	Opmerkingen
	T100, T471	002	Ganz			Standaardbus	1933	T100 later vernummerd tot T 470, beide uit dienst in 1955
	T472	001	MÁVAG	BBC		Standaardbus	1933	Later vernummerd tot T480, uit dienst in 1955
	T100–T152	053	Sawod imeni Urizkogo		MTB-82	Standaardbus	1949–1952	Uit dienst tussen 1956 en 1967
	T200–T356	157	Ikarus	Ganz	IK-60T	Standaardbus	1952–1956	Uit dienst tussen 1967 en 1975
	TP000–TP054, 955–958	059	ÁMG Székesfehérvár	–		Aanhangwagen	1960–1963	Uit dienst tussen 1965 en 1968
	T400	001	Ikarus	Ganz	IK-60TCS	Gelede bus	1961	Prototype met dubbele achteras, omgebouwd vanuit een standaardbus T-283 en een standaardautobus, in 1967 uit dienst
	401–453	053	Ikarus	Ganz	IK-60TCS	Gelede bus	1962–1964	Laatste uit dienst in 1976
	500–599	100	Sawod imeni Urizkogo		ZiU-5	Standaardbus	1966–1969	Uit dienst tussen 1975 en 1982, voertuig 573 bewaard als museumbus
	600	001	Ikarus	Ganz	260T	Standaardbus	1976	Prototype van het bouwjaar 1974, in dienst tot 1995, bewaard voor het museum
	800–972	173	Sawod imeni Urizkogo		ZiU-682	Standaardbus	1975–1984	Laatste uit dienst genomen in december 2012
	100–178	079	Ikarus	Ganz	280T	Gelede bus	1976–1978	Uit dienst tussen 1986 en 1995
	300	001	Ikarus	Ganz	280T	Gelede bus	1981	Tweemotorig prototype met Voith-transmissie,
	198	001	Ikarus / Strømberg	Ganz	284T	Gelede bus	nach 1990	Bouwjaar 1983/84, prototype met drie deuren met motor achteraan

Huidige voertuigen

	Nummers	Aantal	Fabrikant	Elektrisch gedeelte	Type	Soort	Levering	Lagevloer	Opmerkingen
	199–282	84	Ikarus	Ganz	280T	Gelede bus	1987-1990	neen	Prototype 199 later vernummerd tot 283
	400	1	Ikarus	Kiepe	411T	Standaard	2001	ja	Prototype bouwjaar 1995, oorspronkelijk demonstratievoertuig van de fabrikant
	700–714	15	Ikarus	Kiepe	412T	Standaard	2002	ja
	300–314	15	Ikarus	Kiepe	435T	Gelede bus	1994-1996	neen
	601–616	16	Solaris	Ganz / Škoda	Trollino 12	Standaard	2005-2007	ja
	350–364	15	MAN / Gräf & Stift	Kiepe	NGE 152 MM17 NGE 152 M18	Gelede bus	2011-2012	ja	Tweedehands overgenomen van het trolleybusbedrijf van Eberswalde, bouwjaar 1993-1994
	8000–8019	20	Solaris / Škoda	Škoda	Trollino 12	Standaard	2015	ja
	9000–9015	16	Solaris / Škoda	Škoda	Trollino 18	Gelede bus	2015	ja

Zie ook

• Lijst van steden met een trolleybusnetwerk

Externe links

• Officiële website van het openbaarvervoerbedrijf van Boedapest BKV
• www.trolleymotion.eu, de trolleybusstad Boedapest
• Private website over de trolleybus van Boedapest
• YouTube, rit met een Ikarus 412T op trolleybuslijn 74

Mediabestanden

Zie de categorie Trolleybus transport in Budapest van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.