Tramlijn Hoorn - Bovenkarspel-Grootebroek

tramlijn in Nederland

De tramlijn Hoorn - Bovenkarspel-Grootebroek was een normaalsporige tramlijn die Hoorn verbond met Bovenkarspel. De lijn werd bereden van 1913 tot eind 1935. Vanaf 1921 reden de trams door naar (en van) Enkhuizen.[1]

Tramlijn Hoorn - Bovenkarspel-Grootebroek
Tramlijn Hoorn - Bovenkarspel-Grootebroek op de kaart
Totale lengte19 km
Spoorwijdtenormaalspoor 1435 mm
Aangelegd doorSpoorweg-Maatschappij De Zuider Kogge
Geopend2 december 1913
Gesloten31 december 1935
Huidige statusopgebroken
Geëlektrificeerdnee
Aantal sporen1
Traject
vSTR- lijn van Zaandam
vSTR lijn van Alkmaar
uexdSTRvÜSTld tramlijn van Hoorn opgebroken
uexdHSTvBHFdKDSTa 0 Hoorn
uexdSTRdSHI2g+ldSHI2gr+ldSHI2r
uexdSTRlemvKRZd paardentram naar Enkhuizen opgebroken
dSTRedHST Hoorn Koepoortsweg
vSTR-STRl lijn naar Medemblik
Museumstoomtram Hoorn-Medemblik
BHFd Hoorn Kersenboogerd
uxmABZgld lijn naar Enkhuizen
uexHSTd 5 Lageweg
uexBHFd 7 Schellinkhout
uexBHFd 8 De Wijmers
uexHSTd 9 Wijdenes Dorpsweg
uexBHFd 10 Wijdenes
uexHSTd 11 Leekerweg
uexBHFd 12 Hem
uexHSTd 12 Hem Marktplaats
uexHSTd 14 't Weijver
uexBHFd 15 Venhuizen
uexBHFd 16 't Buurtje
uxmABZg+ld lijn van Zaandam
BHFd 19 Bovenkarspel-Grootebroek
vSTR- lijn naar Enkhuizen

Aanleg en tracé bewerken

De lijn werd aangelegd door de in 1903 opgerichte Spoorweg-Maatschappij De Zuider Kogge, om het deel van oostelijk West-Friesland ten zuiden van de denkbeeldige lijn Hoorn-Enkhuizen beter te ontsluiten. In 1908 was het tracé vastgesteld. De lijn volgde, komende vanuit Hoorn, enige kilometers de spoorweg Hoorn-Enkhuizen, om dan naar het zuiden af te buigen en via onder meer Schellinkhout, Wijdenes, Hem en Venhuizen naar station Bovenkarspel-Grootebroek te gaan, waar het spoor weer aansloot op de spoorweg Hoorn-Enkhuizen.

Al voordat de aanleg van het spoor en de bouw van de stations voltooid waren, werd in 1910 de exploitatie overgedragen aan de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM). In Schellinkhout, Wijdenes, Hem en Venhuizen verrezen vrijwel identieke stationsgebouwtjes.

De lijn werd op 2 december 1913 in gebruik genomen. De aanleg had al met al zo'n f 700.000,- gekost, waarvan een derde deel (f 234.000,-) was verschaft door particulieren en lokale overheden in het gebied (gemeenten, het ambacht Drechterland en de polders) en de rest door provincie en Rijk.[2][3][4][5]

Exploitatie bewerken

De exploitatie van de lijn was in handen van de HIJSM, terwijl de eigendom van de spoorweg bleef berusten bij ZK.

Tot aan het begin van de jaren dertig was de exploitatie wel winstgevend, daarna nam het gebruik gestaag af, vooral door de opkomst van auto's, bussen en vrachtwagens. Het vervangen van de stoomtractie door verbrandingsmotorrijtuigen uit de series omC 911-916 en 901-908 kon de exploitatiekosten niet voldoende drukken. De Nederlandse Spoorwegen, inmiddels eigenaar van de lijn, beëindigden in 1935 de exploitatie.