Thomas Adrianus Romein

Nederlands architect

Thomas Adrianus Romein (Leeuwarden, 16 december 1811 – Leeuwarden, 24 februari 1881), in vakliteratuur doorgaans Th. Romein genoemd, was een Nederlandse architect.

Voorontwerp van Thomas Romein voor de Grote Kerk in Sint Jacobiparochie
Ontwerp van Thomas Romein voor de Nieuwe Manege in Leeuwarden
Ontwerp van Thomas Romein voor de Beurs in Leeuwarden

Thomas Romein was de zoon van de timmerman Jacob Romein (1792-1842) en Janke Pabes van der Helm (1786-1868). Op 24 mei 1837 trouwde hij in Leeuwarden met Geertruida Filbach (1811-1886). Hij was een oudoom van de bekende historicus Jan Romein.

Begin van zijn loopbaan

bewerken

Romein volgde eerst in Leeuwarden lessen aan de stedelijke Teekenschool voor de Burgerlijke Bouwkunde bij Jaane van der Wielen, de zoon van toenmalig stadsarchitect Gerrit van der Wielen (1767-1858). Vervolgens werd hij vanaf 1830 opgeleid aan het tekengenootschap Hierdoor tot Hooger in Rotterdam, waar hij in 1832 een prijs behaalde.[1]

Aansluitend keerde hij in september 1833 naar Leeuwarden terug, en trad op 18 januari 1838 in dienst van Gedeputeerde Staten als 'buitengewoon Opzichter bij de Provinciale Waterstaat en der Publieke Werken in Vriesland'. Vanuit Leeuwarden solliciteerde hij in de zomer van 1838 vergeefs naar de post van stadsarchitect van Utrecht, als opvolger van Johannes van Embden.[2]

Stadsarchitect van Leeuwarden

bewerken

Op 18 november 1843 werd hij na de pensionering van Van der Wielen uit een twintigtal gegadigden tot stadsarchitect van Leeuwarden benoemd (vanaf 1874 directeur Gemeentewerken).[3] Hij zou tot de belangrijkste vertegenwoordiger van het neoclassicisme in Friesland uitgroeien.[4] Al in 1843 werd hij lid van de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst, waarvoor hij vanaf 1846 of 1847 gedurende tientallen jaren als correspondent zou fungeren.[5]

In Leeuwarden zelf ontwierp Romein de raadzaal in het Leeuwarden (1845-1847). Ook verbouwde hij er begin jaren veertig de Westerkerk, de Jacobijnerkerk[6] en de Galileërkerk. Later bouwde hij onder meer het Paleis van Justitie (1846-1851), zijn hoofdwerk[7], en nog vlak voor zijn dood de Beurs (1878-1880) en het Stadsarmenhuis (1879-1881).

Buiten Leeuwarden zette hij behalve ettelijke landhuizen een half dozijn kerken op zijn naam.[8] De eerste van de reeks was de Akkrum in Akkrum in 1835, officieel op naam van zijn vader Jacob Romein; de belangrijkste vormden de Hervormde Kerk van Terband (1843)[9] en de Grote Kerk in Sint Jacobiparochie (1843-1844), een schoolvoorbeeld van neoclassicistische sacrale architectuur.[10]

In 1860 zou Romein, na vijf jaar eerder ook een vergeefse poging in Zwolle te hebben gedaan bij het vertrek van stadsarchitect Zeger van der Bie[11], nogmaals naar de functie van stadsarchitect in Utrecht solliciteren, en ditmaal met succes. Vanwege de teleurstellende materiële randvoorwaarden - waaronder een ontoereikende bezoldiging - zag hij uiteindelijk echter toch van verhuizing af.[12] Dientengevolge bleef Romein in Leeuwarden wonen tot zijn dood.

Enkele werken

bewerken
Jaar Plaats Werk Afbeelding
1835 Akkrum Doopsgezinde kerk (i.s.m. J. Romein)  
1841/1842 Sint Annaparochie Huize Oostenburg
1843 Hegebeintum Harsta State (verbouwing)
1843 Menaldum Gemeentehuis  
1843 Terband Terbantster Tsjerke  
1844 Sint Jacobiparochie Groate Kerk  
1845 Pietersbierum Kerk van Pietersbierum  
1845 Leeuwarden Hoofdwacht  
1846 Leeuwarden Verbouwing van de Westerkerk  
1851 Leeuwarden Paleis van Justitie  
1852 Dokkum Verenigde christelijke kerk  
1856 Leeuwarden Nieuwe manege  
1864 Leeuwarden Brugwachterswoning Vrouwenpoortsbrug  
1870 Leeuwarden Stadsvilla, Sophialaan 1  
1874 Leeuwarden Lijkenhuisje Oude Stadsbegraafplaats Spanjaardslaan  
1875 Leeuwarden Grachtenpand, Willemskade 15  
1876 Leeuwarden Middelbare school voor meisjes, Grote Kerkstraat 12  
1880 Leeuwarden Beurs- en waaggebouw  
1881 Leeuwarden Stedelijk Gymnasium  
onbekend Leeuwarden Stadsvilla, Stationsweg 2

Literatuur

bewerken
  • C.Boschma, 'Thomas Romein, een classicistisch bouwmeester in het Friesland van de negentiende eeuw', in: H.W.M.van der Wijck, C.Boschma en H.M.van den Berg (red.), Opus Musivum. Een bundel studies aangeboden aan Professor Doctor M.D.Ozinga ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag op 20 november 1962 (Assen 1964), p.439-467.
  • G.Yedema, Neoclassicisme in Friesland. Thomas Romein (Leeuwarden 1992).

Zie ook

bewerken
Zie de categorie Thomas Adrianus Romein van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.