Taalontwikkelingsstoornis
|
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts. |
Taalontwikkelingsstoornis, afgekort tot TOS, is een neurologische aandoening waardoor taal in de hersenen minder goed verwerkt wordt. Het heeft gevolgen voor de taalverwerving.[1] Mensen met TOS hebben moeite met het begrijpen en uiten van taal. In een Nederlandse klas van 30 leerlingen zitten gemiddeld 2 kinderen met TOS.[2] Een TOS is iets ander dan een taalachterstand. TOS wordt niet veroorzaakt door bijvoorbeeld gehoorproblemen, lage intelligentie (maar zie discussie hierover in [3]), verminderd taalaanbod of een aantoonbare neurologische aandoening [4]. Bij een taalachterstand is de oorzaak vaak bekend (bijvoorbeeld migratie etc) en kinderen met een taalachterstand halen hun achterstand later vaak in, terwijl kinderen met TOS hun leven lang moeite hebben met taal [5].
Kenmerken bewerken
De kenmerken van een persoon met TOS zijn:
- moeite met begrijpen van woorden en zinnen
- meer tijd nodig om informatie te verwerken
- niet in staat om alle informatie op te pakken of onthouden
- moeite met het concentreren
- het lastig om te communiceren in een drukke omgeving bijvoorbeeld met volgen van gesprekken
- moeite met plannen en organiseren
- moeite met veel informatie, opdrachten tegelijk
- moeite met emoties herkennen of uiten
- moeite met uitspreken van woorden, bepaalde klanken
- moeite met verhaalopbouw en goede zinnen maken
- moeite om antwoord te geven op een vraag. Zegt dan snel ‘weet ik niet’ of ‘laat maar’
Opleiding bewerken
Schoolgaande jongeren met TOS kunnen aanspraak maken op een regeling vanuit Wet Passend Onderwijs, die in augustus 2014 is ingegaan, waarbij de mate van (ambulante) ondersteuning afhankelijk is van het toegekende arrangement (licht, medium of intensief) Als een leerling een intensief arrangement toegekend krijgt dan betekent dit dat deze recht heeft op onderwijs op een school voor (voortgezet) speciaal onderwijs (cluster 2) gespecialiseerd in onderwijs voor jongeren met TOS.[6] In Nederland zijn er organisaties die zich inzetten voor de belangen van jongeren en volwassenen met TOS.[7][8]
Beschrijvingssysteem bewerken
Bestaande classificatiesystemen, zoals de Diagnostic and Statistical Manual (DSM) en de International Classification of Diseases (ICD), ondervangen de uiteenlopende problematiek bij TOS-kinderen onvoldoende. Dit is voor de Federatie van Nederlandse Audiologische Centra (FENAC) een reden om te kiezen voor Multi Axial Classification (MAC-AC), een meerassig systeem dat gebaseerd is op ICD-9 en sinds 2002 in gebruik.[9]
Zie ook bewerken
Referenties bewerken
- ↑ Isarin, Jet (april 2013), Spraaktaal, Gids voor jongeren met een taalstoornis. Uitgeverij Acco, Leuven, 160 bladzijden. ISBN 9789033491818.
- ↑ Jonk, Erik, In elke klas twee kinderen mettaalprobleem. Metronieuws.nl (2 maart 2015). Geraadpleegd op 7 januari 2018.
- ↑ (en) Bishop, Dorothy V.M., Snowling, Margaret J., Thompson, Paul A., Greenhalgh, Trisha, and the CATALISE-2 consortium, (2017-10). Phase 2 of CATALISE: a multinational and multidisciplinary Delphi consensus study of problems with language development: Terminology. Journal of Child Psychology and Psychiatry 58 (10): 1068–1080. PMID: 28369935. PMC: PMC5638113. DOI:10.1111/jcpp.12721.
- ↑ Wat is TOS? – TOS in beeld. Geraadpleegd op 23 februari 2023.
- ↑ Sanders, Bernadette (30 oktober 2017), Taalontwikkelingsstoornissen in de klas. Lannoo campus. ISBN 9789401444347.
- ↑ Website TOS in beeld - Onderwijsarrangement
- ↑ Vereniging Spraaksaam
- ↑ Stichting Hoormij over TOS
- ↑ Classificatie van kinderen met taalontwikkelingsstoornissen op het Audiologisch Centrum - Nijmegen University Press 2007