Ried fan de Fryske Beweging
.svg){kind=small}
|
Dit artikel bevat verouderde informatie en zou bijgewerkt moeten worden. U wordt uitgenodigd om dit artikel bij te werken. |
De Ried fan de Fryske Beweging (RfdFB) (Raad van de Friese Beweging) is een in Leeuwarden gevestigde stichting waarbinnen diverse culturele organisaties uit Friesland gemeenschappelijk activiteiten ondernemen op het gebied van de Friese taal en cultuur. De RfdFB is de Nederlandse vertegenwoordiging van de FUEV, de internationale koepel van organisaties die zich inzetten voor de rechten van kleine volkeren en taalgroepen.
De Ried fan de Fryske Beweging moet niet verward worden met de Fryske Rie, die culturele contacten tussen Nederlandse en Duitse Friezen onderhoudt.
Structuur bewerken
De RfdFB heeft een bestuur waarin alle twaalf lidorganisaties zijn vertegenwoordigd. Daarnaast zijn enige honderden personen en organisatie 'stiper' (donateur) van de RfdB. Ook zij hebben vertegenwoordigers in het bestuur. Daarnaast heeft hij uit giften en legaten een eigen vermogen opgebouwd. De provincie Friesland verleent de Ried een vaste jaarlijkse subsidie. Voor projecten betrekt de Ried gelden uit verschillende provinciale, nationale en internationale fondsen.
De aangesloten organisaties zijn:
- Federaasje fan Fryske Studinteferienings
- It Frysk boun om utens
- Freonen fan Omrop Fryslân
- Jongfryske Mienskip
- Kristlik Frysk Selskip
- It Frysk Amateur Toaniel (IFAT)
- Selskip foar Fryske tael en Skrifttekennisse
- Fryske Rie
- Stichting Ons Bildt
- Feriening Frysk Underwiis
- Vereniging van Leraren in Levende Talen (VLLT)
- Stellingwarver Schrieversronte
De organisatie heeft diverse permanente en tijdelijke werkgroepen, die grotendeels zelfstandig opereren. Deze werkgroepen bestaan uit medewerkers van de aangesloten instellingen en vrijwilligers. Daarnaast heeft de RfdBW drie mensen in dienst. Zij houden zich bezig met diverse projecten.
Grote en langlopende projecten bewerken
Geschiedenis bewerken
Oprichting bewerken
De stichting Ried fan de Fryske Beweging is opgericht in 1945 als contactpunt tussen de Friese beweging en de overheid. Dit idee ontstond kort na de oorlog bij verschillende organisaties. Door middel van samenwerking trachtte de lidorganisaties de Friese taal steviger in de wet te verankeren. De Nederlandse regering had tot die tijd voor het Fries weinig tot niets juridisch geregeld.
Neergang en een nieuwe koers bewerken
Begin jaren 90 was de Ried niet meer zeer actief. Verschillende toenmalige lidorganisaties waren slapend en de Ried hield zich vooral bezig met interne aangelegenheden en het schrijven van protestbrieven. Toen in 1993 de toenmalige lidorganisatie Feriening foar in federaal EUropa zijn lid Goasse Groustra, die zich openlijk met het toenmalig Vlaams Blok associeerde, als vertegenwoordiger in de RfdFB wilde benoemen, bevond de Ried zich in een crisis. Diverse vertegenwoordigers dreigden uit de Ried te stappen als Groustra in het bestuur zou komen. Uiteindelijk werd Groustra geweerd en besloot de Ried tot een koerswijziging onder leiding van een nieuwe voorzitter, ds. Liuwe Westra.
Onder Westra's leiding veranderde de Ried van gezicht. Westra won met wervingsacties enkele duizenden donateurs. Hij riep een groot aantal nieuwe werkgroepen in het leven en beëindigde het bestaan van oude. Tot woede van verschillende oude leden distantieerde Westra zich van het folklorisme en nationalisme die toentertijd opgeld deden binnen de Friese beweging. Onder Westra werden verscheidene nieuwe organisaties lid van de Ried en kreeg deze steeds meer het karakter van een forum dat zich leende voor allerlei culturele activiteiten op het gebied van Friese taal en cultuur. Om de RfdFB meer bekendheid te geven organiseerde deze onder Westra's leiding van 1995 tot 1999 jaarlijks het Friestalige popfestival Ragnarock. Een commissie wist diverse gemeentebesturen ertoe te bewegen hun gemeente- of dorpsnamen officieel in het Fries vast te stellen. Westra breidde de Ried ook uit tot de niet-Friestalige streken van Friesland, de Stellingwerven en Het Bildt.
Er ontstond een jarenlange richtingenstrijd tussen conservatieve oude leden en vooruitstrevende jongeren, waaronder Westra zelf, maar ook de latere hoogleraar Fries Arjen Versloot en arabist Aalsen Evers, die in 1995 opriep tot het verwijderen van 'marginale mensen' zoals gepensioneerden uit het bestuur.[bron?]
Crisis en professionalisering bewerken
Aan het begin van de 21e eeuw kwam de Ried opnieuw in een crisis. Na het vertrek van Westra als voorzitter waren veel donateurs weggelopen en commissies ingeslapen. De conservatieve stroom in de Ried begon weer te domineren. In 2006 richtten diverse vernieuwingsgezinde leden van de Ried een werkgroep op die een aantal voorstellen deed voor vernieuwing. Zij wilden dat veel meer organisaties lid zouden worden van de Ried, waaronder sportclubs. De naam zou moeten worden gewijzigd tot Frysk ferbân (Fries verband) en de stichting zou een pand moeten aanschaffen waarin de leden van de aangesloten organisaties elkaar zowel in formele als in informele omstandigheden konden ontmoeten. Het bestuur keurde de plannen echter af, waarna veel van de vernieuwers teleurgesteld hun lidmaatschap opzeiden en de Ried enige tijd nogal geïsoleerd stond te midden van andere culturele organisaties.
Sinds 2009 heeft de Ried een nieuwe koers ingeslagen. Dat werd mogelijk dankzij het besluit naar een groter kantoor te verhuizen en personeel in dienst te nemen. De medewerkers begeleiden de werkgroepen en zorgen ervoor dat de Ried meer activiteiten ontplooit. Het opzetten van de nieuwswebsite It Nijs is een van de opvallendste activiteiten. Verder biedt de Ried tegenwoordig een gratis correctieservice van Friestalige teksten aan en vertaalt hij gratis korte Nederlandse teksten in het Fries. Dankzij de nieuwe koers zijn de relaties met andere Friese organisaties ook sterk verbeterd.[bron?]
Literatuur bewerken
- Sjoerd van der Schaaf, Skiednis fan de Fryske Beweging. Leeuwarden 1977.
Externe links bewerken
| Bronnen, noten en/of referenties |