Super Bowl

American football finale die elk jaar in februari gespeeld wordt in de Verenigde Staten

De Super Bowl is de American football-finale die elk jaar in februari gespeeld wordt in de Verenigde Staten tussen de kampioenen van de American Football Conference en National Football Conference, de twee professionele competities die verenigd zijn onder de National Football League, die de Super Bowl organiseert.

Super Bowl
Super Bowl
Algemeen
Land(en) Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Opgericht 1967
Sport American football
Titels
Regerend kampioen Kansas City Chiefs
Record kampioen New England Patriots en Pittsburgh Steelers (6)
Media
Website superbowl.com
Portaal  Portaalicoon   Sport

De Super Bowl is een van de belangrijkste sportevenementen in de Verenigde Staten en wordt vaak officieus beschouwd als een nationale feestdag.[1][2] De wedstrijd was meermaals het best bekeken televisieprogramma van het jaar in de Verenigde Staten en hoort met meer dan honderd miljoen kijkers samen met de finale van de UEFA Champions League tot de best bekeken sportevenementen ter wereld.

De Super Bowl XLIX die op 1 februari 2015 gespeeld en uitgezonden werd, was met een gemiddelde van 114,4 miljoen kijkers het best bekeken programma ooit in de Verenigde Staten. Het verbeterde het record van de Super Bowl die een jaar eerder gespeeld werd, waarnaar 112,3 miljoen mensen keken.[3] Hiermee zette het evenement weer een volgende stap in de dominantie als kijkcijferkanon sinds Super Bowl XLIV in 2010, die een 27 jaar oud record verbrak van de kijkcijfers die de televisieserie M*A*S*H haalde tijdens de uitzending van de laatste aflevering in 1983.[4]

Oorsprong van de Super Bowl bewerken

De National Football League werd in 1920 opgericht als de American Professional Football Conference en kreeg vrij snel zijn huidige naam. In het begin van de jaren zestig kreeg de competitie concurrentie van de American Football League, die in 1959 opgericht werd. In het midden van de jaren zestig startten fusiegesprekken tussen de twee bonden en op 8 juni 1966 werd een akkoord bereikt om de twee bonden te fuseren in 1970. Bovendien zouden de twee bonden in 1967 de eerste finale spelen tussen de twee kampioenen van de beide competities onder de naam AFL-NFL World Championship Game, wat later bekend zou worden als de eerste Super Bowl, de finale die vanaf toen jaarlijks gespeeld wordt tussen de kampioenen van de National Football Conference, het oude National Football League en nu onderdeel van de fusie en de American Football Conference, voor de fusie bekend als de American Football League.

Aanloop naar de Super Bowl bewerken

Traditioneel start het American Football-seizoen in september. De tweeëndertig teams werken hun wedstrijden af in respectievelijk de NFC en de AFC in hun eigen divisie van vier teams. Tegen het einde van december zijn de competities afgelopen, waarna in januari de play-offs worden gespeeld die twee kampioenen opleveren, één uit de NFC en één uit de AFC. Deze twee teams spelen de Super Bowl.

De wedstrijd bewerken

De wedstrijd werd tot 2001 steeds in de maand januari gehouden, vanaf 2004 wordt de wedstrijd steeds in de eerste week van februari gespeeld. Het stadion waar de wedstrijd gespeeld zal worden, wordt doorgaans drie tot vijf jaar voor de betreffende Super Bowl vastgelegd. De Super Bowl wordt doorgaans op neutraal terrein gespeeld en daarom is er een regeling om het thuis- en uitteam vast te stellen. De teams uit de AFC worden beschouwd als het thuisteam in de Super Bowls met een even nummer, de teams uit de NFC hebben het thuisvoordeel tijdens de Super Bowls met een oneven nummer. De volgnummers van de Super Bowl wordt traditioneel met Romeinse cijfers geschreven. Na de wedstrijd wordt aan het winnend team de trofee "Vince Lombardi" uitgereikt, genoemd naar New York Giants, Green Bay Packers en Washington Redskins-coach die in 1970 overleed aan kanker. De beste speler wordt bekroond met de Super Bowl Most Valuable Player Award.

Televisie en amusement bewerken

 
Madonna in 2012

De Super Bowl wordt in de Verenigde Staten afwisselend uitgezonden op de zenders CBS, Fox en NBC. In Europa wordt de wedstrijd onder meer uitgezonden op de Britse zender BBC en diverse Fox-zenders.

Voor de start van de wedstrijd wordt traditioneel het Amerikaanse volkslied gebracht, The Star-Spangled Banner, gezongen door een zanger of zangeres die begeleid wordt door een orkest van een universiteit of van het leger. Artiesten die het volkslied zongen zijn onder meer Diana Ross, Neil Diamond, Billy Joel, Whitney Houston, Cher, Beyoncé, Christina Aguilera en Lady Gaga.

Tijdens de rust van een Super Bowl wedstrijd wordt er een halftime show gehouden. Dit is al een traditie sinds de eerste Super Bowl in 1967, toen enkele marsbands en de trompettist Al Hirt optraden. Later werden er vooral bekende popartiesten gevraagd. Tijdens de Super Bowl XXXVIII op 1 februari 2004 veroorzaakte het optreden van Janet Jackson en Justin Timberlake een enorme rel toen bij het optreden even een borst van de zangeres zichtbaar was, wat vanaf dan algemeen bekend werd onder de naam nipplegate.[5] Als gevolg hiervan wordt de Super Bowl voortaan met een kleine vertraging uitgezonden.

Volkslied en halftime show bewerken

Performers van het volkslied en tijdens de halftime show sinds 1990.

Editie Jaar Volkslied Halftime show
XXIV 1990 Aaron Neville Pete Fountain, Doug Kershaw, Irma Thomas & verscheidene marching bands
XXV 1991 Whitney Houston New Kids on the Block
XXVI 1992 Harry Connick, Jr. Gloria Estefan, Olympische kunstrijders, Brian Boitano & Dorothy Hamill
XXVII 1993 Garth Brooks Michael Jackson
XXVIII 1994 Natalie Cole Clint Black, Tanya Tucker, Travis Tritt, The Judds
XXIX 1995 Kathie Lee Gifford Patti Labelle, Indiana Jones & Marion Ravenwood, Teddy Pendergrass, Tony Bennett, Arturo Sandoval, Miami Sound Machine
XXX 1996 Vanessa L. Williams Diana Ross
XXXI 1997 Luther Vandross The Blues Brothers (Dan Aykroyd, John Goodman & James Belushi), ZZ Top, James Brown
XXXII 1998 Jewel Boyz II Men, Smokey Robinson, Martha Reeves, The Temptations, Queen Latifah
XXXIII 1999 Cher Chaka Khan, Gloria Estefan, Stevie Wonder, Big Bad Voodoo Daddy, Savion Glover, Kiss
XXXIV 2000 Faith Hill Phil Collins, Christina Aguilera, Enrique Iglesias, Toni Braxton, Edward James Olmos (verteller)
XXXV 2001 Backstreet Boys Ben Stiller, Adam Sandler, Chris Rock, Aerosmith, *NSYNC, Britney Spears, Mary J. Blige, Nelly
XXXVI 2002 Mariah Carey U2
XXXVII 2003 Dixie Chicks Shania Twain, No Doubt, Sting
XXXVIII 2004 Beyoncé Knowles Janet Jackson, P. Diddy, Nelly, Kid Rock, Justin Timberlake
XXXIX 2005 U.S. Military, Coast Guard & Naval Academy Paul McCartney
XL 2006 Aaron Neville & Aretha Franklin The Rolling Stones
XLI 2007 Billy Joel Prince
XLII 2008 Jordin Sparks Tom Petty and the Heartbreakers
XLIII 2009 Jennifer Hudson Bruce Springsteen and the E Street Band
XLIV 2010 Carrie Underwood The Who
XLV 2011 Christina Aguilera The Black Eyed Peas, Usher, Slash
XLVI 2012 Kelly Clarkson Madonna, LMFAO, Cirque du Soleil, Nicki Minaj, M.I.A., Cee Lo Green
XLVII 2013 Alicia Keys Beyoncé Knowles, Destiny's Child
XLVIII 2014 Renée Fleming Bruno Mars , Red Hot Chili Peppers[6]
XLIX 2015 Idina Menzel Katy Perry, Lenny Kravitz, Missy Elliott
50 2016 Lady Gaga Coldplay, Beyoncé, Bruno Mars
LI 2017 Luke Bryan Lady Gaga
LII 2018 P!nk Justin Timberlake
LIII 2019 Gladys Knight Maroon5, Travis Scott, Big Boi
LIV 2020 Demi Lovato Jennifer Lopez, Shakira
LV 2021 Jazmine Sullivan, Eric Church The Weeknd
LVI 2022 Mickey Guyton Dr. Dre, Snoop Dogg, Eminem, 50 Cent, Mary J. Blige, Kendrick Lamar
LVII 2023 Chris Stapleton Rihanna
LVIII 2024 Reba McEntire Usher

Edities bewerken

# Editie Datum Winnend team Score Verliezend team Stadion Stad Toeschouwers
1 I 15 januari 1967 Green Bay Packers 35–10 Kansas City Chiefs Los Angeles Memorial Coliseum Los Angeles, Californië 61.946
2 II 14 januari 1968 Green Bay Packers 33–14 Oakland Raiders Miami Orange Bowl Miami, Florida 75.546
3 III 12 januari 1969 New York Jets 16–7 Baltimore Colts Miami Orange Bowl Miami, Florida 75.389
4 IV 11 januari 1970 Kansas City Chiefs 23–7 Minnesota Vikings Tulane Stadium New Orleans, Louisiana 80.562
5 V 17 januari 1971 Baltimore Colts 16–13 Dallas Cowboys Miami Orange Bowl Miami, Florida 79.204
6 VI 16 januari 1972 Dallas Cowboys 24–3 Miami Dolphins Tulane Stadium New Orleans, Louisiana 81.023
7 VII 14 januari 1973 Miami Dolphins 14–7 Washington Redskins Los Angeles Memorial Coliseum Los Angeles, Californië 90.182
8 VIII 13 januari 1974 Miami Dolphins 24–7 Minnesota Vikings Rice Stadium Houston, Texas 71.882
9 IX 12 januari 1975 Pittsburgh Steelers 16–6 Minnesota Vikings Tulane Stadium New Orleans, Louisiana 80.997
10 X 18 januari 1976 Pittsburgh Steelers 21–17 Dallas Cowboys Miami Orange Bowl Miami, Florida 80.187
11 XI 9 januari 1977 Oakland Raiders 32–14 Minnesota Vikings Rose Bowl Pasadena, Californië 103.438
12 XII 15 januari 1978 Dallas Cowboys 27–10 Denver Broncos Louisiana Superdome New Orleans, Louisiana 76.400
13 XIII 21 januari 1979 Pittsburgh Steelers 35–31 Dallas Cowboys Miami Orange Bowl Miami, Florida 79.484
14 XIV 20 januari 1980 Pittsburgh Steelers 31–19 Los Angeles Rams Rose Bowl Pasadena, Californië 103.985
15 XV 25 januari 1981 Oakland Raiders 27–10 Philadelphia Eagles Louisiana Superdome New Orleans, Louisiana 76.135
16 XVI 24 januari 1982 San Francisco 49ers 26–21 Cincinnati Bengals Pontiac Silverdome Pontiac, Michigan 81.270
17 XVII 30 januari 1983 Washington Redskins 27–17 Miami Dolphins Rose Bowl Pasadena, Californië 103.667
18 XVIII 22 januari 1984 Los Angeles Raiders 38–9 Washington Redskins Tampa Stadium Tampa, Florida 72.920
19 XIX 20 januari 1985 San Francisco 49ers 38–16 Miami Dolphins Stanford Stadium Stanford, Californië 84.059
20 XX 26 januari 1986 Chicago Bears 46–10 New England Patriots Louisiana Superdome New Orleans, Louisiana 73.818
21 XXI 25 januari 1987 New York Giants 39–20 Denver Broncos Rose Bowl Pasadena, Californië 101.063
22 XXII 31 januari 1988 Washington Redskins 42–10 Denver Broncos Jack Murphy Stadium San Diego, Californië 73.302
23 XXIII 22 januari 1989 San Francisco 49ers 20–16 Cincinnati Bengals Joe Robbie Stadium Miami, Florida 75.129
24 XXIV 28 januari 1990 San Francisco 49ers 55–10 Denver Broncos Louisiana Superdome New Orleans, Louisiana 72.919
25 XXV 27 januari 1991 New York Giants 20–19 Buffalo Bills Tampa Stadium Tampa, Florida 73.813
26 XXVI 26 januari 1992 Washington Redskins 37–24 Buffalo Bills Metrodome Minneapolis, Minnesota 63.130
27 XXVII 31 januari 1993 Dallas Cowboys 52–17 Buffalo Bills Rose Bowl Pasadena, Californië 98.374
28 XXVIII 30 januari 1994 Dallas Cowboys 30–13 Buffalo Bills Georgia Dome Atlanta, Georgia 72.817
29 XXIX 29 januari 1995 San Francisco 49ers 49–26 San Diego Chargers Joe Robbie Stadium Miami, Florida 74.107
30 XXX 28 januari 1996 Dallas Cowboys 27–17 Pittsburgh Steelers Sun Devil Stadium Tempe, Arizona 76.347
31 XXXI 26 januari 1997 Green Bay Packers 35–21 New England Patriots Louisiana Superdome New Orleans, Louisiana 72.301
32 XXXII 25 januari 1998 Denver Broncos 31–24 Green Bay Packers Qualcomm Stadium San Diego, Californië 68.912
33 XXXIII 31 januari 1999 Denver Broncos 34–19 Atlanta Falcons Pro Player Stadium Miami, Florida 74.803
34 XXXIV 30 januari 2000 St. Louis Rams 23–16 Tennessee Titans Georgia Dome Atlanta, Georgia 72.625
35 XXXV 28 januari 2001 Baltimore Ravens 34–7 New York Giants Raymond James Stadium Tampa, Florida 71.921
36 XXXVI 3 februari 2002 New England Patriots 20–17 St. Louis Rams Louisiana Superdome New Orleans, Louisiana 72.922
37 XXXVII 26 januari 2003 Tampa Bay Buccaneers 48–21 Oakland Raiders Qualcomm Stadium San Diego, Californië 67.603
38 XXXVIII 1 februari 2004 New England Patriots 32–29 Carolina Panthers Reliant Stadium Houston, Texas 71.525
39 XXXIX 6 februari 2005 New England Patriots 24–21 Philadelphia Eagles TIAA Bank Field Jacksonville, Florida 78.125
40 XL 5 februari 2006 Pittsburgh Steelers 21–10 Seattle Seahawks Ford Field Detroit, Michigan 68.206
41 XLI 4 februari 2007 Indianapolis Colts 29–17 Chicago Bears Dolphin Stadium Miami, Florida 74.512
42 XLII 3 februari 2008 New York Giants 17–14 New England Patriots University of Phoenix Stadium Glendale, Arizona 71.101
43 XLIII 1 februari 2009 Pittsburgh Steelers 27–23 Arizona Cardinals Raymond James Stadium Tampa, Florida 70.774
44 XLIV 7 februari 2010 New Orleans Saints 31–17 Indianapolis Colts Sun Life Stadium Miami, Florida 74.059
45 XLV 6 februari 2011 Green Bay Packers 31–25 Pittsburgh Steelers Cowboys Stadium Arlington, Texas 103.219
46 XLVI 5 februari 2012 New York Giants 21–17 New England Patriots Lucas Oil Stadium Indianapolis, Indiana 68.658
47 XLVII 3 februari 2013 Baltimore Ravens 34–31 San Francisco 49ers Mercedes-Benz Superdome New Orleans, Louisiana 71.024
48 XLVIII 2 februari 2014 Seattle Seahawks 43–8 Denver Broncos MetLife Stadium East Rutherford, New Jersey 82.529
49 XLIX 1 februari 2015 New England Patriots 28–24 Seattle Seahawks University of Phoenix Stadium Glendale, Arizona 70.288
50 50 7 februari 2016 Denver Broncos 24–10 Carolina Panthers Levi's Stadium Santa Clara, California 71.088
51 LI 5 februari 2017 New England Patriots 34–28 OT Atlanta Falcons NRG Stadium Houston, Texas 70.807
52 LII 4 februari 2018 Philadelphia Eagles 41–33 New England Patriots U.S. Bank Stadium Minneapolis, Minnesota 67.612
53 LIII 3 februari 2019 New England Patriots 13–3 Los Angeles Rams Mercedes-Benz Stadium Atlanta, Georgia 70.081
54 LIV 2 februari 2020 Kansas City Chiefs 31–20 San Francisco 49ers Hard Rock Stadium Miami Gardens, Florida 62.417
55 LV 7 februari 2021 Tampa Bay Buccaneers 31–9 Kansas City Chiefs Raymond James Stadium Tampa, Florida 24.835
56 LVI 13 februari 2022 Los Angeles Rams 23–20 Cincinnati Bengals SoFi Stadium Los Angeles, California 70.048
57 LVII 12 februari 2023 Kansas City Chiefs 38–35 Philadelphia Eagles State Farm Stadium Glendale, Arizona 67.827
58 LVIII 11 februari 2024 Kansas City Chiefs 25-22 San Francisco 49ers Allegiant Stadium Paradise, Nevada 61.629

Overwinningen en finaleplaatsen per team bewerken

 
Barack Obama met een shirt van de Pittsburgh Steelers, het team dat gedeeld recordhouder is met zes Super Bowl-overwinningen
Rang Team Winst Verlies
1 New England Patriots 6 5
2 Pittsburgh Steelers 6 2
3 Dallas Cowboys 5 3
4 San Francisco 49ers 5 2
5 Green Bay Packers 4 1
6 New York Giants 4 1
7 Denver Broncos 3 5
8 Los Angeles/Oakland Raiders 3 2
9 Washington Football Team/Washington Redskins 3 2
10 Kansas City Chiefs 3 2
11 Miami Dolphins 2 3
12 Los Angeles/St. Louis Rams 2 3
13 Baltimore/Indianapolis Colts 2 2
14 Tampa Bay Buccaneers 2 0
15 Baltimore Ravens 2 0
16 Philadelphia Eagles 1 3
17 Seattle Seahawks 1 2
18 Chicago Bears 1 1
19 New Orleans Saints 1 0
20 New York Jets 1 0
21 Minnesota Vikings 0 4
22 Buffalo Bills 0 4
23 Cincinnati Bengals 0 3
24 Carolina Panthers 0 2
25 Atlanta Falcons 0 2
26 San Diego Chargers 0 1
27 Tennessee Titans 0 1
28 Arizona Cardinals 0 1

Externe links bewerken

Zie de categorie Super Bowl van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.