Stralingsvrij staal
Stralingsvrij staal is eender welk staal, geproduceerd voor de ontsteking van de eerste atoomwapens in de jaren '40 en '50 van de twintigste eeuw. Door de Trinity-test en de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki in 1945 en de daarop volgende nucleaire testen tijdens de vroege jaren van de Koude Oorlog, is de achtergrondstraling op aarde gestegen. Hedendaags staal is vervuild met radionuclides omdat voor de productie gebruik wordt gemaakt van zuurstof uit de radio-actief-vervuilde atmosfeer. Stralingsvrij staal wordt zo genoemd omdat het niet vervuild is met zogenaamde radionuclides. Dit staal wordt gebruikt in apparatuur die in grote mate gevoelig is voor het detecteren van radionuclides.
Tegenwoordig zijn schepen die gebouwd zijn vóór de Trinity test de voornaamste bron van stralingsvrij staal . Bijvoorbeeld de gezonken Duitse vloot in Scapa Flow.[1]
Radionuclide contaminatie bewerken
Van 1856 tot midden de twintigste eeuw werd staal geproduceerd volgens het bessemerprocedé, waarbij lucht uit de atmosfeer in bessemerconverters wordt gepompt om zo het ruwijzer tot staal te converteren. Halfweg de twintigste eeuw zijn veel staalfabrieken overgeschakeld op het oxystaalprocedé. Dit procedé maakt gebruik van zuivere zuurstof in plaats van lucht. Desalniettemin maken beide processen gebruik van een gas uit de atmosfeer dat vervuild kan zijn met radio-actieve deeltjes zoals kobalt-60. Deze deeltjes maken het staal licht radio-actief.[2]
Het antropogene niveau van achtergrondstraling kende zijn hoogtepunt in 1963 met 0,11 mSv per jaar boven het natuurlijke niveau. In dat jaar is de "Partial Nuclear Test Ban Treaty" uitgevaardigd. Hierna is het antropogene aandeel in de achtergrondstraling gedaald tot 0,005 mSv per jaar boven het natuurlijk niveau.[3]
Kobalt-60 vervuilt echter nog altijd het hedendaags staal, omdat het gerecycled wordt van schroot.[4] Echter is dit tegenwoordig nog maar met kleine hoeveelheden, aangezien de halveringstijd van kobalt-60 maar 5,3 jaar is. Dit betekent dat staal geproduceerd in 1945 nog maar 0,04% van het originele concentratieniveau kobalt-60 bevat in 2022. Dit niveau is dan nog maar 0,2% in het staal van de laatste bovengrondse testen van 1975. Naarmate de tijd vordert zal het nut van stralingsvrij staal vervagen tot een herinnering.
Noodzakelijkheid bewerken
De volgende toestellen zijn voorbeelden van toestellen die stralingsvrij staal nodig hebben:
- Geigertellers
- Medische apparatuur: bijvoorbeeld voor antropogammametrie
- Wetenschappelijke apparatuur: Fotonica
- Aeronautische en ruimtesensoren
Door het feit dat deze toestellen straling detecteren die afkomstig is van radioactive voorwerpen is er behoefte aan een heel laag niveau van straling van het toestel zelf voor optimale gevoeligheid.
Grafschennis bewerken
Het feit dat schepen de voornaamste bron van dit soort staal zijn, en dat het staal steeds zeldzamer wordt door het gebruik ervan, heeft er voor gezorgd dat er illegale berging plaatsvindt van de schepen die gezonken zijn voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 2017 is er een Chinees schip, de Chuan Hong 68, aan de ketting gelegd toen het bezig was met het illegaal bergen van een Zweedse tanker voor de kust van Borneo. Volgens de lokale autoriteiten had het schip op dat moment al hetzelfde gedaan met vijf andere schepen toen het betrapt werd door de Indonesische Marine.[5]
Nederlandse, Japanse, Britse, Amerikaanse en Australische oorlogswrakken hebben hetzelfde lot al ondergaan. Volgens internationale wetgeving zijn die schepen oorlogsgraven voor de bemanningsleden en de illegale berging ervan zorgde voor onrust bij de nabestaanden. Het ministerie van defensie van het Verenigd Koninkrijk eist dat de Indonesische overheid de zeemansgraven beschermt in hun wateren.[6]
Verdwenen Nederlandse schepen:
Verdwenen Britse schepen:
Ook een van de meest dierbare schepen van Australië, de HMAS Perth is bijna volledig verdwenen getuigt James Hunter van het Australisch Nationaal Maritiem Museum.
Bronnen, noten en/of referenties
|