Steenvoorde (buitenplaats)

buitenplaats in Rijswijk, Zuid-Holland

Steenvoorde is een landgoed in de Nederlandse plaats Rijswijk (Zuid-Holland), genoemd naar een middeleeuws kasteel dat zijn naam vermoedelijk dankt aan zijn ligging bij een voorde, een doorwaadbare plaats. Het maakt deel uit van De Voorden, een landgoed dat uit drie aaneengesloten buitenplaatsen bestaat: Steenvoorde, Overvoorde en De Voorde.

Het steenvoordepark in 2009
Restanten van Huis Steenvoorde bij opgraafwerkzaamheden in 1964

Hoewel een steenvoorde een doorwaadbare plaats met een harde bodem is, wijst het woord steen hier op een stenen huis of kasteel. Dat huis, op een grondstuk van 60 morgen land, bestond al in 1289 en werd toen bewoond door de seculiere kanunnik Gerard van Leyden, secretaris van graaf Floris V. In 1289 liet hij het huis na aan zijn zoon, ridder Jan van Steenvoorde. Het slot werd waarschijnlijk tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten afgebroken, maar later weer opgebouwd. Het bleef in het bezit van het geslacht Steenvoorde totdat het in 1483 verkocht werd aan Brunninck (Bruning) van Boshuijsen, compleet met 66 morgen land en toebehoren.

Tot 1568 werd het kasteel in leen uitgegeven door de graven van Holland. Aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog werd het opnieuw afgebroken. Vervolgens (nog voor 1580) werd er een hofstede gebouwd, die in 1778 werd afgebroken. In de 17e eeuw ontstond er nabij de hofstede een buitenplaats met dezelfde naam, die in de loop van de tijd in het bezit was van verschillende eigenaren. Op de kaart van Delfland van Samuel Cruquius uit 1712 staat Steenvoorde in twee percelen afgebeeld. Een perceel (met het landhuis) lag aan de noordzijde van de van Vredenburchweg (toen Zandweg), dit perceel staat vanaf de 19e eeuw bekend als Nieuwvoorde. Een tweede perceel met de naam Steenvoorde lag aan de zuidkant van de Zandweg, in het huidige Steenvoordepark. In 1802 kwam Steenvoorde in handen van Jacob van Vredenburch, de eigenaar van Overvoorde. Een van diens nakomelingen liet de buitenplaats in 1887 afbreken.

In Rijswijk herinneren de volgende namen aan de buitenplaats. De woonwijken Steenvoorde-Noord en Steenvoorde-Zuid, gebouwd in de tweede helft van de twintigste eeuw; de Steenvoordelaan en het Steenvoordepark.

Kaart van Rijswijk in 1712
Zie de categorie Huis Steenvoorde van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.