Shrivijaya
Shrivijaya (Indonesisch: Sriwijaya) was een hindoeïstisch-boeddhistisch rijk op Sumatra in Indonesië. Aan het einde van de 7e eeuw breidde het rijk zich uit vanuit de hoofdstad dichtbij het huidige Palembang (Zuid-Sumatra) en verwierf de controle over de nabijgelegen havens.
| Srivijaya-rijk Kadatuan Sriwijaya Kemaharajaan Sriwijaya | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rijk | |||||
| |||||
| Kaart | |||||
| |||||
| Algemene gegevens | |||||
| Hoofdstad | Palembang, Centraal Java (vroege periode), Talat Chaiya (regionale hoofdstad), Jambi (late periode) | ||||
| Talen | Maleis, Sanskriet | ||||
| Religie(s) | Mahayana, hindoeïsme | ||||
| Geschiedenis van Indonesië |
|
|
|
Naar chronologie
Vroege vorstendommen
De opkomst van de moslimstaten
Koloniaal Indonesië
De opkomst van Indonesië
Onafhankelijk Indonesië
|
|
|
Portaal  IndonesiëPortaal Geschiedenis
|
Opkomst en hoogtepunt Bewerken
De eerste verwijzing naar Shrivijaya, dat 'glorieuze overwinning' betekent, dateert uit 671. De Chinese monnik I-Tsing verbleef op weg naar India een half jaar in Palembang. In die tijd was Palembang een belangrijk boeddhistisch centrum voor onderwijs en handel. Volgens I-Tsing verbleven er in de stad meer dan duizend boeddhistische monniken en hij adviseerde andere Chinese monniken om tijdens hun doorreis naar India eerst Shrivijaya aan te doen om daar Sanskriet te leren.
Bijna alle bekende verslagen over Shrivijaya zijn geschreven door buitenlandse bezoekers aan het koninkrijk. Waarschijnlijk had het rijk zelf ook palmbladmanuscripten (lontar), maar daarvan is niets bewaard gebleven. Wel zijn inscripties op stenen gevonden, de meeste uit de periode tussen 682 en 686. Deze inscripties bevatten geloften van trouw aan de koning en bedreigingen van goddelijke vergelding tegen rebellen tegen het rijk. Zelfs tot in zuidelijk Thailand zijn deze Shrivijayaanse inscripties gevonden. Waarschijnlijk omvatte het rijk op zijn hoogtepunt de kusten van Sumatra, het Maleisisch schiereiland en wellicht westelijk Borneo.
Het rijk bereikte deze bloeiperiode zo rond het jaar 1000. Chinese en Indiase bronnen melden dat heersers van Shrivijaya geldelijke ondersteuning boden aan de bouw van tempels in deze landen. Ook het dichtbevolkte Java scheen in deze periode onder invloed te staan van dit Sumatraanse rijk.
Ondergang van het koninkrijk Bewerken
Het rijk werd kort daarna echter getroffen door een vernietigende aanval vanuit het machtige Chola-koninkrijk in Zuid-India, in 1025. Een inscriptie op een muur van een Indiase tempel in Tanjore verhaalt van een Indiase armada die de zeestraat doorvoer en de ene na de andere Shrivijayaanse haven onderwierp, waaronder ook de hoofdstad. De exacte reden voor de aanval is niet duidelijk, maar aannemelijk is dat de Indiase handelaren genoeg hadden van de hoge belastingen die hen door het Shrivijaya-rijk werden opgelegd bij binnenreizen van het gebied.
In 1080 onderwierp een oude rivaal van Shrivijaya, Melayu, gelegen in het huidige Jambi, het rijk en maakte er een vazalstaat van. In de 12e en 13e eeuw overheerste Melayu het rijk op politiek en economisch gebied.
De ondergang van het rijk werd in 1278 ingezet met een aanval op Melayu door het Oost-Javaanse koninkrijk Singhasari. Javaanse bronnen verhalen van een Sumatraanse prinses die meegenomen werd naar Java en daar trouwde met een Javaanse prins, wellicht een prins van Majapahit. Ze kregen een zoon, Adityavarman, die zich op Sumatra vestigde, eerst in Batang Hari, het vaderland van zijn moeder, later in de hooglanden van Minang (Padangse Bovenlanden) in West-Sumatra. Deze half-Sumatraanse, half-Javaanse prins liet, naast een gigantisch standbeeld van zichzelf als de boeddhistische godheid Bhairava staande op een stapel menselijke schedels, vele inscripties na. Maar vele daarvan zijn niet gekopieerd of vertaald. Een van de redenen hiervan is dat de inscripties geschreven waren in een ongewone taal die Oud-Maleis combineert met ongrammaticaal Sanskriet. De laatste inscriptie dateert van 1374, waarin melding wordt gemaakt van een kroonprins, Ananggavarman. Daarna blijft het stil op Sumatra, tot de komst van de Europeanen, zo'n driehonderd jaar later.