Spoorlijn 124 (België)

spoorlijn Brussel - Charleroi, België
(Doorverwezen vanaf Spoorlijn 124C)

Spoorlijn 124 is een Belgische spoorlijn die Brussel met Charleroi verbindt. De spoorlijn is 55,9 km lang en is een belangrijke lijn voor het reizigersvervoer in België.

Spoorlijn 124
Brussel-Zuid - Charleroi-Centraal
Spoorlijn 124 op de kaart
Totale lengte55,9 km
Spoorwijdtenormaalspoor 1435 mm
Aangelegd doorBelgische Staat
Geopend
Brussel Zuid - Kalevoet: 20 september 1873
Kalevoet - St Genesius Rode: 22 december 1873
St Genesius Rode - Waterloo: 1 februari 1874
Waterloo - Eigenbrakel: 10 maart 1874
Eigenbrakel - Lillois: 10 april 1874
Lillois - Luttre: 1 juni 1874
Luttre - Charleroi Zuid: 23 oktober 1843
Huidige statusin gebruik
Geëlektrificeerd1949
Aantal sporen2
Baanvaksnelheid
Brussel - Nijvel: 120
Nijvel - Luttre: 140
Luttre - Charleroi: 120
Treindienst doorNMBS
Traject
ddSHI2g+ldSHI2glrdSHI2g+r lijn 0 van Brussel-Noord
exKBHFaqvSTR-eABZg+rvSTR- Bogaarden
dSHI2+ldSHI2gr+ldSHI2grdSTR
v-SHI2grdSTRdSHI2gldSHI2l+rdSHI2+r
udSTRqdBRÜCKE1rvSTRvSTRdBRÜCKE1ludSTRq
dSHI2+ldSHI2r+ldSHI2gr+ldSHI2grdSTRdSHI2gldSHI2l+rdSHI2+r
dBRÜCKE1rvSTRvSTRvSTRdBRÜCKE1l
utSTRq + vBHF-L
vBHF-M +
vBHF-M +
utSTRq + vBHF-R
0,0 Brussel-Zuid
dSTRvÜSTlvÜSTdSTRvÜST
vÜSTvÜSTdSHI2gldSHI2g+lrdSHI2grdSTR
dSTRvÜSTrdSTRdSHI2g+ldSHI2glrdSHI2g+rdSTR
vÜSTrdSTRvÜSTrdSTRvÜSTl
dSTRv-SHI2g+rvSTRvSTRdSTR
dKRZodSTRqdABZgrvSTRdSTRvSTR lijn 28 naar Schaarbeek
dSTRvSHI2+lvSHI2r+lvSHI2r-STRdSTR
dSHI2ld-KRZ2+4udKRZc3udSTRvSTR-vSTR
ddKRZc1udKRZ2+4u-d-KRZ2+4udKRZc3udvSTR
v-STRdSTRdKRZc1udKRZ2+4u-vSHI2+r-STRdSTR
v-STRdSTRvSTRvÜSTo+rdSTR lijn 96N van Brussel-Zuid
ddKRZludKRZmudKRZmudKRZmudKRZmudKRZrudABZg+r 1,8 Y Vorst-Oost, lijn 28/3 van Y Kuregem
ddSTRrvSTRvSTRvSTR lijn 96A naar Halle
vSTRr-STRvSTRvSTR
ddSTRrvSTRvSTR lijn 50A naar Oostende
vSTRr-STRvSTR lijn 96D naar Vorst-Rijtuigen
dvSTRrdSTR lijn 96 naar Quévy
lijn 96N naar Halle
v-SHI4+lv-SHI4r
dmKRZo
dBHF 3,1 Vorst-Oost
dBHF 4,0 Ukkel-Stalle
dmKRZo
dBHF 5,6 Ukkel-Kalevoet
dmKRZo
dKRZo lijn 26, Halle - Schaarbeek
vSTR-STR+l lijn 26/5 van Y Linkebeek/ Halle
vÜSTu+r
vSHI2g+l- 7,4 Y Linkebeek
dSTR+GRZq grens Brussel - Vlaams-Brabant
dBHF 7,8 Linkebeek
dHST 9,1 Holleken
dSTRuexdSTR+l buurtspoorlijn R opgebroken
dBHFuexdKHSTe 11,4 Sint-Genesius-Rode
dHST 12,6 De Hoek
dSTR+GRZq grens Vlaams-Brabant - Waals-Brabant
dBHF 15,5 Waterloo
deABZg+r lijn 115 van Roosbeek opgebroken
dvSHI2gl-uexdSTR+l buurtspoorlijn W opgebroken
uexdKHSTavBHFuexdHST 18,8 Eigenbrakel
uexdABZlremvKRZuuexdSTRr buurtspoorlijn 316 opgebroken
vSHI2g+l-
dSKRZ-Au
dBHF 23,4 Lillois
deABZg+l lijn 141 van Court-Saint-Étienne opgebroken
ddSHI2+ldSHI2glrdSHI2+r lijn 124C en lijn 124B naar Nijvel
dedKDSTxeevBHF 28,1 Baulers
devÜSTxdSTR
dexdSTRrvSTR lijn 141 naar Manage opgebroken
vBHF 29,3 Nijvel
vSHI2g+l-
dSKRZ-Au
deHST 33,6 Bois-de-Nivelles
deABZgl 33,8 Y Bois-de-Nivelles, lijn 131 naar Y Noir-Dieu opg.
dSKRZ-Au
dSTR+GRZq grens Waals-Brabant - Henegouwen
dBHF 37,0 Obaix-Buzet
dhKRZWae Kanaal Charleroi-Brussel
vSTR+r-STR lijn 117 van 's-Gravenbrakel
v-SHI2grvSTR-
v-STRvÜSTr
v-DSTvBHF 40,9 Luttre
dvÜSTlxrdSTR
ddENDExevÜSTl
dexdABZgrvSTR lijn 120 naar Trazegnies opgebroken
dexdWBRÜCKEvWBRÜCKE1 Kanaal Charleroi-Brussel
tot 1968
exv-STRvSTR-eABZgl lijn 119 naar Châtelet opgebroken
dexdSTRlevKRZu lijn 119 naar Châtelet nooit voltooid
evHST 43,4 La Chaussée
vSKRZ-Au
vBHF 46,5 Courcelles-Motte
emvKRZu buurtspoorlijnen 57, 58, 59, 61, 63, 64 opgebroken
v-STRevSHI2gl-
dedKRZluedKRZmuexdKRZru lijn 121, Wilbeauroux - Lambusart opgebroken
dvÜSTrexdENDEe Rue des Gosselies
veABZg+r-STR lijn 112A van Piéton opgebroken
dexdSTR+levKRZo van Fosse Saint-Quentin opgebroken
devÜSTrdSTR
ddBHF-LvBHF-R 48,7 Roux
demdKRZoemvKRZo buurtspoorlijnen 41, 42, 47, 61, 64, 84, 87
evSTR+r-STRvSTR lijn 266 van Fosse 6 / Perier opgebroken
exdABZgldBRÜCKE1rdSTRdBRÜCKE1lexKBSTeq Rivages de Sart-lez-Moulin
evÜSTrvSTR
vDSTvSTR 49,5 Monceau
vÜSTvSTR
exKBSTaqedABZgredABZg2evKRZc3u Fosse 4 / Martinet
ddABZgredSTR+c1evKRZ2+4uexdSTRc3 lijn 112/1 naar Y Martinet
vSTR-ENDEeevKRZc1uexvSTR+4-
dvSHI2gl-vSTRexdABZgl lijn 260 naar Charleroi-W.
lijn 260A naar Amercoeur
ddKRZudABZg+rvSTRexdSTR lijn 112 van La Louvière-Centrum
+
SPLg+2 + vSTR-
vSTR + STRc3
exvSTR- +
ddKBSTxedSTRc1dABZg+4xvSTR
dexdSHI2l+mrexdSHI2+rdSTRxvSTR buurtspoorlijn 80 opgebroken
duexmdKRZoexdABZgrvSTRexdSTR lijn 268 naar Monceau-Usines opgebroken
duexdSHI2lexdSHI2l+mredSHI2g+rxvSTR
uexdHSTvBHFexdDST 52,9 Marchienne-au-Pont
uexdSTRvSTRexdABZgl lijn 268A naar Fosse 2 opgebroken
uexdSTRvSTRexdENDEe
duexdABZqlemvKRZo buurtspoorlijnen 31, 89, 90, 92 opgebroken
vSKRZ-Ao
vWBRÜCKE1 Samber
mvKRZo metro M1 M2
vABZgr-STR Y La Sambre
lijn 124A/1 naar La Sambre
vSTR-eABZg+l lijn 119A van Jumet-Brûlotte opgebroken
evBHF 53,7 Marchienne-Est
ddSTR+rvSTR lijn 130A van Erquelinnes
dvÜSTldSTR Y du Nord, lijn 124/2 naar Marcinelle
dv-STRvÜSTldKBSTa
vSTRvÜSTl
v-STRvSTRvSHI2gl-
v-STRvSTRvDST 54,9 Marcinelle
dvSTRvSTR-ABZgldSTRl lijn 140 naar Ottignies
vSTRvÜSTr
dSTRvÜSTrdSTR
vÜSTrvSTR-ABZg+l lijn 140/1 van Charleroi-West
emdKRZluemdKRZmuemdKRZmuemdKRZru buurtspoorlijn 54, 55, 57, 58, 70, 71 opgebroken
vBHF-LvBHF-R 55,9 Charleroi-Centraal
emdKRZluemdKRZmuemdKRZmuemdKRZru tram 8, 9 opgebroken
dSHI2ldSHI2g+lrdSHI2lrdSHI2g+r lijn 130C naar Châtelet
v-STR lijn 130 naar Namen

Geschiedenis

bewerken

Op 23 oktober 1843 werd de spoorlijn tussen Luttre en Charleroi officieel ingehuldigd. Op 20 september 1873 werd de spoorlijn tussen Brussel-Zuid en Ukkel-Kalevoet geopend. In de daaropvolgende maanden zou telkens een stuk bijgebouwd worden richting Luttre. Op 22 december 1873 konden de treinen doorrijden tot Sint-Genesius-Rode, vanaf 1 februari 1874 tot Waterloo, vanaf 10 maart tot Eigenbrakel, vanaf 10 april tot Lillois en op 1 juni 1874 was de spoorlijn tussen Brussel en Charleroi volledig klaar. De spoorlijn werd van bij het begin op dubbelspoor aangelegd.

Op 19 november 1949 was de spoorlijn over de hele lengte geëlektrificeerd met een bovenleidinsspanning van 3 kV.

De maximumsnelheid op de lijn bedraagt 120 km/u. Op het baanvak Nijvel - Luttre is de maximumsnelheid opgetrokken tot 140 km/u. De doorrit van het sporencomplex van Baulers en het station Nijvel is beperkt tot 60 km/u (40 km/u op de lijnen 124B en 124C). Op spoorlijn 124A zijn de doorgangen in de stations eveneens beperkt in snelheid: het station Luttre aan 100 km/u, het station Courcelles-Motte aan 80 km/u en het station Roux aan 90 km/u. Het traject tussen station Marchienne-au-Pont en station Charleroi-Centraal is eveneens beperkt tot 90 km/u op spoorlijn 124A.

Spoorwegongeval

bewerken
  Zie ook Treinramp Luttre voor het hoofdartikel over dit onderwerp

Op de avond van 16 augustus 1974 ontspoorde de trein Charleroi-Antwerpen op de spoorwegbrug van Luttre. Door een te grote uitzetting van de sporen op spoorlijn 124 net vóór de brug ging het treinstel door de mazen van de vakwerkbrug. Enkele wagons vatten vuur en werden herleid tot schroot. Ook de brug raakte zwaar beschadigd en stortte uiteindelijk in. Er vielen 17 doden en 48 zwaargewonden. Dit was een van de ergste spoorwegongevallen in de geschiedenis van de NMBS.

Stations

bewerken

Net zoals bij de stations langs spoorlijn 25, zijn alle stations voorzien van hoge perrons. Dit komt door de eerste elektrische treinen die nog geen extra lage trede hadden om makkelijk op een laag perron te kunnen uitstappen.

Treindiensten

bewerken

De NMBS verzorgt het personenvervoer met IC, L-, Piekuur- en ICT-treinen.

Serie Treinsoort Route Bijzonderheden
IC 05 Intercity (NMBS) Charleroi-CentraalBrussel-ZuidAntwerpen-CentraalAntwerpen-Luchtbal Rijdt alleen op werkdagen.
IC 07 Intercity (NMBS) Charleroi-CentraalBrussel-ZuidAntwerpen-CentraalEssen Rijdt alleen op werkdagen.
IC 19 Intercity (NMBS) KortrijkMoeskroenHerzeeuwFroyennes – /DoornikBergenCharleroi-CentraalNamen Eerst en laatste ritten van/naar Kortrijk.
IC 25 Intercity (NMBS) MoeskroenDoornikBergenCharleroi-CentraalNamenLuik-GuilleminsHerstalLiers Rijdt in het weekend tussen Moeskroen en Liers.
IC 31 Intercity (NMBS) [ Charleroi-Centraal – ] Brussel-ZuidMechelenAntwerpen-Centraal In het weekend vanaf Charleroi-Centraal.
L 4350C L-trein (NMBS) Charleroi-CentraalLuttreManageLa Louvière-Centrum Rijdt op werkdagen tussen 's-Gravenbrakel en Manage.
ICT 6700 Toeristentrein (NMBS) Charleroi-CentraalBergenDoornikMoeskroenBruggeBlankenberge Rijdt in juli en augustus.
P 7720/8720 Piekuurtrein (NMBS) Jemeppe-sur-SambreCharleroi-CentraalBrussel-ZuidSchaarbeek Rijdt alleen op werkdagen.
P 7770/8770 Piekuurtrein (NMBS) [ Manage – [ Luttre ] / [ BergenQuévy ] / [ 's-Gravenbrakel ] ] / [ La Louvière-Zuid – [ Bergen ] / [ Luttre ] / [ Charleroi-Centraal ] ] Rijdt alleen op werkdagen.
P 7790/8790 Piekuurtrein (NMBS) LuttreCharleroi-Centraal Rijdt alleen op werkdagen.

Gewestelijk Expresnet

bewerken

Op het traject rijdt het Gewestelijk Expresnet de volgende routes:

Treintype Verbinding Opmerkingen
S1 Antwerpen-Centraal - Mechelen - Brussel - Nijvel Rijdt maandag tot en met zaterdag, 2×/u.
Nijvel - Holleken - Brussel-Noord Rijdt op zon- en feestdagen, 1×/u.
S9 Nijvel - Brussel-Shuman - Leuven - Landen Week: 1×/u.
S19 Brussels Airport-Zaventem - Brussel-Schuman - Nijvel - Charleroi-Centraal Rijdt in het weekend Eigenbrakel - Leuven

Aansluitingen

bewerken

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Brussel-Zuid
Spoorlijn 0 tussen Brussel-Noord en Brussel-Zuid
Spoorlijn 28 tussen Brussel-Zuid en Schaarbeek
Spoorlijn 50A tussen Brussel-Zuid en Oostende
Spoorlijn 50C tussen Brussel-Zuid en Y Sint-Katarina-Lombeek
Spoorlijn 96 tussen Brussel-Zuid en Quévy
Spoorlijn 96A tussen Brussel-Zuid en Halle
Spoorlijn 96B tussen Brussel-Zuid en Vorst-Rijtuigen
Spoorlijn 96C tussen Brussel-Zuid en Bundel Gent
Spoorlijn 96D tussen Brussel-Zuid en Vorst-Rijtuigen
Spoorlijn 96N tussen Brussel-Zuid en Halle
Y Vorst-Oost
Spoorlijn 28/3 tussen Y Kuregem en Y Vorst-Oost
Y Linkebeek
Spoorlijn 26/5 tussen Y Linkebeek Halle en Y Linkebeek
Eigenbrakel
Spoorlijn 115 tussen Eigenbrakel en Roosbeek
Baulers
Spoorlijn 124B tussen Baulers en Nijvel
Spoorlijn 124C tussen Baulers en Nijvel
Spoorlijn 141 tussen Manage en Court-Saint-Etienne
Nijvel
Spoorlijn 124B tussen Baulers en Nijvel
Spoorlijn 124C tussen Baulers en Nijvel
Y Bois-de-Nivelles
Spoorlijn 131 tussen Y Noir-Dieu en Y Bois-de-Nivelles
Luttre
Spoorlijn 117 tussen 's-Gravenbrakel en Luttre
Spoorlijn 119 tussen Châtelet en Luttre
Spoorlijn 120 tussen Luttre en Trazegnies
Roux
Spoorlijn 112A tussen Roux en Piéton
Monceau
Spoorlijn 260 tussen Monceau en Charleroi-West
Spoorlijn 260A tussen Monceau en Amercoeur
Spoorlijn 266 tussen Monceau en Fosse 6
Spoorlijn 268 tussen Monceau en Monceau-Usines
Spoorlijn 268A tussen Marchienne-au-Pont en Fosse 2
Marchienne-au-Pont
Spoorlijn 112 tussen Marchienne-au-Pont en La Louvière-Centrum
Marchienne-Est
Spoorlijn 119A tussen Jumette-Brûlotte en Marchienne-Est
Marcinelle
Spoorlijn 140 tussen Ottignies en Marcinelle
Charleroi-Centraal
Spoorlijn 130 tussen Namen en Charleroi-Centraal
Spoorlijn 130A tussen Charleroi-Centraal en Erquelinnes
Spoorlijn 130C tussen Charleroi-Centraal en Châtelet
Spoorlijn 140/1 tussen Charleroi-West en Charleroi-Centraal

Verbindingsspoor

bewerken
124A/1: Y La Sambre (lijn 124A) - La Sambre (lijn 130A, 132) (voorheen lijn 124/1)
124/2: Y du Nord (lijn 130A) - Marcinelle - lijn 140

Lijn 124A, 124B & 124C

bewerken

In het kader van het Gewestelijk Expresnet zijn er plannen om de spoorlijn uit te breiden tot vier sporen tussen Linkebeek en Nijvel. Tussen Luttre en Charleroi is de spoorlijn reeds uitgebreid tot een viersporige lijn. De twee extra sporen ten westen van spoorlijn 124 vormen daar spoorlijn 124A. Tussen Baulers en Nijvel is de spoorlijn ook viersporig, hier spreekt men over spoorlijn 124B voor het enkele spoor ten oosten van spoorlijn 124, en over spoorlijn 124C voor het enkele spoor ten westen van spoorlijn 124.

Het deel op Vlaams grondgebied start ten vroegste in september 2024.[1]

Zie ook

bewerken
  1. Infrabel voorzichtig positief over GEN-project op Vlaams stuk van lijn 124: “Maar start is ten vroegste in september 2024”, 6 november 2023, Het Nieuwsblad