Toonstelsel: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
verplaatst van toonschaal naar hier |
||
Regel 1:
Onder [[toonstelsel]] of '''toonsysteem''' verstaat men in de [[muziek]] de systematiek van een [[toonladder]], d.w.z. de wijze waarop een toonladder opgebouwd is. Zo kent men onder andere het toonstelsel van de majeur toonladder en van de mineur toonladder. Belangrijke andere toonstelsels zijn het [[twaalftoonstelsel]], het [[31-toonsverdeling|31-toonstelsel]], de [[pentatoniek]] en het [[microtonale muziek|microtonale toonsysteem]].
==Toonstelsel en toonladder==
[[Categorie:Muziek]]▼
Een toonladder is een geordende [[selectie]] [[toonhoogte|tonen]] uit een [[toonstelsel]]. De [[term]]en overlappen elkaar vaak en kunnen dan beide gebruikt worden. Men spreekt echter bij de [[constructie]] van [[muziekinstrument]]en van toonstelselverdelingen (op de hals van een [[gitaar]] bijvoorbeeld) en bij [[muziek]] eerder van een toonladder.
==Westerse toonsysteem==
{{main|Gelijkzwevende stemming}}
In het Westen is in de huidige tijd de [[gelijkzwevende stemming]] de meest gebruikte [[stemming (muziek)|stemming]]. De [[gelijkzwevende stemming]] of evenredig zwevende temperatuur is, voor instrumenten met vaste stemming, de meest gebruikelijke [[stemming (muziek)|stemming]], in 12 tonen per [[octaaf (muziek)|octaaf]]. Het octaaf wordt in 12 "even grote" afstanden verdeeld, d.w.z. de verhouding van de frequenties van twee opeenvolgende halve tonen is steeds dezelfde. Bijgevolg wijken alle [[interval (muziek)|interval]]len, behalve het octaaf, af van de reine stemming. Alle gelijknamige intervallen klinken even [[vals (muziek)|vals]], althans evenredig vals, vandaar de naam ''evenredig zwevende'' stemming. Voordeel van deze stemming is, dat ze gelijk blijft als op een andere [[toonsoort]] wordt overgegaan, en er dus niet opnieuw gestemd hoeft te worden.
==Alternatieve toonstelsels==
Er zijn muziektheoretici zoals [[Harry Partch]] die toonstelsels ontwikkelden met meer dan 12 tonen.
21-schalig, 19-schalig, [[31-toonsverdeling|31-schalig]], 43-schalig zijn gebruikelijke alternatieve gelijkzwevende toonsystemen. Ook zijn er veel alternatieve toonladders, met name in de [[wereldmuziek]], die in de meeste gevallen gebaseerd zijn op [[aliquot]]e series van reine [[Harmonische#Muziek|harmonischen]]. In de muziekwetenschap vallen andersoortige toonstelsels onder de noemer [[microtonale muziek|microtonaliteit]].
In veel niet-westerse muziek, bijvoorbeeld in de [[Arabische muziek]] bestaat een groot aantal [[maqam]] toonreeksen waarin ook kleinere afstanden dan de gebruikelijke hele en halve toon een rol spelen (bijv. [[kwarttoon]]afstanden)
Ook in de westerse traditie zijn pogingen gedaan om ook kleinere onderverdelingen aan te brengen, zoals de [[31-toonsverdeling]].
De [[Bohlen-Pierce-schaal]] is een toonstelsel waarbij het octaaf na de grondtoon de belangrijkste toon is, maar de [[duodecime]]. Het systeem verdeelt daarmee het totale interval van één toonladder over anderhalf octaaf.
==Zie ook==
*[[Breukgetal]]
*[[Lijst van intervallen]]
*[[Stemming (muziek)]]
*[[Microtonale muziek]]
*[[Toonladder]]
*[[Wikipedia:Wikiproject stemmingen (muziek)]]
{{Toonschalen}}
[[Categorie:Stemming (muziek)]]
| |||