Beersche Overlaat: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Hvg-oud (overleg | bijdragen)
k ]]
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Image:Panneau Traverse du Beerse Maas.jpg|thumb|right|500px400px|Paneel Traverse Beersche Maas]]
De '''Beerse Overlaat''' (of ''Beersche Overlaat'') is een vroegere verlaging in de dijk van de linkeroever van de [[Maas]] tussen de dorpen [[Gassel]] en [[Linden]], in de voormalige gemeente [[Beers]], nu gemeente [[Cuijk]]. Het is ook de naam van het terrein waar het water van de Overlaat in uitstroomde. De ''Beerse Overlaat'' is in 1942 gesloten.
 
==Terminologie==
* De naam ''Beerse Overlaat''' werd oorspronkelijk gebruikt voor twee natuurlijke lage oeverdelen van de Maas tussen [[Gassel]] en [[Linden (Cuijk)|Linden]] in de voorlmaligevoormalige gemeente Beers, nu gemeente [[Cuijk]] die bij de dijkaanleg in de 16e eeuw ingericht zijn als lage dijkvakken.
* Afgeleid hiervan werd de naam ''Beerse Overlaat'' al sind eeuwen ook gegeven aan de overlaatbedding, droge noodbedding die enkele kmkilometers breed en ruim 40 kmkilometer lang liep van Beers tot ten noorden van 's Hertogenbosch. Die overstroombedding was een rivierpoldergebied, dat 's winters tijdens hoog water onderliep en dan een tijdelijke rivier vormde, die men gewoonlijk ''Beersche'' of ''Beerse Maas'' noemde.
* De ''Beerse Overlaat'' symboliseerde voor de bewoners de plaag van de frequente overstromingen waar hij aanleiding toe gaf.
* Bij de aanleg van de spoorlijn Nijmegen- Venlo is de kleinere overlaat gedicht en erfde de andere overlaat de naam ''Beerse Overlaat''.
* Deze ''Beerse Overlaat'' is in 1942 gesloten. Sinds kort gebruikt men de uitdrukking ''traverse van de Beerse Overlaat'' of ''traverse van de Beerse Maas'' om de oude overstroombedding aan te geven.
 
==In een ver verleden==
De [[Maas]] stroomtstroomde in Nederland eerst door een vallei tussen de heuvels van de provincie [[Limburg (Nederland)|Limburg]]. Ter hoogte van [[Cuijk]] stootstootte de rivier in het noorden op de [[stuwwal]]len bij [[Mook]] en buigtboog hier westwaarts om door het vlakke lage gebied (minder dan 10 m boven [[NAP]]) van de [[Maaskant]] en het [[Maasland (Noord-Brabant)|Maasland]] te stromen naar de zee, die nog op 100 km afstand ligtlag. De Maas gedroeg zich in dit lage land als een ''vlechtrivier''. Sinds de laatste ijstijd heeft zij een netwerk van meanders en beddingen gevlochten, waarvan de sporen nog steeds zichtbaar zijn. Tegengehouden door de heuvels bij [[Mook]], overstroomde de rivier bij hoog water over de linkeroever ongeveer overal dalwaarts na [[Cuijk]].
 
In het begin van onze jaartelling, ongeveer in de Romeinse tijd, begon de mens de [[Ooibos|oeverbossen]] te ontginnen. Dit versterkte echter de kracht van de overstromingen. De [[Maas]] verandert in de dan volgende eeuwen meermalen van hoofdbedding en vormt daarbij nieuwe [[meander]]s. Meerdere dorpen, die op [[donk (heuvel)|donken]] gesticht waren, moesten zich met kunstmatig opgehoogde [[terp|terpen]] beschermen.
 
==Kanalisaties==
Om zich beter tegen het watergeweld te beschermen, begintbegon men langere stukken dijk aan te leggen. De eerste pogingen tot kanalisering van de Maas dateren van de X10{{e}} eeuw. Men bouwt bandijken progressief van west naar oost, te beginnen in Zeeland. Men verkort de bedding en snijdt de eerste meanders af, wat er onder andere toe leidt dat [[Balgoij]], [[Neerloon]], [[Keent (Oss)|Keent]] van oever veranderen. Rond 1300 was de Maas ongeveer tot Grave bedijkt.
 
==Overlaten==