Deixis: verschil tussen versies

 

== Soorten deixis ==

Dit is de verwijzing naar de (aanwezige of afwezige) personen, in het gesprek vaak door middel van ''ik, je/jij, wij, jullie, u, hij, enz.'' Specifieke vormen van persoonsdeixis gebeuren in de meeste talen volgens een welbepaalde, min of meer vaste, norm, bv. als men zich voorstelt aan de telefoon: ''(U spreekt) met Saskia Dhaenens.''

 

Dit geschiedt aan de hand van bijwoorden als ''gisteren, vandaag, morgen, nu, dan, weldra, onlangs, tot voor kort, enz.'', de namen van de weekdagen, maanden, enz.

Ook de tijden van het werkwoord zorgen voor een deiktische verankering van wat men zegt in de uitingssituatie.

 

Ook voor ruimtedeixis staan de taalgebruiker vooral bijwoorden ter beschikking, o.a. ''hier, daar, hiervandaan, op die plaats, enz.''. In veel talen zijn bepaalde vormen van ruimtedeixis gelexicaliseerd naargelang men naar iets verwijst dat zich bevindt in de onmiddellijke omgeving van de spreker, in de onmiddellijke omgeving van de toehoorder of iets dat zowel van de spreker als van de toehoorder verwijderd is.

 

Men spreekt van tekstdeixis als men naar delen van de tekst zelf verwijst, bv. door middel van verwijzingen naar vorige hoofdstukken.