'''Primus''' (ca. [[220]] - ca. [[305]]), martelaar en heilige, wordt doorgaans samen met zijn broer '''Felicianus''' genoemd. Volgens de overlevering waren beiden officier uit een patriciërsgeslacht, die onvermoeibaar mensen tot het christendom bekeerden. Toen zij een bezoek brachten aan christenen, die in hun cel hun terechtstelling afwachtten, werden zij wegens hun solidariteit met deze vervolgde christenen opgepakt en voor de leeuwen gegooid in het [[colloseumColosseum]] van Rome. De legende vertelt dat zij op wonderbaarlijke wijze gered werden, doordat de leeuwen zich voor hun voeten neervleiden. Als straf werden zij alsnog onthoofd aan de [[Via Nomentana]]. Hun geschiedenis zou zich rond [[304]]-[[305]], de tijd van de vervolging onder [[Diocletianus]], hebben afgespeeld.
[[Paus Theodorus I]] liet in de [[7e eeuw]] dehun relieken van hen naar de [[Rome|Romeinse]] kerk van San Stefano Rotondo overbrengen. Ze waren de eerste heiligen, die van buiten naar een kerk in Rome werden overgebracht. In deze cirkelvormige kerk staan 22 ionische zuilen, welke in de periode van [[1572]]-[[1585]] door de kunstenaars [[Niccolo Pomerancio]] en [[Antonio Tempesta]] voorzien werden van 24 scenesscènes uit de martelaarsgeschiedenis. Ook afbeeldingen uit de lijdensgeschiedenis van Primus en Felicianus zijn er afgebeeld.
In de San Stefano Rotondo bevindt zich een zijkapel van Primus en Felicianus, die rond de overbrenging van de relieken ([[642]]-[[649]]) ontstond. Hier worden beide heiligen nogmaals afgebeeld, deze keer in een 7e-eeuws mozaïek. Het is overigens een van de weinige voorbeelden van mozaïekkunst uit de 7e eeuw. In dezelfde tijd werden relieken overgebracht naar onder meer [[Luik (stad)|Luik]], [[Salzburg]], [[Maria Wörth]] in [[Karinthië]] en naar [[Prüm]] in de [[Eifel]].
Primus en Felicianus worden in de katholieke kerk op [[9 juni]] herdacht. Beiden gelden als wellness-patronen. Lokaal wordt Primus tegen sprinkhanen aangeroepen.
