Ontaarde materie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Woudpiek (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
'''Gedegenereerde of ontaarde materie''', is [[materie]] die zodanig door de [[zwaartekracht]] wordt samengeperst, dat de tegendruk van de materiedeeltjes wordt veroorzaakt door het [[uitsluitingsprincipe van Pauli]]. Dit principe houdt in dat geen twee [[fermion]]en van hetzelfde type (twee [[elektron]]en, twee [[proton (deeltje)|protonen]], twee [[neutron]]en) "vlak bij elkaar" dezelfde [[kwantumtoestand]] mogen bezetten (het "vlak bij elkaar" is te preciseren met de [[constante van Planck]]). Gedegenereerde materie treffen we aan in [[metallisch waterstof]], [[witte dwerg]]en, de kern van [[rode reus|reuzensterren]] (bijvoorbeeld de voorstadia van [[supernova]]'s), [[neutronenster]]ren en mogelijk ook in [[quarkster]]ren.
 
Bij een witte dwerg wordt de tegendruk veroorzaakt door de [[elektron]]en (ook de atoomkernen kunnen ontaard raken, maar dat gebeurt pas bij veel hogere dichtheid). De dichtheid van elektron-gedegenereerde materie in witte dwergen kan oplopen tot meer dan een miljoen kg per kubieke centimeter.
 
Als de druk door de zwaartekracht hoger is dan de [[Chandrasekhar-limiet]] van 1,4 maal de massa van de [[zon]] worden de elektronen in de kern gedrukt, waarbij de elektronen samen met de protonen, neutronen vormen. Deze neutronen leveren door het uitsluitingsprincipe van Pauli wederom een tegendruk tegen de zwaartekracht. Deze vorm van gedegenereerde neutron-materie vinden we in neutronensterren. De massa bedraagt om en nabij een miljard ton per kubieke centimeter.