Het [[geologisch tijdvak]] '''menapienMenapien''' ([[Vlaanderen|Vlaams]]: '''menapiaanMenapiaan''') is een [[epoch]] van de [[subperiode]] [[pleistoceenPleistoceen]], dat duurde van 1,20 tot 1,07 [[Ma (tijd)|Ma]]. Het komt na/op het [[waalienWaalien]] en na het menapienMenapien komt het [[bavelienBavelien]].▼
▲Het [[geologisch tijdvak]] '''menapien''' (Vlaanderen: '''menapiaan''') is een [[epoch]] van de [[subperiode]] [[pleistoceen]], dat duurde van 1,20 tot 1,07 [[Ma (tijd)|Ma]]. Het komt na/op het [[waalien]] en na het menapien komt het [[bavelien]].
==Naamgeving==
Het menapienMenapien is genoemd naar dehet menapMenap-[[glaciaal (tijdvak)|glaciaal]].
==Glaciaal==
Het menapienMenapien iswordt degekenmerkt kouderedoor faseeen directkouder naklimaat dan het waalien[[Waalien]]. Het ontbreken van voldoende goed te dateren afzettingen maakt de [[paleogeografie|paleogeografische]] situatie uit die tijd moeilijk reconstrueerbaar. Het noorden van [[Nederland]] bevat aanwijzingen voor koude of [[glaciaal (afzettingsmilieu)|glaciale]] omstandigheden. Het gaat daarbij om [[sediment]]en met noordelijk of [[Scandinavië|Scandinavisch]] [[grind]] en stenen, die bekend staanbekendstaan als de [[Hattemlaag|Hattemlagen]]. Het voorkomen van dergelijk grind kanzou op de nabijheid van [[landijs]] wijzen.