Mantelpluim: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k +diapirisme |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
Een '''mantelpluim''' is een volume warm, naar boven vloeiend vast gesteente in de [[aardmantel|mantel]] van de [[aarde (planeet)|Aarde]]. Mantelpluimen zijn [[diapirisme|diapieren]] en daarom fysisch vergelijkbaar met opstijgende blobs in een [[lavalamp]]. Mantelpluimen hebben een doorsnede in de orde van honderden tot duizend kilometer. Zij hebben een ronde kop en een lange, veel dunnere staart. Mantelpluimen worden gevormd in de diepe mantel door opwarming door de [[aardkern]] in een [[thermische grenslaag]]. Mantelpluimen stijgen vanuit de diepe mantel richting het aardoppervlak. Zodra zij in de ondiepe mantel (op enkele honderden tot honderd kilometer diepte) komen beginnen zij gedeeltelijk te smelten. Een gedeelte van het zo gevormde magma baant zich een weg naar het aardoppervlak, waar het voor [[vulkanisme]] kan zorgen.
Wanneer de kop het oppervlak nadert worden er gedurende een relatief korte periode van meestal minder dan een miljoen jaar via hevig vulkanisme enorme hoeveelheden lava uitgebraakt. De zogenaamde uitvloeiingsbasalt of [[
De staart van een mantelpluim kan nog vele tientallen miljoenen jaren nadat de kop het oppervlak heeft bereikt actief blijven. Daarbij blijft hij warm materiaal uit de diepe mantel aanvoeren, hetgeen door gedeeltelijk smelten in de ondiepe mantel voor vulkanisme aan het oppervlak kan zorgen. Het bestaan van mantelpluimen is geponeerd als verklaring voor veel van de zogenoemde [[hotspot (geologie)|hotspots]], waar vulkanisme optreedt zonder dat daar vanuit de [[plaattektoniek]] een reden voor aan te wijzen is. Voorbeelden hiervan zijn [[Hawaï]], [[IJsland]], en de [[Azoren]].
| |||