Marke (bestuur): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Invulling parameters sjabloon
Linkfix
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website
Regel 6:
Marken vinden we vooral in Oost-Nederland. Voorbeelden zijn Lenthe bij [[Dalfsen (dorp)|Dalfsen]] en [[Rekken (plaats)|Rekene]] aan rivier de Berkel (1316).
 
De Brabantse equivalent van de marke was de [[gemeynt]], in Vlaanderen wordt het ook [[vroen]](te) genoemd, met in Noord-Holland, Friesland en Groningen kent men ook de termen ''[[Meent|meente]]'', ''meenschaar'', ''boermande'' of ''boermanje'' en ''wijmers''.<ref name=":0" /> Daarmee werden niet alle woeste gronden van een buurschap, maar alleen de van collectief beheerde heide, weide- en hooilanden bedoeld. In Friesland waren deze gemeenschappelijke gronden vooral te vinden op de waddeneilanden, rond het [[Bergumermeer]] en in de [[Stellingwerven]]. Voorbeelden uit Groningen zijn het [['t Aagt]] bij Eenrum, [[Twiezel en Twarmt]] bij Appingedam en de ''[[Garst|garstengarst]]en'' in Oost-Groningen.
 
De Brabantse equivalent van de marke was de [[gemeynt]], in Vlaanderen wordt het ook [[vroen]](te) genoemd. In Noord-Holland, in Friesland en Groningen kent men ook de termen ''[[Meent|meentemeent]]e'', ''meenschaar'', ''wijmers'' en ''boermande'' of ''boermanje''.<ref name=":02">{{Citeer web |url=https://historiek.net/markestelsel-markerecht-marke/143005/ |titel=Markestelsel / markerecht - Betekenis |achternaam= |voornaam= |auteur=Redactie Historiek |bezochtdatum=2022-11-09 |werk=Historiek |taal=nl}}</ref> Daarmee werden niet alle woeste gronden van een buurschap, maar alleen de van collectief beheerde heide, weide- en hooilanden bedoeld.
 
Naar tijd, plaats en grootgrondbezitter bestonden er verschillen in markerechten en -plichten; in de verhoudingen tussen grondeigenaar en markegenoten en in de verhoudingen tussen de markegenoten onderling.
Regel 19:
== Geschiedenis ==
[[Bestand:Boerderij Rodijkseweg 6 (achterzijde), landgoed De Bannink, Devententer 2013.jpg|thumb|Saksische Boerderij, landgoed De Bannink, Deventent 2013]]
Veel gronden langs rivier de Vecht waren al sinds de prehistorie bewoond. Na vertrek van de Romeinen vestigden zich er ook voormalige soldaten. Het oudst bekende erf is “''die Ierthe”'' in de marke Lenthe uit 947 n. Chr. dat nog steeds als boerderij in bedrijf is. Sinds 1000 n. Chr was veel eigendom in handen van het [[bisdom Utrecht]], de [[Sticht Essen|Stift Essen]], het [[graafschap Bentheim]] of [[Leen (feodalisme)|leengoed]] van het [[Bisdom Münster]] en vanaf midden 14e eeuw ook het [[Hertogdom Gelre|Hertogdom Gelre.]].<ref>{{Citeer web |url=https://dnavandalfsen.nl/bezienswaardigheden/oude-boerenerven-met-saksische-boerderijen/ |titel=Oude boerenerven met Saksische boerderijen - DNA van Dalfsen |bezochtdatum=2022-11-09 |werk=dnavandalfsen.nl}}</ref> De grootgrondbezitters gaven rechten voor gebruik en beheer van de grond uit aan de boeren.
 
Ook over de hoger gelegen zandruggen, waar sinds oude tijden de natuurlijk gevormde Heelweg liep, ontstonden nederzettingen.
 
De bij elkaar staande boerderijen vormden een [[buurschap]] (''boerschap''), de boeren maakten mondelinge afspraken over de omgang met elkaar en over het gebruik van de woeste gronden: heidevelden, veengronden en plassen. Toen de bevolking ging toenemen was er meer voedsel nodig en werd [[Rogge (graan)|rogge]]<nowiki/>teelt toegepast, als bemesting werden plaggen afgestoken van de heidevelden.<ref>{{Citeer web |url=https://dnavandalfsen.nl/bezienswaardigheden/marken-en-woeste-gronden/ |titel=Marken en woeste gronden - DNA van Dalfsen |bezochtdatum=2022-11-09 |werk=dnavandalfsen.nl}}</ref> Men neemt aan dat de marken omstreeks de [[dertiende eeuw]] zijn ontstaan om gebruik en onderhoud van tot dan toe ongecultiveerd land onderling te regelen. Het volgde op het bestaande systeem van afspraken binnen de buurschappen.
 
== Organisatie ==