Vroeg-dynastieke Periode (Mesopotamië): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Dit is echt onzin. De indeling is gemeengegoed geworden.
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 15:
{{Zijbalk geschiedenis Mesopotamië}}
[[Bestand:Flickr_-_Nic's_events_-_British_Museum_with_Cory_and_Mary,_6_Sep_2007_-_185.jpg|thumb|Rolzegel van koningin Puabi (ca. 2600 v.Chr.)]]
De '''vroeg-dynastieke periode''' (in Engelse wetenschappelijke literatuur '''Early Dynastic Period''' of '''ED''') is een [[archeologische cultuur]] in Zuid-[[Mesopotamië]] (modern [[Irak]]) die tegenwoordig meestal tussen 2.900–2.350 v.Chr. gedateerd wordt. De periode volgt op de [[Jemdet Nasr-periode]] en gaat over in de [[Akkadische Rijk|Akkadische periode]]. De periode is niet prehistorisch; het schrift was al uitgevonden, maar ondervond in deze tijd belangrijke ontwikkelingen.<ref name=Nissen>{{citeer boek|auteur=Nissen, Hans J.. |titel="5. The Period of the Rival City-States (ca. 2800-2350 B.C.)". The Early History of the Ancient Near East, 9000-2000 B.C., |plaats=Chicago|uitgever=University of Chicago Press |datum=2011|pp= 129-164|doi=10.7208/9780226182698-008}}</ref>
 
De periode werd in de jaren 1930 door de archeoloog [[Henri Frankfort]] gedefinieerd naar aanleiding van opgravingen die hij deed in het [[Diyala (rivier)|Diyalagebied]] in Irak. Sindsdien zijn de dateringen, subdivisies en karakteristieken archeologische stijlen steeds aangepast aan de nieuwste wetenschappelijke inzichten.
Regel 32:
Er is genoeg kennis van het aardewerk van deze tijd dat van 96 graven uit de ED-periode die ingegraven zijn in oudere lagen (Jemdet Nasr en Uruk) in de heuvel van [[Tell al-Obeid|Al ‘Ubeid]], er 16 als daterend van ED I geïdentificeerd kunnen worden. Deze graven bevatten 44 soorten aardewerk waarvan er 24 uniek zijn voor de ED I-periode. De andere 20 worden ook nog in ED II-graven aangetroffen.<ref>{{citeer tijdschrift|auteur=Martin, H. |datum=1982|titel= The Early Dynastic Cemetery at Al-‘Ubaid, a Re-Evaluation. |tijdschrift=Iraq|jaargang=44(2)|pp=145-185| doi=10.2307/4200161}}</ref>
===Schrift===
Uit de ED I-periode zijn vooral in Ur kleitabletten met inscripties bekend. Het schrift had al in de Jemdet Nasr-tijd zijn intrede gedaan, maar onderging belangrijke ontwikkelingen in de Vroeg-dynastieke tijd. De ontwikkeling was er vooral op gericht het schrijven minder moeizaam te maken. Het aantal tekens verminderde en de vorm werd gestyliseerd. In ED I geven de tekens vooral zelfstandige naamwoorden aan en een enkel werkwoord. De volgorde kan verschillen en er zijn nog geen grammaticale aanduidingen.<ref name=Nissen>{{citeer boek|auteur=Nissen, Hans J.. |titel="5. The Period of the Rival City-States (ca. 2800-2350 B.C.)". The Early History of the Ancient Near East, 9000-2000 B.C., |plaats=Chicago|uitgever=University of Chicago Press |datum=2011|pp= 129-164|doi=10.7208/9780226182698-008}}</ref>
 
== ED II ca. 2750-2600 v.Chr.==
Aab het einde van de ED I traden belangrijke veranderingen in de waterlopen op waardoor sommige steden, zoals Uruk benadeeld werden, terwijl andere zoals Umma juist een bloeitijd tegemoet gingen. Er ontstond meer wedijver tussen de steden. Nissen noemt de volgende tijd (ED II en III) ook wel '''de periode van de rivaliseerde stadstaten'''. Dit is de tijd van [[Gilgamesj|Gilgameš]] van Uruk en Agga (of Aka) van Kish, figuren die vooral uit latere lengendevorminglegendevorming bekend zijn, maar wel degelijk op historische personen teruggaan.
===Glyptiek===
In de glyptiek van deze tijd verschijnen voor het eerst ook namen van de eigenaar op de zegelsteen, waarmee de zegels de grens tussen archeologie en historie overschrijden. Een belangrijke vindplaats is [[Tell Fara]], de oude stad Šuruppak. De Fara-stijl vertoont overeenkomst met de leeuwmotieven van ED I, maar in deze tijd worden gevechtsafbeeldingen erg populair. De kwaliteit van de zegels is vaak erg hoog, vooral als het paleiszegels zijn die de namen van heersers dragen. De Fara-stijl oefende ook invloed uit op andere streken zoals in het Diyala-gebied, Kish en [[Abu Salabikh]].<ref name=Bea/>