Videoprojector: verschil tussen versies

[[Bestand:Beamer.JPG|thumb|Een videoprojector]]

 

 

 

[[Bestand:Eidophor front.JPG|Eidophor|thumb]]

Het eerste videoprojectiesysteem is de [[Eidophor]], in 1939 uitgevonden door Fritz Fischer. Hierbij wordt een [[elektronenkanon]] gericht op een laagje olie op dezelfde manier als waarop de elektronenstraal het beeld aftast in een normale [[Kathodestraalbuis|beeldbuis]]. De oppervlakte van de olie wordt daardoor vervormd, zodat een erop gerichte sterke lichtbundel meer of minder afgebogen wordt. Het zo ontstane beeld wordt met lenzen op een scherm geprojecteerd (zie ook het artikel [[Schlierenoptica]]). Doordat het licht van een externe lamp komt heeft de Eidophor een zeer helder en contrastrijk beeld. Het systeem is echter zeer kostbaar.

 

Daarna waren er ook videoprojectoren met kleine, extreem heldere beeldbuisjes, die via een lens op een scherm geprojecteerd werden. Voor kleur waren drie projectiesystemen met rode, groene en blauwe filters nodig. Deze moesten zo uitgelijnd (geconvergeerd) worden dat de drie deelbeelden op het projectiescherm precies over elkaar heenvielen. Omdat dit uitlijnen een tijdrovend karwei was werden deze schermen vooral in vaste opstellingen gebruikt.

 

{{Zie hoofdartikel|Liquid crystal display}}

Op de plaats waar in een diaprojector het [[dia (fotografie)|diapositief]] zich bevindt (tussen lamp en projectielens dus) bevindt zich in de projector een klein lcd (Liquid Crystal Display), voorzien van een raster in de drie basiskleuren rood, groen en blauw. Door computermatige aansturing van de elementjes in dit kleine scherm wordt een transparant en dus projecteerbaar kleurenbeeld gegenereerd.

 

 

{{Zie hoofdartikel|Digital Light Processing}}

Een ander type projector, DLP (Digital Light Processing) genaamd, werkt niet met een lcd, maar met een DMD (Digital Micromirror Device - uitgedacht door [[Texas Instruments]]), een chip waarop zich honderdduizenden microscopisch kleine spiegeltjes bevinden. Elk spiegeltje komt met een beeldpunt overeen.

Het licht valt op deze spiegeltjes door een ronddraaiend kleurenwiel dat in drie segmenten is verdeeld: de drie basiskleuren Rood-Groen-Blauw (RGB). Daardoor worden de spiegeltjes afwisselend in die kleuren belicht. Alle beeldpunten van het te projecteren beeld die de betreffende kleur hebben, klappen de overeenkomstige spiegeltjes om waardoor het licht in die kleur door de lens naar het scherm wordt geprojecteerd.

Het kleurenwiel maakt vele omwentelingen per seconde en de spiegeltjes klappen in hetzelfde tempo of veelvoud ervan (tot enkele duizenden keren per seconde) ook telkens om als de juiste kleur een spiegeltje belicht. Het tempo bepaalt de helderheid van de betreffende kleur - tot 1024 helderheidsnuances. Door telkens de drie basiskleuren door hetzelfde spiegeltje af te beelden kunnen 16 miljoen kleurschakeringen worden gemaakt.

 

 

Nadeel van DLP projectie met een enkele DMD en een kleurenwiel is dat een beeld niet als geheel wordt geprojecteerd maar telkens in opeenvolgende RGB kleuren. Mensen die hiervoor gevoelig zijn kunnen dit waarnemen als "regenboogeffect" (rainbow effect) als de ogen snel het beeld aftasten. Vooral bij heldere objecten (en witte ondertitels) ziet men dan randen in de kleuren rood-groen-blauw: de regenboog. Door verhoging van de rotatiesnelheid van het kleurenwiel of door meerdere malen de RGB-kleuren als segmenten op het wiel te plaatsen, kan dit effect goeddeels worden gecompenseerd maar niet compleet verwijderd. Voordelen van de DLP projectiewijze is de grotere kleurgetrouwheid van het beeld en minder opvallende beeldpunten.

 

== Lichtsterkte ==

 

== Afbeeldingsverhouding 4:3 of 16:9 ==

Men kan ook zelf een beamer maken. Dit wordt wel een ''Do-It-Yourself beamer'' genoemd.<ref>Aanbiedingen zijn regelmatig op onder meer eBay te vinden.</ref> De methode is vaak gebaseerd op het gebruik van een plastic [[Fresnellens|fresnelring]] die als lens wordt gebruikt om het lichtgevende beeld van een gewoon televisiescherm vergroot af te beelden. Deze afbeelding is veruit inferieur aan die van de echte beamer en heeft een zwakke lichtsterkte. Als experiment misschien leuk, maar verder teleurstellend. Een andere methode is het losmaken van de tft-plaat uit een beeldscherm en deze op een oude [[overheadprojector]] te leggen. Hiervoor is wel wat elektronicakennis nodig, maar het resultaat kan redelijk bruikbaar zijn. Rond de jaren 1990, toen overheadprojectoren nog vrij algemeen waren, werden voor dit doel ook kant-en-klare panelen verkocht.

 

 

{{Navigatie geometrische optica}}

{{Commonscat|Projectors}}