Trekproef: verschil tussen versies

Bij eenEen '''trekproef''' is een [[mechanische test]] uit de [[materiaalkunde]], waarbij een aantal [[materiaaleigenschap]]pen van een [[materiaal]] worden gemeten. Bij deze trekproef wordt een [[monster (steekproef)|monster]], in de vorm van een genormaliseerde proefstaaf, in een [[trekbank]] geplaatst en vastgezet intussen twee klemmen. Door een hydraulische of spindelaandrijving wordt het monster onder [[Belasting (constructieleer)|belasting]] gebracht. De uitgeoefende één-assige trekkracht wordt gemeten met een krachtmeetcel, en de verlenging van de staaf met een rekmeter of [[extensiometer]].

Het verloop van een trekproef wordt meestal weergegeven in een grafiek, het zogeheten [[spanning-rekdiagram]], waarbij verticaal de nominale spanning [σ<small>0</smallmath display="inline">(\sigma_0= F/<math>A_0)</math>] op de proefstaaf wordt uitgezet en horizontaal meestal de rekresulterende [=[[rekRek (fysicamechanica)|rek]] van de proefstaaf [ε<math display="inline">(\varepsilon=\Delta ΔLL/<math>L_0)</math>].

De nominale spanning is de opgelegde [[Belasting (constructieleer)|belasting]] in Newtons[[Newton (eenheid)|Newton]]<nowiki/>s, gedeeld door de oorspronkelijke dwarsdoorsnede van de proefstaaf in mm². Rek is gedefinieerd als de gemeten verlenging gedeeld door de beginlengte van de proefstaaf.

Uit een trekproef worden [[materiaaleigenschap]]pen verkregen welke vooral voor de ontwerper van belang zijn, zoals [[elasticiteitsmodulus]], [[elasticiteitsgrens]] ([[vloeigrens]], 0,2%[[rekgrens]]), [[Treksterkte (materiaal)|treksterkte]], en breekrek[[breukrek]].

Onderstaand volgt een beschrijving van een trekproef zoals die op [[Metaal|metalen]] (bijvoorbeeld [[constructiestaal]]) wordt uitgevoerd. Voor andersoortige materialen ([[keramiek]], [[Kunststof|kunststoffen]]) verlopen dergelijke proeven (deels) anders.

De proefstaaf rekt hier [[Elastische deformatie|elastisch]]. Indien in dit elastisch gebied de belasting zou worden weggenomen zou de staaf weer terugveren naar de oorspronkelijke beginlengte <math>L_0</math>. Bij het bereiken van de elasticiteitsgrens begint het materiaal [[Plastische deformatie|plastisch]] (permanent) te vervormen. Voor het rekken van de proefstaaf is een voortdurend hogere belasting nodig.

Het materiaal [[Versteviging|verstevigt]]. Alle metalen vertonen dit gedrag in min of meerdere mate. Op een zeker moment bereikt, tijdens de trekproef, de opgelegde belasting een maximum, de [[Treksterkte (materiaal)|treksterkte]]. Voor dit maximum is de vervorming van de proefstaaf gelijkmatig verdeeld over de staaf. Bij vrijwel gelijkblijvend volume van de staaf wordt de toenemende lengte gecompenseerd door een afnemende diameter (=dwarscontractie).

Voorbij het maximum begint het materiaal [[Insnoering (materiaalkunde)|in te snoeren]]. Bij vervormingsgestuurde proeven vertaalt dit zich door een daling van de spanning in de staaf. Het einde van de proef wordt gemarkeerd door een luide knal: het [[Breuk (mechanica)|breken]] van de staaf.