Vooruitgang: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
minder haakjes in de opsomming
k Edit link naar doorverwijspagina / Verlichting > Verlichting (stroming)
Regel 1:
'''vooruitgang''' is een verbetering in de toestand van zaken als de [[Samenleving|maatschappij]] als geheel, de [[Economie (wetenschap)|economie]], de [[wetenschappenwetenschap]]pen of de [[techniek]].
 
Het idee van op materieel gebied bestond niet in de [[oudheid]] en ook gedurende de [[Renaissance]] (14e - 16e eeuw) was dit idee niet aanwezig. Wel was het het idee van statische [[utopie]]ën zoals dat van [[Plato (filosoof)|Plato]] (427 v. Chr.-347 v. Chr.) of [[Thomas More]] (1478-1535). Veeleer werd uitgegaan van een [[Gouden eeuw (metafoor)|gouden tijdperk]] aan het begin van de geschiedenis waarna de mens door een of andere ramp terugviel in barbarij. Dit kan beschouwd worden als de [[zondeval]] zoals beschreven in [[Genesis (boek)|Genesis]] waarna de verdrijving uit het [[paradijs]] volgde. In het [[hindoeïsme]] en [[boeddhisme]] wordt de geschiedenis als een oneindige cyclus van schepping en vernietiging beschouwd zoals in het wiel van [[Brahma (hindoeïsme)|Brahma]].
 
Rond 1650 begon daar in [[Europa (werelddeel)|Europa]] verandering in te komen. Het [[vooruitgangsgeloof]] begon op te komen bij de geletterden. Het is terug te vinden in het werk van pioniers als [[Jean Bodin]] in zijn ''Methodus'' uit 1566 en ''Colloquium'' uit 1588 en [[Francis Bacon (wetenschapper, 1561filosoof)|Francis Bacon]] in ''Novum Organum'' uit 1620 en in ''The new atlantis'' uit 1626, allebei vroege vertegenwoordigers van de [[wetenschappelijke methode]].
 
Het idee brak uiteindelijk door gedurende de Europese [[Verlichting (stroming)|verlichting]] (1650-1789) met denkers als [[René Descartes]], [[Blaise Pascal]] en [[Jean-Jacques Rousseau]]. Een eeuw later zouden Amerikaanse filosoof-politici zoals [[Thomas Jefferson]], [[James Madison]] en [[Benjamin Franklin]] de verlichtingsidee verder politiek uitwerken. [[Technologie|Technologische]] vooruitgang werd in het bijzonder gepromoot door geleerden als [[Anne Robert Jacques Turgot]] die de onvermijdelijke opmars van technologische vooruitgang gedurende de Middeleeuwen opmerkte. Zijdelingse opmerkingen over de versnelling van technologische ontwikkelingen komen ook in de geschriften van [[Adam Smith]] (1723-1790) voor. In ''An Enquiry Concerning Political Justice'' voorspelde de transcendentalistische filosoof [[William Godwin]] dat de voortschrijdende kennis en informatieverspreiding wel moet leiden tot [[transcendentie (filosofie)|transcendentie]] van geest over materie met een verkleinde invloed van de [[overheid|staat]] over het individu daarbij inbegrepen. Totale overwinning over menselijke zwakten en [[levensverlenging]] voorbij alle natuurlijke limieten zouden ook behoren tot verbeteringen die de toekomst brengen zal. Verder voorspelde hij het afnemend belang van natuurlijke voortplanting.
 
De laatste twee eeuwen merkten verschillende filosofen op dat de vooruitgang steeds sneller gaat. Heden doet onder zogenaamde [[transhumanisme|transhumanisten]] de theorie opgeld dat er in de nabije toekomst een [[technologische singulariteit]] in het verschiet ligt: het moment dat de vooruitgang naar oneindig schiet.