Distributiebon: verschil tussen versies

Wanneer een product als bijvoorbeeld koffie wordt gerantsoeneerd tot een pak per persoon, mag een winkel slechts een pak per persoon verkopen. Maar deze persoon kan meerdere winkels afgaan, of zijn gehele familie op pad sturen om ieder een pak koffie te kopen. Om de rantsoenering effectief te maken is daarom een controlemiddel nodig: de distributiebon.

 

Zowel in de [[Eerste Wereldoorlog]] als in de [[Tweede Wereldoorlog]] bestond in Nederland distributie, waarbij allerlei voedingsmiddelen en goederen "op de bon" waren. Ook ná de Tweede Wereldoorlog was nog een aantal jaren distributie nodig van schaarse artikelen. Om aan distributiebonnen te komen moest men in het bezit zijn van een zogenoemde door de overheid verstrekte distributiestamkaart. Wanneer men de bonnen had verkregen, kon men op in de kranten aangekondigde tijden de winkel bezoeken om gerantsoeneerde producten te kopen. Omdat iedereen op hetzelfde moment zijn bonnen moest inleveren, stonden voor de winkels lange rijen. Men had geld en distributiebonnen nodig; had men wel geld maar geen bonnen dan mocht er niet verkocht worden.

 

[[Bestand:Tweede Distributiestamkaart 1949.JPG|thumb|300px|Tweede Distributiestamkaart van een persoon, geboren in 1949)]]

 

 

De volgende distributiebescheiden zijn tijdens de bezetting in Nederland van kracht geweest.

 

* Lopende bonkaart

* Inlegvel

 

De Eerste Distributiestamkaart werd vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Nederland ingevoerd. De kaart uitwisselen met anderen (familieleden en anderen) was verboden. De Tweede Distributiestamkaart werd door de Duitse bezetter ingevoerd om de duizenden [[onderduiken (Tweede Wereldoorlog)|onderduikers]] van voedsel af te snijden. (Deze mensen zaten veelal ondergedoken, omdat zij niet voor de Duitse bezetter wilden werken in Duitsland). Wie geen stamkaart had, kon geen bonnen afhalen en dus ook geen voedsel en andere goederen kopen. Om aan de Tweede Distributiestamkaart te komen, moest men zich eerst bij de overheid melden met het [[persoonsbewijs]]. Was dit in orde (er waren wel vervalsingen in omloop), dan kregen het persoonsbewijs en de stamkaart een controlezegel opgeplakt. Onderduikers hadden veelal een vervalst persoonsbewijs, konden zich daarom niet legaal melden, en verkregen geen stamkaart en dus ook geen distributiebonnen. Deze maatregel werd door het [[Ambtenarenverzet]] zorgvuldig gesaboteerd. Tot irritatie van de Duitse Overheid bleken er uiteindelijk meer stamkaarten verstrekt dan de bevolking volgens haar groot was, zonder dat duidelijk was waar gefraudeerd was.{{Bron?||2021|06|07}}