Aardolie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Versie 60368385 van 2001:1C03:4A0C:1100:F191:7362:1230:92B0 (overleg) ongedaan gemaakt
Label: Ongedaan maken
Geen bewerkingssamenvatting
Label: Link naar doorverwijspagina
Regel 1:
[[Bestand:Colour of crude oils.jpg|thumb|Aardolie uit verschillende gebieden]]
[[Bestand:Oil well.jpg|thumb|[[Jaknikker]], een instrument voor oliewinning uit lagedrukolievelden]]
'''Aardolie''', '''ruwe olie''', soms aangeduid als '''[[petroleum]]''', is, naast onder andere [[aardgas]], een van de [[fossiele brandstof]]fen. Aardolie is een [[Brandstof|brandbare]] [[vloeistof]], bestaande uit een [[mengsel]] van [[koolwaterstof]]fen dat over [[geologische tijdschaal|miljoenen jaren]] is ontstaan uit [[organisme|organische]] [[marien]]e resten die zich op de [[zeebodem]] van destijds hadden [[sediment|afgezet]], met name afgestorven [[plankton]]. Het is als meest verhandelde [[commodity]] van groot belang voor de [[wereldeconomie]], evenals de producten die via [[olieraffinage|raffinage]] en [[kraken (scheikunde)|kraken]] uit de aardolie worden verkregen. Als belangrijkste mondiale bron van [[energie]] is aardolie van groot strategisch belang, wat versterkt wordt door het beperkt aantal winplaatsen, waarvan een deel dan ook nog in politiek minder stabiele gebieden ligt.
 
Aardolie bevat de volgende categorieën koolwaterstoffen: [[alkaan|alkanen]] ([[paraffine]]n), [[Cycloalkaan|cycloalkanen]] (naftenen), [[Aromatische verbinding|aromaten]] en [[bitumen]]. Door de verwerking in de [[petrochemische industrie]] worden deze [[Fractionering (mengsel)|gescheiden]] in [[Fractie (bestanddeel)|fracties]], waaronder [[benzine]], [[smeerolie]], [[Dieselolie|diesel]] en [[stookolie]]. Naast [[brandstof]]fen worden er ook [[grondstof]]fen voor allerlei [[kunststof]]fen van gemaakt. Ook de [[fijnchemie]] gebruikt aardolie als grondstof, onder andere voor medicijnen. Bijna elke [[organische verbinding|organische stof]] die gebruikt wordt in het dagelijks leven wordt gewonnen of [[chemische synthese|gesynthetiseerd]] vanuit een organische verbinding die is betrokken uit aardolie.
Regel 8:
 
== Ontstaan ==
In tegenstelling tot steenkool en bruinkool, die in een moerassige omgeving werden gevormd, vormde de voorloper van aardolie, het [[kerogeen]] of aardwas, zich op de [[zeebodem]]. Die zeebodem was zeer [[anoxisch|zuurstofarm]], waardoor de bezinkende organismen niet volledig konden worden verteerd door [[aaseter]]s of [[bacteriën]]. Zo vormde zich, ten gevolge van gedeeltelijke [[biologische afbraak|afbraak]] van de [[detritus|organische materie]] door [[anaeroob|anaerobe]] bacteriën, het [[kerogeen]], dat bijvoorbeeld te vinden is in [[teerzanden]] en [[Posidoniaschalieposidoniaschalie]]. Als de kerogeenbevattende [[sedimenten]] later diep begravenbedoven werden onder andere sedimenten, kon het gebeuren dat de temperatuur opliepoplopen tot 100 graden Celsius. In dat geval werd het kerogeen omgezet in aardolie. Bij nog hogere temperaturen werd het omgezet in aardgas. Aardolie of aardgas is veel lichter dan steen en water, dus de fossiele brandstof werd, als het bovenliggende gesteente poreus genoeg was, naar boven gedrukt. Vaak stuitte de opwellende aardolie of het omhoogkomende aardgas dan uiteindelijk op een ondoordringbare laag, waar het verzamelde.
 
HiernaastVolgens is er deeen [[hypothese]] datis een klein deel van de aardolie van niet fossielfossiele van(organische) oorsprong is,: de [[abiotische olie]].
 
== Chemische samenstelling ==