Status aparte: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Invulling parameters sjabloon
Regel 1:
[[Bestand:Aruba Status Aparte Monument2.jpg|thumb|Status Aparte-monument in [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]], Aruba]]
{{Samenvoegen|Status aparte (Koninkrijk der Nederlanden)}}
Met '''status aparte''' duidde men de bijzondere status aan die [[Aruba]] tussen 1986 en 2010 bezat als zelfstandig eiland binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden]], apart van de [[Nederlandse Antillen]] waar het tot 1986 toe behoorde. De term wordt nu informeel ook wel gebruikt voor [[Curaçao]] en [[Sint Maarten (land)|Sint Maarten]]. Officieel is de term ''status aparte'' met het ingaan van de [[Staatkundige hervormingen binnen het Koninkrijk der Nederlanden|nieuwe staatkundige verhoudingen in het Koninkrijk]] in oktober 2010 afgeschaft, omdat deze status niet langer ''apart'' is, maar juist de ''norm'' voor alle landen binnen het Koninkrijk.<ref name="notitie">[https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-32850-1.html Notitie "De Toekomst van het Koninkrijk"] [[Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties]], 15 juli 2011</ref>
Een '''status aparte''' is een bijzondere status van een onderdeel van een staatkundig verband of een organisatie. In het bijzonder wordt de term vaak gebruikt voor de bijzondere status die [[Aruba]] had in de periode 1986–2010 ten opzichte van de overige [[Nederlandse Antillen]].
 
==Oorsprong Aruba ==
In 1986 verkreeg Aruba een status aparte binnen het Koninkrijk en maakte het zich formeel los van de overige eilanden van de Nederlandse Antillen. Het [[eilandgebied]] Aruba werd als zodanig opgeheven, en Aruba werd een derde land binnen het [[Koninkrijk der Nederlanden|Koninkrijk]]. De status van Aruba was vrijwel gelijkwaardig aan die van de Nederlandse Antillen, maar [[de jure]] in zoverre verschillend dat het verkrijgen van de status aparte in principe na tien jaar (in 1996) gevolgd zou moeten worden door onafhankelijkheid, dus het uittreden uit het [[Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden|Statuut]]. Slechts onder die voorwaarde ging de Nederlandse regering, vertegenwoordigd door minister [[Jan de Koning (CDA)|Jan de Koning]] van Koninkrijkszaken, akkoord met een status aparte. Aruba had deze voorwaarde met tegenzin aanvaard, en in 1994 werd die bepaling (artikel 62) opgeheven, maar nog steeds kan Aruba op eigen initiatief uit het Statuut treden zonder dat daarvoor een wijziging van het Statuut nodig was (artikel 58).<ref>[https://wetten.overheid.nl/BWBR0002154/geldigheidsdatum_17-07-2010 Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden], zoals geldend voor de bestuurlijke hervormingen, artikel 58: ''"Aruba kan bij landsverordening verklaren dat het de rechtsorde neergelegd in het Statuut ten aanzien van Aruba wil beëindigen."''.</ref><ref>Voor de Nederlandse Antillen was in principe een wijziging van het Statuut met instemming van alle deelnemers vereist voor uittreding uit het Koninkrijk, maar uit het volkenrechtelijke [[zelfbeschikkingsrecht]] volgt dat de andere twee partijen niet zouden mogen weigeren aan een dergelijke wijziging mee te werken (C. Borman, ''[http://books.google.nl/books?id=2-tZN0vj5QwC&pg=PA39&dq=%22Uittreding+uit+het+Koninkrijk%22&hl=nl&sa=X&ei=OI0KULTHAumn0QWD5qjlCg&ved=0CC4Q6AEwAA#v=onepage&q=%22het%20uittreden%20van%20de%20Nederlandse%20Antillen%20of%20Aruba%22&f=false Het Statuut voor het Koninkrijk]'', 2e druk, Kluwer, 2005, p. 39-40.)</ref> Afgezien daarvan had Aruba echter dezelfde status als de Nederlandse Antillen.
'Status aparte' is [[Papiaments]]{{Bron?||2021|12|30}} voor 'aparte status'. Deze term werd geïntroduceerd door de [[Movimiento Electoral di Pueblo]] (MEP) en werd, voor zover bekend, voor het eerst gebruikt door betogers tijdens een door de MEP georganiseerde manifestatie in het Wilhelminastadion in [[Oranjestad (Aruba)|Oranjestad]] op 18 maart 1973. Daarna is 'status aparte' in Nederland langzamerhand gemeengoed geworden als [[Synoniem (taalkunde)|synoniem]] voor een aparte of bijzondere status. In Vlaanderen is 'status aparte' geen ingeburgerde term.
 
[[Bestand:Tweede Kamer , wijziging Kon. Statuut ivm uittreding Aruba uit Nederlandse Antil, Bestanddeelnr 933-3433.jpg|thumb|[[Betico Croes]] in de Tweede Kamer i.v.m. de statuutwijziging voor uittreding van Aruba uit de Nederlandse Antillen - 3 juni 1985]]
== Zie ook ==
* [[Status aparte (Koninkrijk der Nederlanden)]]
 
Op Aruba was de politicus [[Betico Croes]], leider van de [[Movimiento Electoral di Pueblo|MEP]], een groot voorvechter van het bereiken van de status aparte. Aan de vooravond van de inwerkingtreding verloor hij echter de parlementsverkiezingen, zodat niet hij maar [[Henny Eman]] de eerste [[Lijst van premiers van Aruba|premier van Aruba]] werd. In de nacht van 1 januari 1986, enkele uren voor het hijsen van de vlag, kreeg Croes een zwaar auto-ongeluk. Uit het coma zou hij nooit meer ontwaken, op 26 november 1986 stierf hij.
[[Categorie:Recht]]
 
== Na de staatkundige hervormingen van 2010 ==
{{Zie hoofdartikel|Staatkundige hervormingen binnen het Koninkrijk der Nederlanden}}
Op 10 oktober 2010 hielden de [[Nederlandse Antillen]] op te bestaan als land. De eilandgebieden Curaçao en Sint Maarten werden op deze datum zelfstandige gebieden binnen het Koninkrijk en de eilandgebieden [[Bonaire]], [[Saba]] en [[Sint Eustatius]] werden bijzondere gemeenten van Nederland. Omdat de status van Curaçao en Sint Maarten binnen het Koninkrijk nu dezelfde was geworden als de status die Aruba al had, was er dus geen sprake meer van een aparte status van Aruba ten opzichte van de overige eilanden.<ref name="notitie" />
 
== Zie ook ==
{{Samenvoegen|Status* aparte ([[Koninkrijk der Nederlanden)}}]]
* [[Afhankelijk gebied]]
 
{{Appendix}}
 
[[Categorie:Staatsbestel van Aruba]]