Graafschap van de Vroenhof: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
wikilinks toegevoegd + redactie |
→Geschiedenis: -link |
||
Regel 5:
De oudste vermelding van de Maastrichtse Vroenhof als koninklijk domein dateert uit 1131.<ref name="Ubachs/Evers, Vroenhof">Zie het artikel 'Graafschap Vroenhof' in Ubachs/Evers (2005), pp. 567-568.</ref> Het goed is waarschijnlijk ontstaan als centrale hof van een vroegmiddeleeuwse koninklijke ''fiscus'' (grondbezit), wellicht behorend bij een koninklijke [[Palts (verblijfplaats)|palts]]. De locatie van de palts en/of de oorspronkelijke koningshof is niet bekend. Volgens enkele auteurs was deze gevestigd in het door de [[Merovingen|Merovingische]] koningen overgenomen [[Castellum (Maastricht)|castellum van Maastricht]]. Tegenwoordig denkt men eerder aan een locatie in de buurt van de [[Sint-Servaasbasiliek (Maastricht)|Sint-Servaasabdij]], wellicht binnen een [[Karolingische versterking (Maastricht)|Karolingische]] of [[Ottoonse muur|Ottoonse versterking]]. De meest genoemde locatie is de zuidoosthoek van het [[Vrijthof (Maastricht)|Vrijthof]], waar in 1825 zware fundamenten en restanten van een met palen beschoeide gracht werden gevonden, toen daar het 11e of 12e-eeuwse [[Sint-Servaasgasthuis]] werd gesloopt. Daarnaast zijn de [[Proosdij van Sint-Servaas]] en de huidige [[Sint-Janskerk (Maastricht)|Sint-Janskerk]] genoemd als mogelijke locaties.<ref>Hardenberg (1962), p. 37.</ref><ref>Theuws (2005), pp. 94-95.</ref> Die laatste ligt tegenover het [[Bergportaal]] van de [[Sint-Servaasbasiliek (Maastricht)|Sint-Servaaskerk]], wellicht ooit een koninklijk portaal. Nog in de 16e eeuw herinnerde men zich de oude naam van de verbindingsweg tussen het Vrijthof en de nog in gebruik zijnde [[Romeinse brug van Maastricht|Romeinse brug]] als ''Via Regia'' (de 'koninklijke weg'; tegenwoordig de [[Bredestraat (Maastricht)|Bredestraat]]). De Maastrichtse humanist [[Matthaeus Herbenus]] vermeldde rond 1520 het bestaan van een ''Porta Regia'', maar kon niet precies zeggen waar deze gelegen had.<ref>Theuws (2005), pp. 109-110.</ref>
Later ontwikkelde dit koninklijk bezit zich tot een ''[[vroonhof]]'', een [[Laathof (feodaal recht)|laathof]] met landerijen in de verre omgeving, met als centrum de Hof van Lenculen. Over de locatie van deze laathof bestaat geen overeenstemming, maar moet met grote waarschijnlijk in de omgeving van de [[Lenculenstraat]] gezocht worden. Sommige auteurs volgen de 18e-eeuwse jurist en amateurhistoricus Lambert de Lenarts en kiezen voor de locatie van het [[Bonnefantenklooster (Maastricht)|Bonnefantenklooster]] aan de Kakeberg.<ref>Hardenberg (1962), p. 29.</ref> Anderen situeren de hof verder naar het westen, op de plek van het [[Canisianum (Maastricht)|Canisianum]] (tegenwoordig [[Universiteit Maastricht|UM]]) aan de [[Tongersestraat]]. Deze straat werd vroeger aangeduid als Hoege Lenculen.<ref>Zie het artikel 'Tongersestraat' in Ubachs/Evers (2005), p. 532.</ref> Beide genoemde locaties lagen buiten de eerste middeleeuwse stadsomwalling. Door de bouw van de tweede Maastrichtse stadsmuur (midden 14e eeuw) kwam de Lenculenhof binnen het stadsgebied te liggen, maar behield steeds een ''
In 1202 schonk [[keizer Otto IV]] zijn bezittingen te Maastricht, waaronder de [[proosdij van Sint-Servaas]] en de Vroenhof, alsmede de zogenaamde [[Redemptiedorpen]], aan hertog [[Hendrik I van Brabant]]. Uit het feit dat de Redemptiedorpen deel uitmaakten van de schenking, kan worden opgemaakt dat deze behoorden tot de oorspronkelijke Vroenhof. Deze schenking werd in 1204 door de [[Hohenstaufen|Staufische]] tegenkoning [[Filips van Zwaben]] bevestigd. Het verzet hiertegen door de Luikse prins-bisschop [[Hugo II van Pierrepont]] was aanleiding voor het Loons-Luikse [[Beleg van Maastricht (1204)|beleg van Maastricht in 1204]] en speelde tevens een rol in de daarop volgende [[Luiks-Brabantse oorlogen]] van de 13e en 14e eeuw.
| |||