Arnold Aletrino: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
+ {{Bibliografische informatie}} |
aanvulling biblio Label: Link naar doorverwijspagina |
||
Regel 53:
Aletrino was een schrijver van bij uitstek sombere literatuur. Hij werd geïnspireerd door het Franse [[naturalisme (literatuur)|naturalisme]] en vond stof in zijn deprimerende artsenpraktijk. Anderzijds schreef hij onder het pseudoniem ''P.A. Saaije Azn.'' de voorrede van [[Frederik van Eeden (schrijver)|Frederik van Eedens]] ironische gedichtenbundel [[Grassprietjes]] (1885).
==
Tussen 1877 en 1883 verschenen stukken met een literaire pretentie van Aletrino in de ''[[Almanak]] van het [[Amsterdamsch Studentencorps]]'', in het tijdschrift ''[[Bato (tijdschrift)|Bato : een boek voor het jonge Nederland]]'' en in ''Vrije Arbeid : geïllustreerd studentenmaandblad.''
Het jaar 1886 was het jaar waarin Aletrino zijn intrede deed in de wereld van de literatuur.<ref name=intree>Joosse 1986, p. 304.</ref> Toen verscheen zijn eerste (literaire) schets in ''[[De Nieuwe Gids (Nederland)|De Nieuwe Gids]]'' (''DNG''), het "lijfblad" van de Tachtigers, dat juist zijn eerste jaargang beleefde. In de eerste jaargangen van ''DNG'' publiceerde Aletrino verschillende "schetsen", zoals hij zijn stukken noemde.
In 1889 verschenen een aantal van deze schetsen gebundeld in ''Uit den dood.'' In 1891 zag zijn eerste roman het licht: ''Zuster Bertha'', waarvan in 1889 al enige fragmenten in ''DNG'' waren opgenomen.
In 1895 verscheen de roman ''Martha''. Delen daarvan waren al eerder in het ''Tweemaandelijks Tijdschrift'' geplaatst. In dit tijdschrift, dat geleid werd door [[Albert Verwey]], verschenen ook andere schetsen van de hand van Aletrino. In 1900 werden acht daarvan gebundeld in ''Uit 't leven.''
In 1902 schreef Aletrino in ''De XXe Eeuw'' – de opvolger van het ''Tweemaandelijks Tijdschrift'' – een artikel onder de titel 'Hoe een roman wordt geschreven.'
In 1906 werd zijn bundel ''Line'' gepubliceerd, met vijf schetsen die al eerder in ''De XXe Eeuw'' hadden gestaan.
In hetzelfde jaar verscheen de novelle ''Stille uren.'' De bundel ''Line'' werd nog door één recensent besproken; de novelle ''Stille uren'' door niemand meer.<ref name=niemand>Joosse 1986, p. 389.</ref>
In 1912 verscheen de laatste door Aletrino gepubliceerde literaire schets, 'Verloving', in ''DNG''. Die schets was al enkele jaren eerder door hem geschreven.<ref name=laatste>Joosse 1986, p. 395.</ref>
== Overige publicaties ==
De eerste niet-literaire publicatie van Arnold Aletrino was zijn [[dissertatie]], die verscheen in 1889, en die gewijd was aan de [[Artseneed|beroepseed van de arts]].
Tussen 1892 en 1899 schrijft Aletrino verschillende artikelen over zijn vakgebied, de criminele antropologie.
Na 1900 besteedt Aletrino regelmatig aandacht aan het "uranisme."
Daarnaast publiceert Aletrino tussen 1901 en 1906 een groot aantal artikelen in ''Nosokómos'', het tijdschrift van de Vereeniging tot Bevordering der Belangen van Verpleegsters en Verplegers. Die vereniging had in 1901 de naam Nosokómos gekregen (Grieks voor zowel verplegers als verpleegsters).<ref name=Nosokomos>Joosse 1986, p. 411.</ref>
== Bibliografie ==
=== Literair ===
Tot het literaire werk van Arnold Aletrino behoren<ref name=biblio>Gegevens in de bibliografie zijn, voorzover niet nader aangegeven, overgenomen uit Joosse 1986, p. 587-598 ('Bibliografie').</ref>:
* 1877: 'Eene schets naar de natuur' (onder het [[pseudoniem]] Quaero ("ik zoek"), in de ''[[Almanak]] van het [[Amsterdamsch Studenten Corps]]''.<ref name=natuur>Joosse 1986, p. 299; overigens wordt dit stuk niet genoemd in de "Bibliografie" (p. 587).</ref>
* 1878: 'Peet Mie' en 'Onze schutterij' (onder het pseudoniem Alcuinsma), in de ''Almanak van het A.S.C.'', 1878, p. 6-12 en 50-58
* 1880: 'T' vertrek der mailboot', in ''[[Bato (tijdschrift)|Bato : een boek voor het jonge Nederland]]'', 1880, p. 110-113
* 1882: 'Anti-semietisme', in ''Vrije arbeid : geïllustreerd studentenmaandblad''<ref name=vrijarbeid>''Vrije arbeid'': {{OCLC|72784047}}.</ref> 1 (1882), p. 158-9; het "eerste en laatste" gedicht van Aletrino.<ref name=gedicht>Joosse 1986, p. 302; Joosse drukt het gedicht integraal af op p. 300/302.</ref>
* 1883: 'Iets over hoofdpijn', in: ''Vrije arbeid'' 2 (1883), p. 1-13. (geschreven in 1882).<ref name=hoofd>Joosse 1986, p. 302.</ref>
* 1886: 'In 't donker', in: ''[[De Nieuwe Gids (Nederland)|De Nieuwe Gids]] (DNG)'', 1e jrg. (juni 1886), p. 278-288.<ref name=dng1>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie002nieu01_01/_nie002nieu01_01_0053.php 'In 't donker'] (1886), online beschikbaar in [[dbnl]].</ref>
* 1886: 'Een dag van regen', in: ''DNG'', 2e jrg. (dec. 1886), p. 230-2 (opgedragen aan [[Kitty van Vloten]]).<ref name=dng2a>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie002nieu02_01/_nie002nieu02_01_0015.php 'Een dag van regen'] (1886) in dbnl.</ref>
* 1887: 'Uit den dood', in: ''DNG'', 2e jrg. (april 1887), p. 92-103 (opgedragen aan [[Rachel Mendes da Costa]]).<ref name=dng2b>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie002nieu02_01/_nie002nieu02_01_0038.php 'Uit den dood'] (1887) in dbnl.</ref>
* 1887: 'Een zang', in: ''DNG'', 2e jrg. (aug. 1887), p. 325-8 (opgedragen aan zijn zuster Anna Aletrino).<ref name=dng2c>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie002nieu02_01/_nie002nieu02_01_0056.php 'Een zang'] (1887) in dbnl.</ref>
* 1887: 'Een einde', in: ''DNG'', 3e jrg. (dec. 1887), p. 224-240.<ref name=dng3a>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie002nieu03_01/_nie002nieu03_01_0013.php 'Een einde'] (1887) in dbnl.</ref>
* 1888: 'Gasthuisschetsen', in: ''DNG'', 3e jrg. (juni 1888), p. 304-10<ref name=dng3b>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie002nieu03_01/_nie002nieu03_01_0051.php 'Gasthuisschetsen'] (1888) in dbnl.</ref> (bevat de schetsen 'Avondwandeling' en 'Maanlicht').
* 1888: 'Een achtermiddag', in: ''DNG'', 4e jrg. (dec. 1888), p. 199-210.<ref name=dng4a>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie002nieu04_01/_nie002nieu04_01_0013.php 'Een achtermiddag'] (1888) in dbnl.</ref>
* 1889: 'Zuster Bertha, fragmenten van een onuitgegeven roman', in: ''DNG'', 4e jrg. (juni 1889), p. 161-190.<ref name=dng4b>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie002nieu04_01/_nie002nieu04_01_0041.php 'Zuster Bertha etc. (in ''DNG'' 4e jrg., 18889)] in dbnl.</ref>
* 1889: ''Uit den dood, en andere schetsen.'' Amsterdam : Eisendraht. 137 pgs.<ref name=dood>''Uit den dood, etc.'' (1889): {{OCLC|63830697}}.</ref> Tweede druk, 1984 ('s-Gravenhage : Nijgh & Van Ditmar), bezorgd door Kees Joosse. ISBN 9023650565.
* 1891: ''Zuster Bertha.'' Amsterdam : Versluys. 245 pgs.<ref name=bertha>''Zuster Bertha'' (1891): {{OCLC|902440687}}; ''Zuster Bertha'' is [http://www.dbnl.org/titels/titel.php?id=alet002zust01 online beschikbaar] (ook downloadbaar, in [[pdf]]- en in [[epub]]-formaat) in dbnl.</ref> Opgedragen aan [[Martha van Vloten|Martha]] en [[Frederik van Eeden]].
* 1892: 'Indrukken,' in: ''DNG'', 8e jrg. (dec. 1892), p. 181-193.<ref name=indruk>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie002nieu08_01/_nie002nieu08_01_0012.php 'Indrukken'] (1892) in dbnl.</ref>
* 1894: 'Herinnering,' in: ''Tweemaandelijks Tijdschrift'' (voor letteren, kunst, wetenschap en politiek), 1e jrg. (sept. 1894), p. 83-96.<ref name=herinner>[http://www.dbnl.org/tekst/_twe002189501_01/_twe002189501_01_0006.php'Herinnering'] (1894) in dbnl.</ref>
* 1895: ''Martha''. Amsterdam : Scheltema & Holkema. 250 pgs.<ref name=martha>''Martha'' (1895): {{OCLC|847247272}}. ''Martha'' verscheen in hetzelfde jaar in het ''Tweemaandelijks tijdschrift'' in vier afleveringen; ''Martha'' is [http://www.dbnl.org/tekst/alet002mart01_01/index.php online beschikbaar] (ook downloadbaar als pdf) in dbnl.</ref> Tweede druk, 1982 ('s-Gravenhage : Nijgh & Van Ditmar), met een nawoord van Marijke Stapert-Eggen. ISBN 90 236 5044 1.
* 1895: ''Novellen.'' Amsterdam : Scheltema en Holkema.<ref name=Novellen1895>''Novellen'' (1895): {{OCLC|781898566}}; [https://books.google.nl/books?id=OvtVAAAAcAAJ ''Novellen''] in Google Books.</ref>. Deze bundel bevatte: 'In 't donker' (1886), 'Uit den dood' (1887), 'Een dag van regen' (1886), 'Een einde' (1887), 'Pinksterbloem' (1887), 'Avondwandeling' (1888), 'Een zang' (1888), 'Maanlicht' (1888), 'Begrafenis' (1894), 'Schemering' (1889), 'Een achtermiddag' (1888), 'Nagedachte' (1889), 'Indrukken' (1892), 'Zondagavond', (1895), 'Kerstgesprek' (1894), 'Doodsnacht' (1894), 'Herinnering' (1894), 'Eerste liefde' (1894), 'Weemoed', 'Avonduren', '16 Nov. '91', 'Ware geschiedenis' en 'Confidentie'.
* 1900: ''Uit 't leven''. Amsterdam : Tierie en Kruyt.<ref name=leven>''Uit 't leven'' (1900): {{OCLC|476952397}}. </ref> Herdruk 1982, Utrecht : Spectrum (Prisma 2033), ISBN 9027411689; bevat ook een bijdrage van [[Lodewijk van Deyssel]] over ''Uit 't leven.''
* 1902: 'Hoe een roman wordt geschreven,' in: ''De XXe Eeuw'', 8e jrg. (juni 1902), p. 702-745.<ref name=roman>Een beknopte weergave van de inhoud van 'Hoe een roman wordt geschreven' (1902) is [http://www.dbnl.org/tekst/alet002mart01_01/alet002mart01_01_0017.php hier] te vinden (geraadpleegd 2017-03-26).</ref>
* 1906: ''Line''. Amsterdam.
* 1906: ''Stille uren.'' Amsterdam.
* 1912: 'Verloving,' in: ''DNG'', 27e jrg. (maart 1912), p. 457-489.
=== Overig ===
Tot de niet-literaire publicaties van Arnold Aletrino behoren:
* 1889: ''Eenige beschouwingen over den beroepseed der artsen.'' ([[Dissertatie|diss.]]) Amsterdam : F.S. van Staden. 94 pgs. <ref name=diss>''Eenige beschouwingen enz.'' (1889): {{OCLC|156203916}}.</ref>
* 1890: 'Iets over de psychische geneeswijze,' in: ''[[Eigen Haard (tijdschrift)|Eigen Haard]],'' in drie afleveringen: [http://collectie.atlasvanstolk.nl/epub/50505/OPS/Text/032_Chapter029.xhtml#h1_88 aflevering 29, p. 453-456], [http://collectie.atlasvanstolk.nl/epub/50505/OPS/Text/033_Chapter030.xhtml#h1_91 afl. 30, p. 470-473] en [http://collectie.atlasvanstolk.nl/epub/50505/OPS/Text/034_Chapter031.xhtml#h1_95 afl. 31, p. 484-490]
* 1892: 'Het tegenwoordig standpunt der crimineele anthropologie en der toerekenbaarheid,' in: ''DNG'', 7e jrg. (aug. 1892), p. 337-381.<ref name=tegenw>[http://www.dbnl.org/tekst/_nie002nieu07_01/_nie002nieu07_01_0060.php 'Het tegenwoordig standpunt der crimineele anthropologie en der toerekenbaarheid'] (1892) in dbnl.</ref>
* 1893: 'De crimineele anthropologie en de strafwet,' in: ''DNG'', 8e jrg. (april 1893), p. 57-86 en (juni 1893), p. 153-193.
* 1898: ''Twee opstellen over crimineele anthropologie''. Amsterdam. In deze bundel: 'Het tegenwoordig standpunt der crimineele anthropologie en der toerekenbaarheid' (1892) en 'De crimineele anthropologie en de strafwet' (1893).
* 1899: ''Over ontoerekenbaarheid, openbare les''. Amsterdam.
* 1901: ''Over eenige oorzaken der prostitutie.'' Amsterdam.
* 1901: 'La situation de l'uraniste,' in: ''Congrès international d'anthropologie criminelle, compte rendu des travaux de la cinquiéme session tenue à Amsterdam du 9 au 14 septembre 1901.'' Amsterdam.
* 1902: ''Handleiding bij de studie der crimineele anthropologie, deel I.'' Amsterdam.
* 1904: ''Opleiding en examen van verpleegsters.''<ref name=A1904>[http://leesmuseum.rozet.nl/LM04473 "Opleiding en examen van verpleegsters''] (1904) in het (digitale) leesmuseum van [[Rozet (Arnhem)]].</ref>
* 1905: ''Over uranisme [liefde voor hetzelfde geslacht]. Een gerechtelijk-geneeskundige studie.'' Amsterdam : G.P. Tierie (onder het pseudoniem Karl Ihlfeldt).
* 1906: ''Is celstraf nog langer geoorloofd en gewenscht?'' Amsterdam : Maas & Van Suchtelen.
* 1908: ''Hermaphrodisie en uranisme''<ref name=A1908>[http://www.gutenberg.org/ebooks/35924 ''Hermaphrodisie en uranisme''] op [[Project Gutenberg]].</ref>
* 1911: ''Schetsboek. Eene verzameling gedichten en prozastukken, met portretten van eenige inzenders, leden der Vereeniging van Nederlandsche letterkundigen, 1905 - 1910.'' Uitgegeven bij gelegenheid van het vijfjarig bestaan der Vereeniging
* 1916: ''Napoleons laatste levensjaren.'' Amsterdam : Van Holkema & Warendorf.<ref name=A1916>[https://hdl.handle.net/11245/3.31889 ''Napoleons laatste levensjaren''] in het [[Allard Pierson Museum]]</ref>
{{Appendix||2=
== Externe links ==
{{Commonscatklein|Arnold Aletrino}}
* {{Link dbnl auteur|id=alet002}}
* {{Aut|Stapert-Eggen, Marijke, Kees Joosse en Phil Muysson (samenst.)}} (1982) - Themanummer 'A. Aletrino' van ''[[Bzzlletin]]'': [https://www.dbnl.org/tekst/_bzz001198201_01/_bzz001198201_01_0021.php eerste artikel online] in [[dbnl]] (volgende artikelen via inhoudsopgave of knopje "volgende")
== Voetnoten ==
{{References||2}}
== Literatuur ==
* {{Aut|Joosse, Kees}} (1986) – ''Arnold Aletrino : pessimist met perspectief.'' Amsterdam / Brussel : Thomas Rap. {{ISBN|90 10 05865 4}}
<!-- einde App.-->}}
{{Bibliografische informatie}}
{{DEFAULTSORT:Aletrino, Arnold}}
| |||