Achtermeer: verschil tussen versies

[[Bestand:Achtermeer polder 1573.jpg|miniatuur|Ten zuiden van de stad [[Alkmaar]] ligt de [[polder]] Achtermeer, in 1533 drooggelegd. In 1573 weer onder water gezet, het jaar van het [[Beleg van Alkmaar]].]]'''Achtermeer''' bij [[Alkmaar]] in de provincie [[Noord-Holland]] is de eerst bekende [[droogmakerij]] van Nederland, het [[octrooi]] stamt uit 1532.<ref>[http://www.rag-archeologie.nl/Archief/Nyeuwen%20lande%20uuyte%20Achtermeer.pdf Discussie rond de Achtermeer als eerste droogmakerij, 2011]. [https://web.archive.org/web/20190821175305/http://www.rag-archeologie.nl/Archief/Nyeuwen%20lande%20uuyte%20Achtermeer.pdf Gearchiveerd] op 21 augustus 2019.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20190927090313/https://thg.verloren.nl/_file/144791/Borger_G.J._-_De_Achtermeer_bij_Alkmaar,_de_oudste_droogmakerij._-_jaargang_2004-2.pdf, "De Achtermeer bij Alkmaar, de oudste droogmakerij?"]</ref><ref name=":0">{{Citeer web|url=https://onh.nl/verhaal/achtermeer-eerste-droogmakerij|titel=Achtermeer eerste droogmakerij|bezochtdatum=2019-09-27|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2011-08-05|werk=Oneindig Noord-Holland|uitgever=|taal=|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190815195811/https://onh.nl/verhaal/achtermeer-eerste-droogmakerij|archiefdatum=15 augustus 2019|dodeurl=nee}} </ref><ref>Aten, D. 2009. Stormenderland - Canon Waterstaatsgeschiedenis Holland boven het IJ 700 - 2008, 72 pp. Uitgave Stichting Uitgeverij Noord-Holland in samenwerking met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Purmerend. {{ISBN|9789078381358}}. </ref> In dat jaar werd door [[keizer Karel V]] vergunning tot droogleggen verleend aan Jan Janz, [[baljuw]] en [[Dijkgraaf (waterschap)|dijkgraaf]], en aan Willem Janz, [[schout]] van Alkmaar. Het bijna veertig hectare grote meer lag net ten zuiden van Alkmaar. In 1533 is begonnen met de drooglegging. Dit lijkt in 1536 te zijn gelukt. Daarna is het land gecultiveerd en in 1539 kwam de eerste opbrengst van het land.

Meer dan eens, onder andere in 1886, moest de molen na brand herbouwd worden en toen de laatste op 13 augustus 1912 na blikseminslag geheel verwoest werd, besloot men over te gaan tot een gemotoriseerd gemaal. Nadat dit dieselgemaal in 1988 buiten gebruik gesteld was, werd het onderhouden door een beheersstichting. Die nam het in 1991 over en doopte het ''Dieselgemaal “J. Leegwater”,'' naar de laatste machinist die in 1992 verongelukte. De beheerstichting zelf werd vernoemd naar [[Johan Schilstra]], die veel over de waterschapsgeschiedenis van Noord-Holland publiceerde. In 2011 werd het overgenomen door woningcorporatie ''Van Alckmaer''. Het gemaal is nog steeds maalvaardig en is op verzoek van het Hoogheemraadschap in oktober 1994 en in oktober 2019 bijgesprongen om zoveel mogelijk water uit te slaan.<ref>{{Citeer web|url=https://alkmaarcentraal.nl/nieuws/60046902-antiek-dieselgemaal-uit-1913-schiet-hoogheemraadschap-te-hulp|titel=Antiek dieselgemaal uit 1913 schiet Hoogheemraadschap te hulp|bezochtdatum=2019-11-10|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2019-10-11|werk=Alkmaar Centraal|uitgever=|taal=|archiefurl=https://web.archive.org/web/20191110165845/https://alkmaarcentraal.nl/nieuws/60046902-antiek-dieselgemaal-uit-1913-schiet-hoogheemraadschap-te-hulp|archiefdatum=10 november 2019|dodeurl=nee}}</ref>

* {{Citeer web|url=https://www.gemalen.nl/gemaal_detail.asp?gem_id=560|titel= Overdie en Achtermeer {{!}} NGS|werk=www.gemalen.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20201101020603/https://www.gemalen.nl/gemaal_detail.asp?gem_id=560|archiefdatum=1 november 2020|dodeurl=nee}}

* [httphttps://www.dieselgemaalalkmaar.nl/ dieselgemaalalkmaar.nl]