Humanisme: verschil tussen versies

'''Humanisme''' is een [[filosofie|filosofische]] en ethische houding die de waarde van mensen benadrukt en in het algemeen de voorkeur geeft aan [[kritisch denken]] en [[Wetenschappelijk bewijs|bewijs]] ([[rationalisme]] en [[empirisme]]) boven acceptatie van [[Dogma (algemeen)|dogma]] of [[bijgeloof]]. De betekenis ervan fluctueert volgens de opeenvolgende intellectuele bewegingen die zich ermee hebben geïdentificeerd.<ref>{{aut|Richard Norman|Norman, R.}} (2004): ''On Humanism'', Routledge</ref> De term werd bedacht in het begin van de negentiende eeuw om te verwijzen naar een onderwijssysteem gebaseerd op de studie van klassieke literatuur ([[klassiek humanisme]]). In het algemeen verwijst humanisme echter naar een perspectief dat menselijke vrijheid en vooruitgang benadrukt. Het beschouwt mensen als enige verantwoordelijk voor de ontwikkeling van individuen en benadrukt een zorg voor de mens in relatie tot de wereld. <ref>{{aut|Domenic Marbaniang|Marbaniang, D.}} (2009): [https://www.researchgate.net/publication/330514449_Developing_the_spirit_of_patriotism_and_humanism_in_children_for_peace_and_harmony 'Developing the Spirit of Patriotism and Humanism in Children for Peace and Harmony'] in {{aut|Jesudason Jeyaraj|Jeyaraj, J.}} (ed.) ''Children At Risk. Issues and Challenges'', Christian Forum for Child Development, p. 474</ref> In de moderne tijd zijn humanistische bewegingen typisch niet-religieuze bewegingen in overeenstemming met [[secularisme]], en tegenwoordig kan humanisme verwijzen naar een niet-theïstische levenshouding gericht op menselijke keuzevrijheid die zich richt op wetenschap in plaats van openbaring van een bovennatuurlijke bron om de wereld te begrijpen.<ref>[https://humanists.international/what-is-humanism/the-amsterdam-declaration/ Verklaring van Amsterdam 2002], International Humanist and Ethical Union</ref><ref>[https://humanism.org.uk/humanism 'Definition of Humanism'], [[Humanists UK]]</ref>

 

* een teruggrijpen op voornamelijk de [[Griekse oudheid]] als cultuur- en vormingsideaal.

* een [[levensbeschouwing]] die zich niet beroept op een goddelijke [[Openbaring (concept)|openbaring]], maar vertrouwt op het vermogen van de mens om zelf zijn leven zin te geven, zich baserend op universele waarden zoals menselijke waardigheid, mondigheid, vrijheid, [[Tolerantie (maatschappij)|tolerantie]] en verantwoordelijkheid.

#Het eerste humanisme is dat van de [[Italiaanse renaissance]]. Er werd enthousiast teruggegrepen op de antieke beschaving. Het is vooral een beoefenen van de ''bonae litterae'' en daarmee [[Geesteswetenschappen|geesteswetenschappelijk]] georiënteerd: zie [[renaissance-humanisme]].<ref>{{aut|Joachim Duyndam|Duyndam, J.}}; {{aut|Marcel Poorthuis|Poorthuis, M.J.H.M.}}; {{aut|Theo de Wit|Wit, T.W.A. de}} (2005): ''Humanisme en religie. Controverses, bruggen, perspectieven'', Eburon</ref>

#Het assimileren van de Griekse en [[Hellenisering|hellenistische]] cultuur door de Romeinen sinds ongeveer 150 v.Chr. kan als tweede humanisme worden beschouwd.<ref>{{aut|Marcel Franz Fresco|Fresco, M.F.}} (1991): 'Humanisme in de oudheid' in in {{aut|Paul Cliteur|Cliteur, P.B.}}; {{aut|Wim van Dooren|Dooren, W. van}} ''Geschiedenis van het humanisme. Hoofdfiguren uit de humanistiche traditie'', Boom</ref>

 

Sommigen geven tegenwoordig de voorkeur aan slechts twee soorten van humanisme, waarbij vormen 1, 2 en 3 een cultuurideaal nastreven, terwijl de vierde vorm in de eerste plaats een complete niet-religieuze levensbeschouwing is.<ref>{{aut|Marcel Franz Fresco|Fresco, M.F.}} (1993): 'Wortels van modern humanisme sedert de Renaissance' in {{aut|Paul Cliteur|Cliteur, P.B.}}; {{aut|Douwe van Houten|Houten, D.J. van}} (red) ''Humanisme. Theorie en praktijk'', De Tijdstroom</ref>

* [[nieuw humanisme]]: een door de Argentijn Mario Rodríguez Cobos ontwikkelde spirituele syncretistische levensbeschouwing

* [[posthumanisme]]: de studie, het geloof en de promotie van het idee dat de tegenwoordige menselijke vorm gelimiteerd is

 

{{Appendix|2=