Parvus Helphand: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
10Guillot (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 3:
 
== Jeugd ==
Alexander Helphand werd geboren in Berezino, in [[Rusland|West-Rusland]]. Hij was van [[Joden|Joodse]] afkomst en net als alle andere Joden in het [[Rusland]] van zijn tijd, had hij te maken met het van regeringswege gesteunde, steeds weer opwakkerende [[antisemitisme]]. Als gymnasiast maakte hij twee [[pogrom]]s mee.
 
== Socialist ==
Reeds in [[1887]], kort na zijn eindexamen, moest hij vanwege zijn [[socialisme|socialistische]] denkbeelden uitwijken naar [[Zwitserland]] waar hij in [[Bazel (Zwitserland)|Bazel]] studeerde. In Zwitserland legde hij nauwe contacten met leidende personen uit de internationale arbeidersbeweging. Helphand nam hier het [[pseudoniem]] '''Helphand Parvus''' of '''Parvus Helphand''' aan.
 
In [[1891]] vestigde hij zich in [[Duitsland]] waar hij journalistiek werk verrichtte voor diverse socialistische bladen. Helphand kwam hier ook in contact met [[Karl Kautsky]] en [[Clara Zetkin]], leidende figuren binnen het Duitse [[socialisme]]. In [[1895]] werd hij hoofdredacteur van de ''Sächsische Arbeiterzeitung''. In [[1896]] bezocht hij als gedelegeerde van de [[Russische Sociaal Democratische Arbeiderspartij]] (RSDAP) de [[Tweede Internationale]] in [[Londen]]. In [[1899]] bracht hij korte tijd (in het geheim) in [[Rusland]] door.
 
Na zijn terugkeer in Duitsland, huurde hij een appartement in [[München]] waar hij o.a.onder andere [[Vladimir Lenin|Lenin]], [[Rosa Luxemburg]] en [[Leon Trotski|Trotski]] ontving.
 
== Revolutionair ==
Om aan meer geld te komen richtte Helphand in [[1902]] samen met [[Julius Marchalevski]] een kleine socialistische [[uitgeverij]] op. De uitgeverij gaf onder meer de werken van de [[Rusland|Russische]] schrijver [[Maxim Gorki]] uit. De uitgeverij van Helphand en Marchalevski maakte hiermee tijdelijk grote winsten.
 
In [[1905]], ten tijde van de [[Russische Revolutie (1917van 1905)|Eerste Russische Revolutie]], keerde Helphand direct naar Rusland terug om deel te nemen aan de revolutie. Parvus Helphand werd in de [[Sovjet]] van [[Sint-Petersburg]] gekozen voor de [[Mensjewiekmensjewiek]]en (= minderheid fractieminderheidsfractie binnen de RSDAP). Samen met [[Leon Trotski|Trotski]] gaf hij een populair socialistisch dagblad uit. Het tsaristisch regime wist zich te herstellen en liet Trotski in december 1905 arresteren. De arrestatie van Helphand geschiedde pas halverwege [[1906]]. Tijdens Trotski's en Helphands reis naar hun ballingsoord in [[Siberië]], wist Helphand als eerste te ontkomen. Via omwegen bereikte hij [[Duitsland]]. Hier hervatte hij zijn werk als publicist en uitgever. Zijn relatie met [[Leon Trotski|Trotski]] werd steeds slechter vanwege een meningsverschil over de [[permanente revolutie]].
 
== Handelsman en miljonair ==
In [[1910]] schreef Helphand een boek over de resultaten van het socialisme. De steeds corrupter wordende Helphand week in datzelfde jaar uit naar [[Istanboel]] waar hij op een duistere manier fortuin maakte. Hij werd hier adviseur en handelsagent voor het [[Krupp Stahl AG|Krupp]] concern. Tijdens de [[Eerste Balkanoorlog]] van [[1912]] verzorgde Helphand de bevoorrading van het Turkse leger. Daarna speelde hij een belangrijke rol in de totstandkoming van het geheime pact dat [[Duitsland]] en [[Turkije]] aan de vooravond van de [[Eerste Wereldoorlog]] sloten. Helphand werd miljonair door de winsten die hij maakte als handelsagent en zijn rol bij de aanleg van een grote, door [[Duitsland]] gefinancierde spoorweg dwars door het [[Ottomaanse Rijk|Osmaanse Rijk]] en die hij gebruikte voor zijn (vele) zakelijke belangen.
 
== Zijn rol in de Duitse steun aan Lenin ==
Eind [[1914]] wist Parvus Helphand zijn Duitse diplomatieke vrienden ervan te overtuigen dat de Duitsers en de marxisten veel gemeenschappelijke belangen hadden. Namelijk het bestrijden van de tsaar en zijn regime. Voor Duitsland betekende dit een oorlogsstrategie: door onrust te zaaien zou Rusland veel gemakkelijker op zijn knieën gaan en de tsaar zou verplicht worden vrede te sluiten.
 
De laatste officiële ontmoeting tussen Lenin en Parvus vond plaats in mei [[1915]]. Het was een lang gesprek over de ontwikkeling van de revolutie. In 1917 in [[Stockholm]], weigerde Lenin resoluut Parvus te zien. Lenin vond dat politiek te riskant. Maar Parvus had toen wel een ontmoeting met [[Karl Radek]], die vrijwel zeker Lenins vertegenwoordiger was. Na dit gesprek keerde Parvus vrijwel onmiddellijk terug naar [[Berlijn]] voor een gesprek met de onderstaatssecretaris van Buitenlandse Zaken, namelijk [[Arthur Zimmermann]]. Wellicht zijn toen de details geregeld in verband met de Duitse geldstroom die de [[Bolsjewiekenbolsjewieken]] aan de macht zou brengen. Helphand fungeerde vanaf dan als tussenpersoon tussen de Duitsers en [[Jacob Hanecki]] (Ganetskybijgenaamd Ganetski), die de vertegenwoordiger was van Lenin in [[Stockholm]].
 
Na de [[Februarirevolutie (1917)|Februarirevolutie]] in Rusland regelde hij bij de Duitse regering een reisvergunning voor [[Vladimir Lenin|Lenin]] over Duits grondgebied (Lenin woonde in Zwitserland). Na de [[Oktoberrevolutie]]Helphand verkreeg Helphand 15 miljoen mark om de Russische revolutionairen te financieren. InDe februaribolsjewistische [[1918]]communisten geraaktenkwamen door de [[BolsjewiekenOktoberrevolutie]] aan de macht. enIn februari 1918 sloot Lenin vrede met Duitsland. Helphand vroeg Lenin toestemming om naar Rusland terug te keren. Toen Lenin dit afwees, bood hij de Duitse regering opnieuw zijn diensten aan en verkreeg Helphand geld om antibolsjewistische activiteiten te financieren. Helphand schreef een antibolsjewistische brochure die hij wilde verspreiden in [[Rusland]]. Voor dat deze brochure kon worden gedrukt, was de regering van Wilhelm II omver geworpen en Helphand vluchtte naar [[Zwitserland]].
 
In Zwitserland kocht hij een landgoed, deed wat aan [[journalist]]iek en had wat contact met Duitse socialisten. Hij overleed op [[12 december]] [[1924]].
 
== Zie ook ==
* [[Vladimir Lenin|Lenin]]
* [[Leon Trotski|Trotski]]
 
== Bronnen ==