Austronesiërs: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k link Micronesiërs using Find link |
links |
||
Regel 11:
De '''Austronesiërs''' of '''Austronesische volkeren''', soms aangeduid als '''Austronesisch-sprekende volkeren''', zijn een grote groep mensen in [[Madagaskar]],<ref>{{Citeer journal|achternaam=Pierron|voornaam=Denis|datum=2014-01-21|titel=Genome-wide evidence of Austronesian–Bantu admixture and cultural reversion in a hunter-gatherer group of Madagascar|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|volume=111|issue=3|pagina's=936–941|issn=0027-8424|pmid=24395773|pmc=3903192|doi=10.1073/pnas.1321860111|taal=en}}</ref> [[Maritiem Zuidoost-Azië]], [[Micronesië]], de kust van [[Nieuw-Guinea]], de eilanden van [[Melanesië]], [[Polynesië]] en [[Taiwan]] die [[Austronesische talen]] spreken. De landen en gebieden die voornamelijk worden bevolkt door Austronesisch sprekende volkeren, worden soms gezamenlijk '''Austronesië''' genoemd.<ref name="Ku2019">{{Citeer journal|achternaam=Ku|voornaam=Kun-Hui|datum=3 July 2019|titel=Hierarchy and Egalitarianism in Austronesia|journal=Anthropological Forum|volume=29|issue=3|pagina's=205–215|doi=10.1080/00664677.2019.1626216}}</ref>
Op basis van de huidige wetenschappelijke consensus vinden de Austronesiërs hun oorsprong in een [[vroege moderne mens|prehistorische migratie over zee]], bekend als de
Afgezien van taal, delen Austronesische volkeren op grote schaal culturele kenmerken, waaronder tradities en technologieën zoals [[Tatoeage|tatoeëren]], [[Paalwoning (bouwwerk)|paalwoningen]], [[Jade (mineraal)|jade]] snijwerk, [[Rijstveld|moeraslandbouw]] en verschillende [[Rotstekening|rotskunstmotieven]]. Ze delen ook gedomesticeerde planten en dieren die met de migraties werden meegevoerd, waaronder [[rijst]], [[Banaan (vrucht)|bananen]], [[Kokospalm|kokosnoten]], [[Broodboom (Moraceae)|broodvruchten]], ''[[Dioscorea|Dioscorea-yams]]'', [[taro]], [[papiermoerbei]], [[Kip (vogel)|kippen]], [[Varken (tam)|varkens]] en [[Hond|honden]].
Regel 20:
Austronesische talen worden tegenwoordig gesproken door ongeveer 386 miljoen mensen (4,9% van de wereldbevolking), waarmee het de op vier na grootste taalfamilie is qua aantal sprekers. De belangrijkste Austronesische talen met het hoogste aantal sprekers zijn [[Maleis]] ([[Indonesisch]] en [[Maleisisch]]), [[Javaans]] en [[Filipijns]] ([[Tagalog]]). De familie telt 1.257 talen, de op één na grootste van alle taalfamilies.<ref name="Blust2016">{{Citeer boek|titel=History of the Austronesian Languages|auteur=Blust|voornaam=Robert|uitgever=University of Hawaii at Manoa|year=2016}}</ref>
De geografische regio die inheemse Austronesisch sprekende populaties omvat, wordt soms Austronesië genoemd.<ref name="Abels"/> Andere geografische namen voor verschillende subregio's zijn onder meer het [[Malakka (schiereiland)|Maleisisch schiereiland]], de [[Grote Soenda-eilanden]], de [[Kleine Soenda-eilanden]], de eilanden van [[Melanesië]], het [[
[[Bestand:Austronesia_with_hypothetical_greatest_expansion_extent_(Blench,_2009)_01.png|links|miniatuur| Omvang van hedendaags Austronesië en mogelijke verdere migraties en contact (Blench, 2009)<ref name="Blench2009Remap">{{Citeer boek|titel=Discovering History Through Language: Papers in Honour of Malcolm Ross|auteur=Blench, Roger|uitgever=Pacific Linguistics|ISBN=9780858836051|bezochtdatum=23 March 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200420195330/http://www.rogerblench.info/Language/Austronesian/General/Blench%20Ross%20Festschrift%20paper%20revised.pdf|hoofdstuk=Remapping the Austronesian expansion|hoofdstukurl=http://www.rogerblench.info/Language/Austronesian/General/Blench%20Ross%20Festschrift%20paper%20revised.pdf|year=2009}}</ref>]]
Historisch gezien leven Austronesiërs uniek in een "eilandwereld". Austronesische regio's zijn bijna uitsluitend eilanden in de Stille en Indische Oceaan, met overwegend [[Tropen (geografie)|tropische]] of [[Subtropisch klimaat|subtropische]] klimaten met aanzienlijke seizoensgebonden regenval. Ze hadden een beperkte penetratie in het binnenland van grote eilanden of vastelanden.<ref name="Blust2013">{{Citeer boek|titel=The Austronesian languages|auteur=Blust|voornaam=Robert A.|uitgever=Australian National University|datum=2013|ISBN=9781922185075}}</ref><ref name="Bulbeck2008">{{Citeer journal|achternaam=Bulbeck|voornaam=David|datum=December 2008|titel=An Integrated Perspective on the Austronesian Diaspora: The Switch from Cereal Agriculture to Maritime Foraging in the Colonisation of Island Southeast Asia|journal=Australian Archaeology|volume=67|issue=1|pagina's=31–51|doi=10.1080/03122417.2008.11681877|url=https://www.researchgate.net/publication/287857080|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200924093724/https://www.researchgate.net/publication/287857080_An_Integrated_Perspective_On_The_Austronesian_Diaspora_The_Switch_from_Cereal_Agriculture_to_Maritime_Foraging_in_the_Colonisation_of_Island_Southeast_Asia|archiefdatum=24 September 2020|bezochtdatum=10 May 2019}}</ref>
Tot de Austronesiërs behoren de [[inheemse volken van Taiwan]], de meerderheid van etnische groepen in [[Brunei]], [[Oost-Timor]], [[Indonesië]], [[Madagaskar]], [[Maleisië]], [[Micronesië]], de [[Filipijnen]] en [[Polynesië]]. Ook inbegrepen zijn de [[Maleiers]] van Singapore ; de [[Polynesiërs]] van [[Maori (volk)|Nieuw-Zeeland]], [[inheemse Hawaiianen|Hawaï]] en [[Rapa Nui (volk)|Chili]] ; de [[Straat Torres-eilanders]] van [[Australië (land)|Australië]] ; de niet-[[Papoea's|Papoea-volkeren]] van [[Melanesië]] en de kust van [[Nieuw-Guinea]] ; de [[Bushi (taal)|Shibushi-]] sprekers van de [[Comoren (land)|Comoren]], en de Malagasi- en Shibushi-sprekers van [[Réunion]]. Ze zijn ook te vinden in
Sommige auteurs stellen ook verdere nederzettingen en contacten in het verleden in gebieden voor die tegenwoordig niet worden bewoond door Austronesische sprekers. Deze variëren van waarschijnlijke hypothesen tot zeer controversiële claims met minimaal bewijs. In 2009 stelde Roger Blench een uitgebreide kaart van Austronesië samen die deze beweringen omvat op basis van verschillende bewijzen, zoals historische verslagen, leenwoorden, [[Exoot|geïntroduceerde planten en dieren]], genetica, [[Site (archeologie)|archeologische vindplaatsen]] en materiële cultuur. Ze omvatten gebieden zoals de [[Pacifische kust]] van [[Amerika (werelddelen)|Amerika]], [[Japan]], de [[Yaeyama-eilanden]], de [[Australië (land)|Australische]] kust, [[Sri Lanka]] en de kust van [[Zuid-Azië]], de [[Perzische Golf]], enkele eilanden in de [[Indische Oceaan]], [[Oost-Afrika]], [[Zuid-Afrika]] en [[West-Afrika]].<ref name="Blench2009Remap">{{Citeer boek|titel=Discovering History Through Language: Papers in Honour of Malcolm Ross|auteur=Blench, Roger|uitgever=Pacific Linguistics|ISBN=9780858836051|bezochtdatum=23 March 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200420195330/http://www.rogerblench.info/Language/Austronesian/General/Blench%20Ross%20Festschrift%20paper%20revised.pdf|hoofdstuk=Remapping the Austronesian expansion|hoofdstukurl=http://www.rogerblench.info/Language/Austronesian/General/Blench%20Ross%20Festschrift%20paper%20revised.pdf|year=2009}}</ref>▼
▲Sommige auteurs stellen ook verdere nederzettingen en contacten in het verleden in gebieden voor die tegenwoordig niet worden bewoond door Austronesische sprekers. Deze variëren van waarschijnlijke hypothesen tot zeer controversiële claims met minimaal bewijs. In 2009 stelde Roger Blench een uitgebreide kaart van Austronesië samen die deze beweringen omvat op basis van verschillende bewijzen, zoals historische verslagen, leenwoorden, [[Exoot|geïntroduceerde planten en dieren]], genetica, archeologische vindplaatsen en materiële cultuur. Ze omvatten gebieden zoals de [[Pacifische kust]] van [[Amerika (werelddelen)|Amerika]], [[Japan]], de [[Yaeyama-eilanden]], de [[Australië (land)|Australische]] kust, [[Sri Lanka]] en de kust van [[Zuid-Azië]], de [[Perzische Golf]], enkele eilanden in de [[Indische Oceaan]], [[Oost-Afrika]], [[Zuid-Afrika]] en [[West-Afrika]].<ref name="Blench2009Remap">{{Citeer boek|titel=Discovering History Through Language: Papers in Honour of Malcolm Ross|auteur=Blench, Roger|uitgever=Pacific Linguistics|ISBN=9780858836051|bezochtdatum=23 March 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200420195330/http://www.rogerblench.info/Language/Austronesian/General/Blench%20Ross%20Festschrift%20paper%20revised.pdf|hoofdstuk=Remapping the Austronesian expansion|hoofdstukurl=http://www.rogerblench.info/Language/Austronesian/General/Blench%20Ross%20Festschrift%20paper%20revised.pdf|year=2009}}</ref>
=== Lijst van Austronesische volkeren ===
Regel 47 ⟶ 45:
** [[Micronesiërs]] : [[Micronesië]] (bijv. [[Caroliniërs]], [[Chamorro (volk)|Chamorro]], [[Palauanen]]).
** [[Moken]] : [[Myanmar]], [[Thailand]].
** [[Moro
** Noordelijke [[Luzon (eiland)|laaglanders van Luzon]] (bijv. [[Ilocano (volk)|Ilocano]], [[Ibanag (volk)|Ibanag]], [[Itawes]]).
** [[Polynesiërs]] : [[Polynesië]] (bijv. [[Maori (volk)|Māori]], [[inheemse Hawaiianen]], [[Samoanen]], [[Tonganen]]).
| |||