Maat (muziek): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k indericte wikilink verbeterd
Madyno (overleg | bijdragen)
restore
Regel 1:
'''Maat''' of '''metrum''' (Grieks: μετρον, maat) is de regelmatige wijze waarop in de muziek de [[accent (muziek)|geaccentueerde]] en ongeaccentueerde delen elkaar afwisselen. De basis wordt daarbij gevormd door een metrum waarin de beklemtoonde en onbeklemtoonde delen elkaar om en om afwisselen, zoals bij de klok met slinger: tík, tak, tík, tak enz, of bij het lopen: línks, rechts, línks, rechts enz.
Een '''maat''' (Grieks: μέτρον) is een deel van [[muziek]]stuk. De indeling in maten beschrijft het [[ritme]] van de muziek en de wijze waarop [[Noot (muziek)|noten]] met en zonder [[klemtoon]] of [[Accent (muziek)|accent]] elkaar afwisselen. Een maat begint met een geaccentueerde tel, het hoofdaccent. Een maat is altijd van een bepaalde [[maatsoort]]. De maatsoort geeft informatie over het ritme van de muziek. Het geeft aan hoeveel teleenheden er in een maat zitten, en daarmee ook hoe vaak het hoofdaccent klinkt. De maatsoort geeft een aanwijzing over eventuele nevenaccenten.
 
Doordat het beklemtoonde deel op natuurlijke wijze ook een groter deel van de tijd kreeg toebedeeld ([[Agogiek (muziek)|agogisch accent]]), ontstond een metrum met een beklemtoond deel dat twee keer zo lang duurde als het onbeklemtoonde deel. Door deling van dit beklemtoonde deel in tweeën verkreeg men een metrum in drieën. In zo'n driedelig metrum heeft een van de delen een hoofdaccent, de beide volgende geen accent. Omdat in de tweedelige en driedelige maat naast het hoofdaccent geen nevenaccent voorkomt, noemt men ze ''enkelvoudig''. In andere [[maatsoort]]en wordt het deel met het hoofdaccent gevolgd door meer dan twee andere delen. Door de grotere afstand tussen de beklemtoonde delen krijgen na twee of drie tellen een of meer andere delen een nevenaccent. Zulke maten daarom heten ''samengesteld'': zij lijken samengesteld te zijn uit twee- en driedelige maten.
Een maat is onderverdeeld in 'teleenheden'. Een maat is weer een onderdeel van een [[Frasering|frase]].
 
Omdat in veel muziek de maat in grote delen van een stuk gelijk blijft, is er een kleinste eenheid, beginnend met een beklemtoond deel, waarin de maat, het metrum, tot uitdrukking komt. Een dergelijke eenheid wordt ook een '''maat''' genoemd. Een gedeelte van een muziekstuk met maten van dezelfde ritmische structuur, wordt voorafgegaan door een aanduiding van de [[maatsoort]], waarin het aantal tellen, de lengte van die tellen en de afwisseling van accenten worden gespecificeerd. Een maat is onderverdeeld in 'teleenheden'. Een maat is weer een onderdeel van een [[Frasering|frase]]. Maten worden in de [[muzieknotatie]] van elkaar gescheiden door [[maatstreep|maatstrepen]], die soms genummerd zijn. Tijdens [[Repetitie (theater)|repetities]] kan de [[dirigent]] daarmee aangeven vanaf welke maat hij de muziek wil laten spelen.
In [[bladmuziek]] geven [[maatstreep|maatstrepen]] het begin en eind van een maat aan. Bij [[Repetitie (theater)|repetities]] is voor de [[dirigent]] belangrijk om tijdens aan te kunnen geven vanaf welk moment hij de muziek wel laten spelen. Daarom zijn maatstrepen soms genummerd of zijn bij sommige maatstrepen repetitiecijfers of -nummers geplaatst.
 
Het begrip maat komt overeen met het begrip [[metrum]]. Metrum wordt vaker in de [[poëzie]] gebruikt. Het metrum beschrijft het ritme van een [[Vers (gedicht)|vers]] of een [[gedicht]].
 
==Zie ook==
* [[Maatwisseling]]
 
==Referentie==
[[Theo Willemze]], ''Prisma Praktisch Muziekboek'', 1960.
 
[[Categorie:Muzieknotatie]]